Bağışıklık sistemi, vücuda dışarıdan gelen zararlı maddelere ve tüm etmenlere karşı vücudun oluşturduğu savunma mekanizmasını ifade eder. Sağlıklı yaşamın devamı için bağışıklık sistemimizi korumamız şarttır, vitamin takviyeleriyle bunu sağlamak mümkündür. Vitaminler, fiziksel ve ruhsal sağlık gelişimi için oldukça gerekli olması sebebiyle vücut tarafından üretimi yeterli olmayabilir. Vücutta depolanma ve üretilme oranlarına göre dışarıdan takviyeyle alınması gerekir. Besin aracılığıyla ya da doktor kontrolünde gıda takviyesi olarak alımı mümkündür. Biz de sizlere bağışıklık sisteminizi korumak için alabileceğiniz vitaminler listesini sıraladık. Keyifli okumalar dileriz.
1. Riboflavin
Riboflavin, diğer adıyla B2 vitamini, enerji metabolizmasında görevli FAD ve FMN enzimlerinin yapısında görev alır. Ultraviyole ışığına ve ısıya duyarlıdır. Özellikle hücre enerjisi için çok önemli bir vitamindir. Bitkiler ve mikroorganizmalar tarafından sentezlenir, hayvansal organizmalar tarafından sentezlenmez. Bakteriyel enfeksiyonlara karşı vücut direncini arttırır. Bağışıklık sistemi için gerekli olan B6 vitamininin ve demirin emilimine de yardımcı olur. Kendi katkısı ve sağladığı emilimlerden dolayı bağışıklık sistemi için tercih edebileceğiniz vitaminlerdendir. Bağışıklık sisteminin görevini tam olarak yerine getirebilmesi için elzemdir. Riboflavin alımı için mantar, soya fasulyesi, ıspanak, yoğurt, badem, karaciğer, yumurta, bira mayası, karalahana, brokoli, pirinç, kırmızı et, süt, domates, muz tüketimi yapılabilir.
2. Kalsiferol
Yaygın haliyle D vitamini olarak bilinen, karaciğer depolama formunda oluşup böbreklerde aktifleşen yağlardan biridir. D2 (Ergokalsiferol) ve D3 (Kolekalsiferol) olarak ikiye ayrılır. Provitamin olarak alınır ve deri altında ultraviyole. ışınları ile aktifleşir. Yokluğu, bağışıklık sistemini zayıflatarak üst solunum yolu için viral enfeksiyona ve ağır hastalıklara sebep olabilir. Bağışıklık sisteminin normal fonksiyonunu görmesinde hayati öneme sahiptir. Bağışıklık sistemini güçlendirerek hastalıklara karşı korunmayı sağlar. Multipl Skleroz, ülseratif kolit gibi bağışıklık sisteminin neden olduğu hastalıklar için önemlidir. Günlük önerilen D vitamini dozu 2000-6000 I.U (uluslarası ünite) düzeyindedir. Kış mevsimi dışında her gün 15-20 dakika güneş ışığına maruz kalmak gerekir. Böylece D vitaminin aktif forma dönüşmesi sağlanır. Yağlı balık, somon, mantarlar, süt ve süt ürünleri, ton balığı, portakal suyu, yumurta sarısı, tahıl, morina yağı, ısırgan otu, maydanoz ve tahıl ürünlerinde bulunur.
3. E Vitamini
Güçlü bir antioksidan olan E vitamini, yağda çözünen vitaminlerdendir. Yağda çözündüğü için hücre zarında çokça bulunur. Bağışıklık sisteminin antioksidanlar tarafından korunabilmesi için ihtiyaç duyulan bir vitamindir. Toksin maddelerin olumsuz etkilerini azaltma yetisi vardır. Etkilerini gösteren sekiz kimyasal formda tokoferol ve tokotrienol E vitamini türü bulunur. A-tokoferol, insan gereksinimlerini karşılayan tek formudur. E vitamini, ışınlara karşı dayanıksız olduğu için E vitamini içeren besinler güneş ışığına bırakılmamalıdır. Kuşkonmaz, şam fıstığı, yeşilzeytin, mango, kuru kayısı, domates, badem, acı biber, kekik, ıspanak, brokoli, fındık, fıstık mısır yağı, ayçiçek yağı, soya yağı, buğday tohumu yağı, keten tohumu yağı ve kanola yağı gibi besinlerde bulunur. Antioksidan etki için E vitaminli besinlerden tüketmeyi ihmal etmeyiniz.
