Bazıları “tarih, sınıfların mücadelesidir” bazıları ise “tarih, tekerrürden ibarettir” der. Kim ne derse desin, bazı savaşlar bugün kabullendiğimiz dünya görüşümüzü etkilemiştir. Bu savaşların sonucu daha farklı olsaymış İngiltere’yi sömürgeci olarak tanımayabilir ya da en çok konuşulan dil Almanca olabilirdi. I. ve II. Dünya Savaşı’nın, günümüz dünyasını şekillendirdiği şüphesiz. Fakat bu savaşların sonucunu hızlandıran veya belirleyen savaşların tarihi pek bilinmemektedir. dergiCE ekibi olarak hazırladığımız bu yazıda, tarihin seyrini değiştirmiş büyük savaşlar listesine bir göz atacağız. Okuyacağınız bazı savaşlar, sizi çok şaşırtacak. İyi okumalar!
1. Bedir Savaşı
Bedir Savaşı, İslamiyet’in ilk savaşlarındandır. Küreyşli paganların Müslümanları, hicrete (göçe) zorlaması ve mallarını yağmalama amacı gütmesinden kaynaklanmıştır. Kaynak azlığı nedeniyle hakkında pek bir şey bilmediğimiz bu savaşta, son peygamber Muhammed komutanlık etmiştir. Asker sayısı bakımından az olan Müslüman askerler, savaştan galip çıkmıştır. Bu galibiyet ile birlikte Muhammed’in ünü artmış ve İslam daha hızlı yayılmaya başlamıştır. Eğer, bu savaşı Küreyşli Paganlar kazanmış olsaydı belki de İslam daha küçük bir coğrafyada yaşanıyor olacaktı.
2. İstanbul’un Fethi
II. Abdülhamit’in; saray ressamı Fausto Zonaro’nun, Konstantinopolis’in Fethi tablosunda Adrianapolis (Edirnekapı) kapısından -gerçekte Romanos (Topkapı) kapısından girdiği söylenir- girerken görürüz Fatih Sultan Mehmet’i. Akıl almayacak taktikler ile bin dört yüz elli üç yılında gerçekleşen bu işgal, Avrupa’da pek çok şeyi değiştirmiştir. Orta Çağ kapanmış, Yeni Çağ’a geçilmiş, Müslüman bir ülke Avrupa’nın kapısına dayanmıştı. İşgal sırasında, Bizans halkı o kadar korkmuştur ki bir rivayete göre tavada pişen bir balığın denize dönmek istemesi kötü olayların gelişini haber edermiş. İşgal günü 29 Mayıs’ta, papazlar surların düştüğünü duyunca pişirdikleri balıkları kendileri suya atmışlar. Büyük bir bilim ve kültür merkezi olan İstanbul’un işgali başarısız olsaydı Osmanlı Devleti, Avrupa’ya açılamayacaktı ve tanıdığımız gibi bir Osmanlı Devleti hiç var olmamış olacaktı.
3. Güller Savaşı
1455 ve 1487 yılları arasında gerçekleşen Güller Savaşı, İngiltere’nin fetret devridir. Savaş, York ve Lancaster hanedanlığı arasında yapılmıştır. Olay; Shakespeare’ın, VI. Henry oyununda birkaç soylunun ve bir avukatın bahçeden York’un beyaz gülünü veya Lancaster’ın kırmızı gülünü seçip bağlılık göstermesi şeklinde tasvir edilmiştir. 1485 yılında yapılan Bosworth Savaşı ile Henry Tudor başa geçti ve York’un beyaz gülünü, Lancaster’ın kırmızı gülüyle birleştirerek Tudor gülünü kurdu. Tudor hanedanlığı altında İngiltere’de Orta Çağ devri kapandı, İngiliz Rönesans hareketi doğdu.
4. İspanyol Armadasının Yenilgisi
1588 yılında yapılan İngiliz-İspanyol Savaşı; İngilizlerin, İspanyol ticaret gemilerine saldırması ve Kraliçe I. Elizabeth’in, Hollandalı isyancıları desteklemesiyle birlikte Kral II.Philip’in, İngiltere’yi işgal etme planlarını bozma amacıyla yapılmıştır. İspanyol armadası işgale hazırlanırken İngiliz donanması, İspanyollara sürpriz bir karşılama yaptı. Gemiler daha denize bile açılmadan, İngilizler limana ateş açtılar. Paniğe kapılan İspanyollar ise hızlıca denize açıldılar ve düzensiz şekilde dağıldılar. Dağılan İspanyol gemiler daha sonra, İngilizler tarafından teker teker batırıldı. Bu saldırıyla İngilizler, savaşı daha başlamadan kazandılar. Eğer böyle bir sürpriz olmasaydı, İngilizler deniz üzerinde hakimiyeti sağlayamayacak, bugün aklımızda kalan sömürgecilik hareketlerine çok geç başlayacaklardı.
