Vatikan Şehri, Roma Katolik Kilisesi’nin idari ve ruhani merkezi ve Papa’nın birincil ikametgahıdır. Roma’nın en ünlü ve etkileyici yerlerinden biridir. Dünyaca ünlü müzelere ev sahipliği yapar. Aynı zamanda UNESCO dünya mirası olan bölgesiyle, her yıl milyonlarca ziyaretçi alır. Ne kadar popüler olursa olsun, Vatikan Şehri hakkında her zaman keşfedilecek daha çok şey vardır. Dini ve tarihi önemi, orada bulunan seçkin sanat, tasarım ve mimari örnekleri nedeniyle, Vatikan Şehri deneyimlemek için gerçekten büyüleyici ve güzel bir yerdir. Roma’nın cazibe merkezi olan Vatikan Şehrine dair bilinmeyenler hakkındaki bazı şaşırtıcı gerçekleri sizler için derledik. Keyifli okumalar!
1. Dünyanın En Küçük Ülkesi
Vatikan Şehri, dünyanın en küçük ülkesidir. İtalya ile yaklaşık 5 kilometrelik bir sınırla çevrili olan Vatikan Şehri, 100 dönümlük bir alanı kaplayan bağımsız bir şehir devletidir. New York Central Park’ın sekizde biri büyüklüğündedir. Vatikan Şehri, başında papanın bulunduğu mutlak bir monarşi ile yönetilir. Aynı zamanda Vatikan, kendi avrolarını ve kendi pullarını basar. Ayrıca pasaport ve araç plakası da çıkarır. Kendi medya kuruluşlarını işletir. Vatikan’ın kendi bayrağı ve marşı da vardır. Hükumetin eksik olan tek işlemi vergilendirme olarak bilinir. Turistik açıdan da en gözde yerlerden biridir. Müze ücretleri, pul, hediyelik eşya satışları ve bağışlar Vatikan’ın gelirini oluşturur.
2. Ölüler Şehrinin Tepesi
Pagan dönemlerinde Vatikan Tepesi’nde bir Roma nekropolü bulunur. M.S. 64’te büyük bir yangın Roma’nın çoğunu yerle bir eder. İmparator Nero suçu kendi üzerinden atmaya çalışarak Hıristiyanları yangını başlatmakla suçlar. Onları kazıkta yakarak, vahşi hayvanlarla parçalayıp çarmıha gererek idam eder. Çarmıha gerilenler arasında, Vatikan Tepesi’nde sığ bir mezara gömüldüğü söylenen, Havarilerin lideri ve Roma’nın ilk piskoposu olan İsa Mesih’in öğrencisi Aziz Petrus da vardır. Dördüncü yüzyılda ve Roma’daki Hristiyan dininin resmî olarak tanınmasıyla, İmparator Konstantin, merkezinde Aziz Petrus’un mezarı olduğuna inanılan eski mezar alanının üzerine orijinal bazilika yaptırır.
3. Kitapseverlerin Cenneti
Hiç boş zamanlarında Papa’nın ne okuduğunu merak ettiniz mi? Dünyanın en büyük kitap koleksiyonlarından birine ev sahipliği yapan Vatikan Kütüphanesi, Vatikan Müzeleri’nin bir parçasıdır. Aynı zamanda Vatikan için çok değerli bir alandır. Kütüphane, Latince, Yunanca ve İbranice metinlerin en geniş arşivine sahip olmasıyla dikkat çeker. 1475 yılında Papa IV. Sixtus tarafından kurulan kütüphane halen araştırma amaçlı kullanılır ve akademisyenlere açıktır. En eskisi birinci yüzyıla kadar uzanan kütüphanede 1,1 milyondan fazla basılı kitap ve 75.000 tarihi el yazması tutulmaktadır. Bu kadar çok kitapla, kütüphanenin 42 km büyüklüğü vardır.
4. Papaların Vatikan’a Geçişi
Papalar 14. yüzyıla kadar Vatikan’da yaşamazlar. Orijinal Aziz Petrus Bazilikası’nın inşasından sonra bile, papalar esas olarak Roma’nın karşısındaki Lateran Sarayı’nda yaşarlar. Kral IV. Philip bir Fransız kardinalin papa seçilmesini ayarladıktan sonra, papalık mahkemesi Fransa’nın Avignon kentine taşınır. Papalar 1309’da şehri tamamen terk ederler. Hepsi Fransız olan yedi papa Avignon’dan yönetilir ve papalık 1377’ye kadar Roma’ya dönmez. Bu sırada Lateran Sarayı yanar ve Vatikan papalık konutu olarak kullanılmaya başlanır. Bununla birlikte, çok fazla onarım çalışması yapılması gerekir, çünkü Vatikan bakıma muhtaç duruma düşmüştür.