4. Biotin
Biotin, H vitamini ya da B7 vitamini olarak adlandırılır. Vücut tarafından doğal olarak üretilmez, sadece bağırsak florası olarak bilinen bakterilerce üretilebilir. Besinlerdeki yağ ve karbonhidratları parçalayarak enerjiye dönüştürür. Böylece vücudun işlevi için enerji kaynağı oluşturulmuş olur. Beyaz kan hücresi gelişimi için gereklidir. Eksik kaldığı taktirde bozulmuş bağışıklık fonksiyonu ve artan enfeksiyon riskine sebep olur. Bakteriyel ve viral enfeksiyonlarla mücadele eder. Çiğ veya yaş, az işlenmiş olarak tüketmek en uygunudur. 18 yaş ve üzeri için 30-60 mcg (mikrogram), hamileler ve emziren kadınlarda ise 35 mcg günlük alımı uygun görülür. Yumurta sarısı, sakatatlar, avokado, karnabahar, havuç, tahıllar, mantar, tam buğday ekmeği, kırmızı et, somon, süt ve süt ürünleri, muz, çilek, maya ve ahududu, kuruyemişler ve baklagillerde bulunur. Bağışıklık sisteminizi korumak için alabileceğiniz vitaminler arasındadır.
5. Piridoksin
Piridoksin yaygın adıyla B6 vitamini olarak bilinir. Suda eriyen ve vücutta depolanmayan vitaminlerden biridir. Protein oluşumunda yer alır ve enerji vericidir. Bağışıklık sistemini güçlendirici özelliğe sahiptir. Bağışıklık sistemini arttırarak enfeksiyon ve hastalıklara karşı korur. Besinlerin yapısında piridoksal ve piridoksamin olarak adlandırılan farklı formlarda da bulunabilir. Aktif olan formu piridoksal 5 fosfattır. B6 vitamini vücuttaki 100’den fazla biyolojik reaksiyonun gerçekleşmesi için çok gereklidir. B6 vitaminin temel kaynakları kuru baklagiller, süt ve süt ürünleri, tahıl ürünleri, kuru baharat, kuruyemiş, patates, muz, avokado, kırmızı et, beyaz et ve kayısıdır. Isıya ve ışığa karşı duyarlı olduğu için pişirme ve işlenme sırasında çabucak bozulabilir. Yetişkinlerde 1,3 mg, 51 yaş sonrası kadınlarda 1,5 mg, 51 yaş sonrası erkeklerde 1,7 mg günlük piridoksin ihtiyacı bulunmaktadır.
6. A Vitamini
A vitamini yağda çözünen ve karaciğerde depolanan vitamin türüdür. Çocuklarda eksikliği halinde bağışıklık sistemini zayıflattığı araştırmalar sonucu ortaya çıkmıştır. Vücudun kendini yenilenebilmesini sağlar ve serbest radikaller sayesinde maddelerin verdiği hasarlardan korur. Besinlerde iki tip A vitamini bulunmaktadır. Tiplerinden biri premade (önceden oluşturulmuş A vitamini) tipidir, aktif bir vitamindir. İkinci tip karotenoiddir, provitamin A olarak da bilinir. Yiyeceklere koyu renk veren pigmentlerdir. Beta-karoten ve diğer karotenoid türleri vücut tarafından kullanılmak üzere A vitaminin aktif formuna dönüşürler. Premade tipi A vitamini balık, kümes hayvanları, tam yağlı süt ve süt ürünleri içeriğinde ve hayvansal gıdalarda bulunur. Provitamin A ise koyu yeşil yapraklı sebzelerde, kırmızı biber, havuç, portakal gibi sarı temelli meyvelerde bulunur.
