Suyun Kaldırma Kuvvetini Bulan Ünlü Mucit Arşimet

5 dk okuma süresi


Yunan fizikçi, astronom ve filozof olan Arşimet, antik dünyanın en önemli bilim insanlarından biri kabul edilir. Arşimet; mekanik, hidrostatik, matematik ve geometri gibi birçok alanda çalışmalar yapmıştır. Astronom ya da matematikçi kimliğinden daha çok mekanik alanda dünyaya bıraktığı katkılarla tanınır. Ömrünü bilime ve problem çözmeye adamış bir mucit olarak Arşimet’in ölümü de yaşantısı kadar bilim dolu olmuştur. Suyun kaldırma kuvvetini bulan Siraküzalı ünlü mucit Arşimet hakkındaki tüm detayları sizler için derledik. Keyifli okumalar!

1. Arşimet’in Hayatı

Suyun Kaldırma Kuvvetini Bulan Ünlü Mucit Arşimet

Arşimet, İÖ 287 yılında Sicilya adasının güneydoğusunda bulunan bilim ve ticaret kenti Siraküza’da dünyaya gelmiştir. Arşimet’in babasının bir astronom olduğu söylenmektedir. Hayatı ile ilgili bilgiler pek bilinememekle birlikte evli olup olmadığı ya da çocuklarının olup olmadığı belirsizdir. Biyografisi arkadaşı Heracleides tarafından yazılmıştır ancak bu çalışma günümüze ulaşamamıştır. Gençlik yıllarında arkadaşları olan Eratosthenes ve Konon ile birlikte İskenderiye’de eğitim gördüğü daha sonra ise Siraküza’ya dönerek çalışmalarına devam ettiği düşünülmektedir. Mucit Arşimet’in, İÖ 212 yılında Romalı bir asker tarafından daireler üzerine düşünürken öldürüldüğü söylenmektedir.

2. Arşimet’in Sıvılar Kanunu

Suyun Kaldırma Kuvvetini Bulan Ünlü Mucit Arşimet

Hidrostatiğin temellerini atan ünlü mucit Arşimet, aynı zamanda suyun kaldırma kuvvetini bulan bir filozoftur. Rivayete göre, döneminde yaşamış olan Kral II. Heron bir ustaya yaptırdığı altın tacın saf altından olup olmadığının anlaşılması için problemi Arşimet’e sormuştur. Hamamda problem üzerine düşünen Arşimet, suya girdikten sonra ağırlığının azaldığını fark ederek “Evreka!” diyerek hamamdan çıkmıştır. Arşimet, suyun içine bırakılan bir cismin taşırdığı suyun ağırlığı kadar kendi ağırlığından kaybettiğini fark etmiştir. Taç için verilen altın ile tacın taşırdığı su karşılaştırılarak sorunun çözümüne ulaşılabilirdi çünkü her cismin özgül ağırlığı farklı olduğundan, aynı ağırlıktaki cisimler farklı hacimlere sahiptir. Bu nedenle aynı ağırlıkta ama farklı hacme sahip cisimlerin taşırdıkları su miktarında da farklılık olacaktır.

3. Arşimet’in Denge Prensibi

Suyun Kaldırma Kuvvetini Bulan Ünlü Mucit Arşimet

Mekanik alanında önemli keşifler yapan Arşimet’in buluşları arasında hidrolik vidalar, bileşik makaralar ve yakan aynalar vardır. Arşimet vidası olarak bilinen çalışma suyu aşağıdan yukarıya taşımaya yarayan bir alettir. Bu çalışma hakkında yazı yazdığı bilinse de icadın Arşimet’e ait olup olmadığı belli değildir. Mekanik alanda ki çalışmalardan biri olan denge prensiplerini ortaya koyan ilk kişi olması bakımından önemli bir bilim insanı olarak kabul edilir. Denge prensibine göre eşit kollara asılmış eşit ağırlıktaki cisimler dengede kalır. Eşit olmayan ağırlıklar ise eşit olmayan kollarda belirli koşullar sağlandığı zaman dengede kalabilir. Arşimet, denge çalışmalarını sürdürürken söylediği “Bana bir dayanak noktası verin Dünya’yı yerinden oynatayım” sözüyle bilinmektedir.

