“Değişmeyen tek şey değişimdir” demiştir Herakleitos. Hayatımızda tecrübe ettiğimiz her şey, ilk başta kendi vücudumuz olmak üzere değişmektedir. Sanatın da bu alanlardan biri olduğunu düşünüyoruz. Akımların çatışmasıyla, sanatın her dalı kendini bulmuş, nesillere de öyle aktarmıştır birikimini. Müzik ve özellikle Türk müziği, bu çatışmaların en yoğun yaşandığı türlerdendir. Gelin birlikte Türk müziğinde yeni bir dönem açmış Üçüncü Yeniler kimmiş yakından bakalım.
1. Bize Edebiyattan Çağrışım Yaptı Ama…
Evet, doğru düşündünüz. İsmi edebiyatımızda oluşmuş Birinci Yeniciler ve İkinci Yeniciler isimli iki akımı hatırlatıyor. Bizim akımımızsa müziğe aittir ve bu isimlerle bir bağı yoktur. Fakat ismin anlamının anlaşılması için “yeni” kavramının sanattaki yerine değinmek istiyoruz. Sanat yapmak isteyen her insanın ilk amacı özgün olabilmek ve bu özgünlüğün getireceği yenilikle birlikte ilerlemektir. Edebiyatımızdaki bu iki akım da kendinden önceki şiir anlayışına darbe vurmuş ve kendi şiirlerini yaratmışlardır. Müzikte de Üçüncü Yeniler ismi aynı anlamdadır, bu sanatçılar kendilerinden önceki müzik akımlarına mesafelidirler. Hepsi de özgün olduğunu düşünmekte, tek bir türde söylemediklerini iddia etmektedirler.
2. İsimlerini Kim Verdi?
Özgünlüğü ilke edinmiş müzisyenler tabii ki kendilerine bir akım ismi koyamazdı. ”Üçüncü Yeniler” oldukça popüler bir müzik platformu olan Spotify’ın kendi kendine yarattığı bir çalma listesinin adıdır. İlk yayınlandığı zaman içinde bu gruplar olduğu için, bir anda çok sevildi ve müzik tarihimize 2010’lardan itibaren Üçüncü Yeniler isimli bir kavramı soktu. Listenin belirli zaman aralıklarıyla yenilendiğini hatırlatalım.
3. Öncüleri Var Mı?
Tam bir öncüsünden bahsedemezsek de Bülent Ortaçgil, Mehmet Güreli, Birsen Tezer, Cem Adrian, Grup Vitamin, Multitap ve Sakin gibi grupların ve şarkıcıların, tamamen özgün tarzlarıyla Üçüncü Yeniler’i ciddi ölçüde etkilediklerini görebiliyoruz.
4. Kimler Dinliyor?
Dinleyicilerinin yaş ortalaması 15-25 arasında değişmektedir. Ancak son yıllarda iyice popüler olduklarından bu yaş aralığının 40’lı yaşlara kadar genişlediğini söyleyebiliriz. Ne de olsa müzik evrenseldir.
5. Nasıl Müzik Yapıyorlar?
Müzik kliplerinde ve tarzlarında kendilerini oldukça doğal bir şekilde yansıtmaktadırlar. Sadece bir ev ortamı bile şarkı söylemeleri için yeterlidir. Ellerini gitarlarını alırlar, birçoğumuza saçma gelen sözleriyle fakat duyguyu çok yerinde tutan melodileriyle bizi etkilerler. Üstüne saatlerce emek ve onlarca para harcanmış kliplerden daha samimi gelirler insanlara. Belki de bu yüzden çok seviliyorlar, hiç çekinmeden açıyorlar bize kendilerini. Apolitik ve duygusal kişiliklerini her sözün altında belli ediyorlar. Bu bakımdan biraz halk müziği sanatçılarını da andırmıyor değiller.
6. Garip İsimler mi Koyuyorlar?
Doğrudur, Üçüncü Yenici grupların ve şarkıcıların birçoğu garip isimler seçmektedir kendine. Büyük Ev Ablukada, İkiye On Kala, Yüzyüzeyken Konuşuruz, Deniz Tekin, Nilipek, Dolu Kadehi Ters Tut, Can Kazaz, Manuş Baba, Kalben, Sena Şener, Bağzıları, Neyse, Sufle, Öfkeli Kalabalık, Kaç Canım Kalmış, Eda Baba, Adamlar, Konuya Fransız, Son Feci Bisiklet, Nova Norda ve daha nicesi. Bu isimleri tercih etmeleri bazılarını onlardan uzak tutsa da, önemli ölçüde insanda da merak uyandırmıştır. Ama bu isimlerin bazılarının anlamsız, bazılarınınsa derin anlamlara sahip olduğunu hatırlatalım. Derin anlamlı olan grup isimlerine örnek vermek gerekirse, Dolu Kadehi Ters Tut ve Büyük Ev Ablukada isimli grupları ele alalım. Büyük Ev Ablukada Turgut Uyar’ın bir şiirinin adıdır. Dolu Kadehi Ters Tut ismi ise Ömer Hayyam’ın 27 Nolu rubaisinin son dizesinde geçmektedir. İlk başlığımızda edebiyattan ismen bağımsız olduklarını söylesek de birikimlerinden faydalandıklarını ekleyelim.
7. Daha Ne Kadar Devam Ederler?
Her müzik türü ihtiyaçtan doğar ve bunu kusursuzca karşılar. Üçüncü Yeniler insanların başka tür müzik duymak istedikleri vakitlere kadar piyasalarda fırtınalar estireceklerdir. Belki de bakmışsınız Üçüncü Yeniler yerini Dördüncü Yeniler veya başka bir adla doğan başka bir akıma bırakır. Bilemeyiz, sanat bu, her daim değişir ve gelişir. Ama şu zamanlarda onları severek dinliyor ve yeni albümlerini merakla beklediğimizi söylemek istiyoruz.