7. C Vitamini
C vitamini birebir bağışıklık sistemi fonksiyonuyla ilişkilendirilen vitaminlerdendir. Askorbik asit olarak da bilinir. Kullanılan diğer isimleri L-askorbik asit ve askorbik asit olarak geçer. Suda eriyen bir vitamindir. Vücutta depolanmaz ve insan vücudunda üretilmediği için dışarıdan gıdalarla ve takviyelerle alınır. Eksikliği halinde bağışıklık sistemi zayıflar. Günlük olarak kadınlarda 75 mg, erkeklerde 90 mg alınması gerekir. Soğuk algınlığı süresini kısaltır, enfeksiyon riskini azaltır ve enerji verici etkiye sahiptir. Özellikle hamilelerde bağışıklığı korumak için tavsiye edilir. C vitaminince zengin besinler arasında portakal, siyah frenk üzümü, brokoli, kivi, yeşilbiber, çilek, brüksel lahanası, greyfurt, papaya, maydanoz, yeşil dolmalık biber, ananas, karnabahar, mango, limon, bezelye, domates, çilek, kırmızı biber bulunur.
8. Folik Asit
Folik asit, B9 vitaminin sentetik olarak üretilen şeklidir. 5 mg kadar karaciğerde depolanır ve bir miktar da bağırsakta üretilir. Suda çözünen bir vitamindir ve çok sıcak ısıda etkisini kaybeder. Bağışıklık sisteminin güçlenmesine ve desteklenmesine yardımcı olur. Eksikliği halinde enfeksiyona neden olan organizmalarla savaşma yeteneği azalır. Bağışıklık sisteminin normal fonksiyonlarına yardımcı olur. Yorgunluk ve halsizlik dahilinde bağışıklık sistemi çöker. Hamilelik öncesi ve sonrasında alımı şiddetle tavsiye edilen bir vitamindir. Baklagiller, yumurta, yeşil yapraklı sebzeler, pancar, fındık, kuşkonmaz, buğday tohumu, papaya, turunçgiller, brokoli, brüksel lahanası, muz, dana karaciğeri ve avokado folik asit açısından zengin besinlerdir. Bağışıklık sisteminizi korumak için alabileceğiniz vitaminler arasında yer almaktadır.
9. Beta Karoten
Beta karoten, vücutta kolaylıkla A vitaminine dönüşebilen bir bileşendir. A vitamininin karoten türlerinden biridir. Antioksidan özelliği sayesinde zararlı radikallerle savaşır. Bağışıklık sistemini güçlendirdiği için enfeksiyon riskini en aza indirir. Soğuk algınlığı ve gribal enfeksiyon tedavisini destekler. Aynı zamanda güçlü bir antioksidan kaynağıdır. Turuncu, sarı sebze ve meyveler içerisinde bolca bulunur. Tavsiye edilen günlük doz miktarı 6-12 mg arasında değişmektedir. Sigara içen kişilerde beta karoten akciğer kanseri riskini arttırdığı için beta karoten takviyesi alınmaması tavsiye edilir. Sigara içmeyenlerde aşırı alımlar dışında bir sorun yaratmayacağı gibi sigara içenlerin A vitamininin önceden oluşturulmuş (premade) tipini almalarını gerekir. Havuç, ıspanak, tatlı patates, marul, domates, portakal, kavun, brokoli, biber, deniz yosunu ve kabak beta karoten kaynağıdır.
10. Kobalamin
Bağışıklık sistemi için önemli sayılan B vitaminlerinden en mühimi olan kobalamin, B12 vitamini adıyla da bilinir. Suda çözülen bir vitamindir. Bakteriler ve arkealar tarafından üretilir. Bağırsak florasında bulunan bazı bakteriler de bu işleyişi gerçekleştirir. Az miktarda sentezlendiği için dışarıdan takviyeyle almak şarttır. Bağışıklık sistemini güçlendirici ve iyi bir şekilde çalışmasını sağlayıcı etkiye sahiptir. Hastalıklara yakalanma riskini azaltır ve hasta olunduğunda da iyileşme sürecini hızlandırır. Eksikliği durumunda vücut direncinde zayıflama meydana gelir ve vücut olası hastalıklara karşı açık bir hal alır. Yüksek ısıya maruz kaldığında özelliğini yitirir. Sakatatlar, kabuklu deniz ürünleri, süt ve süt ürünleri, yumurta, mercimek, barbunya, bezelye, ıspanak, pancar, taze fasulye, maydanoz, ciğer ve kırmızı et ürünleri kobalamin kaynağıdır.