4. Arşimet’in Aynası

Suyun Kaldırma Kuvvetini Bulan Ünlü Mucit Arşimet

Kartaca Savaşı olarak da bilinen II. Pön Savaşı sırasında kuşatılan Siraküza kentinin savunulması için filozof ve mucit Arşimet’ten yardım istendi. Hayatını bilime adayan Arşimet, her ne kadar siyaset ve politikadan uzak kalmaya çalışsa da bu teklifi kabul etti. Kent için çözüm düşünmeye başlayan Arşimet üstün zekâ ve yeteneğini kullanarak tarihe “Arşimet Aynası” olarak geçecek büyük cam duvarlar icat etti. Rivayete göre bu büyük cam aynalar güneş ışıklarını yansıtarak Roma savaş gemilerini yakmayı başarıyordu. Kuşatma altında bulunan Siraküza kentini iki yıl boyunca savunmak için yardım eden Arşimet, yaptığı çalışmaları ve ürettiği çözümler ile tarihte önemli bir yer tuttu.

5. Arşimet’in Mancınığı

Suyun Kaldırma Kuvvetini Bulan Ünlü Mucit Arşimet

Akdeniz’deki önemli bir liman kenti olan Siraküza’nın Romalılar tarafından kuşatılmasının ardından kent çeşitli şekillerde savunulmaya başlandı. Ağır silahların kullanılması kentin savunulmasındaki önemli aletlerden biriydi. Bunun yanında Arşimet’in buluşları sayesinde de Romalılara teslim olmayan Siraküza kentinin savunulmasında kullanılan önemli bir icat daha vardı. Arşimet’in üzerine düşündüğü ve icat ettiği rivayet edilen surların arkasındaki bu dev mancınıklar, düşman gemilerinin güvertelerini ciddi hasara uğratmıştı. Mancınıklar ile atılan ok ve taşlar Roma savaş gemilerini zor durumda bırakmıştı. Siraküza savunmasında Roma’yı güç durumda bırakan ve kuşatmanın süresini uzatan silahlardan biri olan bu mancınıkları Arşimet’in icat ettiği düşünülmektedir.

6. Arşimet’in Pençesi

Suyun Kaldırma Kuvvetini Bulan Ünlü Mucit Arşimet

Arşimet’in yaşlılık dönemine denk gelen Siraküza’nın Romalılar tarafından işgal edilmesi, bir matematikçinin Roma ordusunu nasıl durdurabileceğini gösterdi. Siraküza kenti bağımsız bir liman kenti olmasına rağmen Roma Cumhuriyeti’nin parçasıydı. İÖ 216 yılında II. Pön Savaşı sonunda Sariküza kenti, Kartaca’lılar ile birleşmeyi istedi. Bunun üzerine Roma, Sariküza kentini kuşatmaya başladı. Şehrin savunulması için filozof Arşimet’ten yardım isteyen kentlilerin tekfini kabul ederek Arşimet, rivayete göre mekanik bilgisi ve mühendislik yeteneği ışığında bir kaldıraç tasarladı. Kaldıraç limana yanaşan Roma gemilerinin pupa ve pruvalarından yakalayarak kıstırıyordu. Tarihte “Arşimet Pençesi” olarak bilinen bu kaldıraç, Siraküza kentinin savunulmasında etkili bir araç olmuştur.

7. Arşimet’in Matematiğe Katkıları

Suyun Kaldırma Kuvvetini Bulan Ünlü Mucit Arşimet

Geometri özellikle matematik alanlarında önemli çalışmalara imza atan Arşimet’in bu alandaki en önemli çalışması eğri yüzeylerin alanlarını hesaplamaya yarayan bazı yöntemler geliştirmesidir. Modern matematiğin temellerini atacak olan bir çalışmasında ise Arşimet, sonsuz küçükler hesabı ile bir alanın düşünülebilecek en küçük parçasından daha küçük bir parçayı matematiksel olarak eklemeyi bulmuştur. Bunun yanında Arşimet; bir parabol kesmesinin alanının, aynı tabana ve yüksekliğe sahip bir üçgenin alanının 4/3’üne eşit olduğunu bulmuştur. Döneminin büyük dehalarında biri sayılan matematikçi ve filozof Arşimet’in geometriye yapmış olduğu en önemli katkı ise pi değerini 3 +l/7 ve 3 +10/71 arasında olduğunu hesaplamasıdır.