5. Viyana Kuşatması
Tarihin seyrini değiştirmiş büyük savaşlar listemizin beşinci maddesine geldik. Osmanlı İmparatorluğu tarafından II. Viyana Savaşı’nda iki aydır bombalanan Viyana şehri, düşmek bilmiyordu. Kutsal birlik tarafından gerçekleştirilen güçlü savunmalar ve taktiksel saldırılar sonucu yüz yetmiş bin asker ile Viyana kapılarına gelen Osmanlı, asıl saldırıyı doksan bin askerle yapmıştı. Yine de, savaş hala Osmanlı zaferi olmaktan çıkmamıştı. Bir fırsat değerlendiren Osmanlı güçleri, zayıf gördükleri bir kanata saldırdıklarında, Leh süvari birliklerinin (Hussar) sürpriz bir saldırısı ile karşılaştılar. Leh süvarileri özel birliklerdi ve Osmanlı güçlerini sorunsuz dağıttılar. Bugün, Osmanlı güçlerinin dağıldığı alan Türkenschanze Parkı olarak Viyana’da korunmaktadır. Osmanlı Devleti, Viyana’yı alabilmiş olsaydı Kutsal Roma İmparatorluğu tehdit altında olacaktı ve Osmanlı Avrupa’da daha da ilerleyecekti.
6. Bastille Baskını
Tüfekhane, kale ve politik hapishane olarak kullanılan Bastille, Paris’in merkezinde kraliyetin otoritesini temsil ediyordu. Baskın zamanında hapishanede sadece yedi mahkum bulunuyordu ama her türlü Bastille, ihtilalciler tarafından monarşinin gücünü suistimal ettiğinin bir sembolüydü. Önceden sadece dirgenleri ve taşları silah olarak kullanan sivil isyancılar, Bastille Baskını’nda misket tüfekleri ve toplar kullandılar. Ayrıca, “Gardes Françaises (Fransız Muhafızlar)” isimli kralın askerleri bile baskına katılmışlardı. Baskın sonucunda insanların ayaklanmaya başladığı haberi bütün Fransa’ya ve özellikle Versay Sarayına (yönetim, Versay’da kalıyordu) yayıldı. Bu baskın, Fransız İhtilali fitilini yakan olay olarak kabul edilir. Eğer baskın başarısız olsaydı, pek çok önemli generaller ve siyasi figürler idam edilebilir, ihtilal başlamadan bitmiş olabilirdi.
7. Waterloo Muharebesi
Viyana Kongresi tarafından “haydut” olarak ilan edilen Napolyon, köşeye sıkışmıştı. Belçika’da önceden büyük kayıplar veren koalisyon devletleri (Fransa’nın karşısındaki devletlerin ittifakı), son bir saldırı için Belçika’da büyük bir ordu topluyordu. Bunun farkına varan Napolyon, Belçika’daki Waterloo kasabasında düşman güçlerinin daha fazla güçlenmemesi için erkenden saldırdı. Ordusu yetmiş üç bin askerden oluşuyordu. Bu miktar, düşünülenin çok altındaydı. Ancak ordu en tecrübeli ve kıdemli askerlerden oluşuyordu. Koalisyon güçleri Napolyon’un sandığından daha hızlı güçlenerek kısa sürede yüz on sekiz bin asker toplamışlardı. Waterloo’da karşısına çıkan ordu ile başa çıkamayan Napolyon, hezimete uğradı. Napolyon Savaşları adı verilen savaşlardan olan Waterloo Muharebesi, Yedinci Koalisyon (Fransa karşısındaki müttefikler) ile yapılan son savaşlardan biridir ve Napolyon Savaşları’nın sonuncusudur. Bu savaşın sonuçları ile birlikte Napolyon, Saint Helena adasına gönderilmiştir. Eğer Napolyon bu savaştan başarı ile çıkmış olsaydı, Fransa durdurulamaz bir güç haline gelecekti.