5. Papalar Vatikan’da Kalışı
1800’lerde ve 1900’lerde yaklaşık 60 yıl boyunca papalar Vatikan’ı terk etmeyi reddeder. Papalar, ülke 1870’te birleşene kadar orta İtalya’da egemen Papalık devletlerine hükmeder. Daha sonra kilise ile İtalyan hükumeti arasında sorunlar patlak verir. Papalar, İtalya Krallığı’nın otoritesini tanımayı reddeder. Böylece Vatikan’nın, İtalyan ulusal kontrolü dışında kalır. Papa IX. Pius kendisini “Vatikan’ın tutsağı” ilan eder ve neredeyse 60 yıl boyunca papalar Vatikan’dan ayrılmayı ve İtalyan hükumetinin otoritesine boyun eğmeyi reddeder. İtalyan birlikleri Aziz Petrus Meydanı’nda bulunduğunda, papalar kamusal alana bakan balkondan görünmeyi bile reddeder.
6. Mussolini’nin Vatikan İçin İmzası
Benito Mussolini, Vatikan Şehri’nin var olması için gerekli imzaları atan kişidir. Roma’nın cazibe merkezi olan Vatikan Şehrine dair bilinmeyenler arasında oldukça önemli bir olaydır. Çünkü İtalyan hükumeti ile Katolik Kilisesi arasında uzun süre devam eden anlaşmazlıklar vardır. 1929 yılında Vatikan’ın bağımsız devlet olarak var olmasına izin veren Lateran Paktları imzalanır. Bu anlaşmayla beraber kiliseye Papalık için 92 milyon dolar (bugünün parasıyla 1 milyar dolardan fazla) tazmin edilir. Bu sayede yaşanan anlaşmazlık sona erer. O sırada İtalyan hükumetinin başı Mussolini, anlaşmayı Kral III. Victor Emmanuel adına imzalar.
7. İsviçreli Askerî Kuvvet
Roma’nın cazibe merkezi olan Vatikan Şehrine dair bilinmeyenler arasında en ilginç olanlarından birisi Vatikan’ın askerî kuvvetinin İsviçre vatandaşlarından oluşmasıdır. İlk kez Papa II. Julius döneminde İsviçreli muhafızlar paralı asker olarak işe alınır. Zırhı ve rengarenk Rönesans dönemi üniformalarıyla tanınan İsviçreli muhafızlar, 1506’dan beri papazı korurlar. İsviçreli muhafızların Vatikan Şehrindeki rolü, kesinlikle papanın güvenliğini korumaktır. Dünyanın en küçük ayakta kalan ordusu olan Vatikan kuvvetleri kapsamlı bir şekilde eğitilmiş ve çok yetenekli nişancılardır.
8. Papaların Gizli Geçitten Kaçışı
1277’de, Vatikan’ı Tiber Nehri kıyısındaki Castel Sant’Angelo’ya bağlamak için 800 metre uzunluğunda yükseltilmiş bir kapalı geçit olan Passetto di Borgo inşa edilir. Bu geçit zor durumlarda Papalar için bir kaçış yolu olarak hizmet eder. Hatta de 1527’de Roma’nın yağmalanması sırasında Papa VII. Clement’in hayatı bu geçit sayesinde kurtulmuştur. Kutsal Roma İmparatoru V. Charles’ın güçleri şehri kasıp kavurup rahipleri ve rahibeleri öldürürken, İsviçreli muhafızlar, Papaların Clement’in Kutsal Melek Kalesi’ne güvenli bir şekilde ulaşmasına izin verecek kadar düşmanı geride tutar. Fakat bu sırada Papa’nın 147 kuvveti de hayatını kaybeder.
9. Vatikan’ın Nüfusu
Roma’nın cazibe merkezi olan Vatikan Şehrine dair bilinmeyenler arasında ilginç olanlarından biri de Vatikan Şehri’nin vatandaşının çoğunun yurtdışında yaşıyor olmasıdır. Nüfusunun büyük çoğunluğu din adamları ve askeri kuvvetlerden oluşur. Aynı zamanda askeri kuvvetlerinin aileleri de bulunmaktadır. Ayrıca erkek nüfusu kadın nüfusuna göre çok daha fazladır. 2011 yılı itibariyle, Vatikan vatandaşı olanların sayısı 594 olduğu bilinir. Bu sayı, 71 kardinal, 109 İsviçre muhafız üyesi, 51 din adamı ve Vatikan duvarları içinde bulunan rahibelerden oluşur. Bununla birlikte, en büyük vatandaş grubu, dünya çapında diplomatik görevlerde bulunan 307 tane din adamıdır.
10. Vatikan Gözlemevi Teleskopu
Vatikan Şehrine ait gözlemevinin Arizona’da bir teleskopu vardır. Bu teleskop Castel Gandolfo’daki papalık yazlık konutunda şehre 24 km uzaklıkta bulunan gökbilimcilerin gözlem alanında bulunur. Roma genişledikçe, şehirden gelen ışık kirliliği birikir. Bu ışık çokluğundan dolayı Vatikan Gözlemevi’ndeki gökbilimciler için gökyüzü görüşleri giderek zorlaşmaya başlar. Bu nedenle 1981 yılında Tucson, Arizona’da rasathane, ikinci bir araştırma merkezi açar. Bu sayede Vatikan Şehri güneydoğu Arizona’daki Graham Dağı’nın tepesinde bulunan son teknoloji ürünü olan bir teleskopla astronomik araştırma yapar.