8. Arşimet’in Eserleri

Suyun Kaldırma Kuvvetini Bulan Ünlü Mucit Arşimet

Arşimet yıllar süren savaşlar sebebiyle ülkesinden ayrılmak durumunda kalsa bile tekrardan ülkesine dönerek çalışmalarını her alanda sürdürmüştür. Birçok alanda çalışmalar yapan Yunanlı bilgin Arşimet’in eserlerinin çoğu arkadaşları Konon ve Erastosthenes ile yazışmalarının kitap haline getirilmesiyle oluşan yapıtlardır. Matematik alanında önemli eserlerinden biri sayılan “Yöntem” adlı çalışması ise 19. yüzyıla gelinebildiğinde aydınlatılmıştır. Arşimet, Yüzen Cisimler Üzerine adlı 2 ciltlik eserinde Hidrostatiğin temel prensiplerini ele almıştır. Mekaniğin belli prensiplerini geometri araçlarıyla açıkladığı Denge Üzerine adlı iki ciltlik kitabı yine bu filozofun önemli eserlerinden biridir. Matematikçi kimliği ile tanınan Arşimet’in bu alanda vermiş olduğu en önemli eserleri; Kür ve Silindir Yüzeyi Üzerine, Spiraller Üzerine ve Konoidler Üzerine adlı yapıtlarıdır.

9. Arşimet’in Sözleri

Suyun Kaldırma Kuvvetini Bulan Ünlü Mucit Arşimet

Arşimet birçok alanda yapmış olduğu çalışmalar ve önemli sözleriyle tanınan bir bilim insanıdır. Hidrostatik alanında başarısını kanıtlayarak suyun kaldırma kuvvetini bulan ünlü filozof ve mucit Arşimet, hamamdan çıkar çıkmaz “Evreka!” yani “Buldum!” diye bağırmasıyla bilinir. Yine denge alanında çalışmalar yaparken söylediği “Bana bir dayanak noktası verin Dünya’yı yerinden oynatayım” sözü önemli kabul edilir. Hayatını bilim yoluna adamış olan bu matematikçinin son sözü ise yine yaşamı kadar önemli ve anlamıdır. Kuşatma altındaki kenti Siraküza’nın düşman askerleri tarafında ele geçirilmesiyle yanına gelen bir Roma askerini umursamamış o yalnızca askerin kendisini rahat bırakmasını istemiştir ve son sözü olarak kabul edilen “Lütfen dairelerimi bozmayın” olmuştur.

10. Arşimet’in Ölümü

Suyun Kaldırma Kuvvetini Bulan Ünlü Mucit Arşimet

II. Pön Savaşı sırasında Siraküza’nın düşmesi ve Roma Cumhuriyetinin Siraküza kentini yağmalamaya başlaması Arşimet adlı önemli bir dâhinin sonunu hazırladı. Arşimet Siraküza’nın savunulmasında gösterdiği mekanik zekâsı ve mühendislik yetenekleriyle Roma ordusunun generalini hayrete düşürmüştü. Şehrin düşmesinden sonra Roma generali Arşimet’in öldürülmemesini istedi. Generalin onu çağırdığını Arşimet’e iletmeye giden asker bu filozofu yere daireler çizmiş ve düşünürken buldu. Rivayete göre Arşimet bu çağrıyı önemsemedi ve çalışmalarına devam etti. Filozofun bu davranışına sinirlenen asker Arşimet’i orada öldürdü. Ünlü filozofun son sözü ise “Lütfen dairelerimi bozmayın” oldu.


Bu içeriğe ifadenle renk ver!

Beğen Beğen
10
Beğen
Mutlu Mutlu
8
Mutlu
Eğlenceli Eğlenceli
6
Eğlenceli
Üzgün Üzgün
0
Üzgün
Olamaz Olamaz
0
Olamaz
Kızgın Kızgın
0
Kızgın
Komik Komik
0
Komik
İlginç İlginç
2
İlginç

Yorum bırak