8. Gettysburg Muharebesi
Amerikan İç Savaşı, ABD için bir dönüm noktasıdır. Savaş, Konfederasyon ile Birlik “devletleri” arasında yapılmıştır. ABD’nin kölelik ya da özgürlük seçimini yapacağı bu iç savaşta, Gettysburg Muharebesi büyük rol oynamıştır. Konfederasyon ordusunun durdurulamaz olarak tanımlanan Komutanı Robert Edward Lee, bu muharebede yenilmiştir. Bu büyük kayıp, Konfederasyonu hem politik hem askeri olarak etkilemiştir. Eğer Komutan George G. Meade, Komutan Robert E. Lee’yi yenemeseydi özgürlüğü savunan Birlik Hükümeti düşecek, kölelik ABD’de daha uzun süre hüküm sürecekti.
9. Bahar Taarruzu
Avusturya Arşidük’ü, Garvillo Princip adında bir Sırp milliyetçisi tarafından vuruldu ve dünyada daha önce eşi benzeri görülmemiş bir savaş başladı: I. Dünya Savaşı. Alman İmparatorluğu, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, Osmanlı İmparatorluğu tarafından oluşturulan ittifak (Osmanlı İmparatorluğu, bu birliğe resmi olarak katılmamıştır. İlk üçlü pakt Alman, Avusturya-Macaristan ve İtalyan İmparatorlukları arasında olmuştur. İtalya, taraf değiştirmiştir.), Üçüncü Fransız Cumhuriyeti, Çarlık Rusya’sı ve Britanya resmi üyeleri olduğu “Üçlü Entente” birliğine karşı yapılmıştır. 1914’de Schlieffen Planı ile Fransa’ya bir sürpriz yapan Alman İmparatorluğu, Compiegne kasabasına (Belçika-Paris arasında önemli bir kasaba) ulaştı fakat oradan ileriye gidemedi. Doğu cephesinde ise Rusya güç topluyordu ve savaş iki cepheden de yürütülemeyecek kadar büyük olacaktı. Son bir çare olarak Kasım 1918’de Alman İmparatorluğu, Bahar Taarruzu veya Yüz Gün Savaşı adı verilen, bütün bahar mevsimi boyunca devam eden bir saldırı ile batı cephesinde ilerlemek istedi. Harita üzerinde Alman galibiyeti garanti gibi görünse de ekipman yetersizliğinden imparatorluğun taarruz işlevi sakat kaldı. 1918’in sonuna doğru İttifak Devletleri teslim oldular. Eğer bahar taarruzu Alman İmparatorluğunun lehine işleseydi, daha farklı bir sonuç ortaya çıkabilirdi.
10. Stalingrad ve Kursk Muharebeleri
Tarihin seyrini değiştirmiş büyük savaşlar listemizin son maddesinde Stalingrad ve Kursk Savaşları yer alıyor. ve Nazi Almanyası, II. Dünya Savaşı’nın başlamasıyla birlikte, önce dört hafta içinde Polonya’yı, sonra da iki ay içinde Fransa’yı, Belçika’yı, Hollanda’yı ve Lüksemburg’u ele geçirdi. Londra sadece bombardıman altında tutuldu. Çünkü asıl amaç, doğudaki büyük ayıyı, Sovyetler Birliği’ni alt etmekti. Bu amaçla Hitler, 1939’da imzalanan Molotov-Ribbentrop Paktı’nı 1941’de ihlal etti ve Sovyetler Birliğine sürpriz bir saldırı gerçekleştirdi. Bu sürpriz saldırı ile Alman orduları, Moskova’nın kapısına dayandılar. Öyle ki, silah sesleri ve patlamalar Moskova’dan duyuluyordu. Ama daha fazla ilerleyemediler. Kaynak yetişmiyordu cepheye. SSCB’nin doğal kaynaklarına ulaşmak amacıyla Operation Blau (Mavi Operasyonu) adı altında Alman orduları, Stalingrad’a (Günümüzdeki Volgograd’a) saldırdılar. Yedi aylık zorlu bir savunmayla karşılaşan Alman orduları iyice zayıflamış olduğundan geri çekilmeye başladı. Son darbe ise Kursk Muharebesinde verildi. Kursk Muharebesi, dünyanın en büyük tank çatışması olarak bilinir. Bu muharebede toplam altı bin yer almıştır. Eğer Stalingrad düşseydi, Hitler hayalindeki “Wehrmacht” (Aryan ırkının dünya hakimiyeti) idealini gerçekleştirecek, bugün dünyada Alman hakimiyeti mutlak olabilecekti.
