Su altı şehirleri, ilginç gizemiyle çoğu kesimin tarih boyunca dikkatini çekmiştir. Genellikle tesadüfen ortaya bir parçasını çıkaran bu şehirlerin hepsinin ayrı bir hikâyesi var. Bazı okyanuslardaki antik şehirler günümüze daha açık davranır, bazısının ise hala keşfedilmesi gereken çok sırrı vardır. Bu yazımızda tarihin derinliklerinde gizli kalmış okyanusun kayıp su altı şehirleri bizimle neler paylaşmış onu inceleyeceğiz. Hadi başlayalım!
1. Olous
Olus ismiyle de bilinen Olous kenti, günümüzde Girit sınırlarında bulunmaktadır. Olous, kendi sikkesini kullanan güçlü bir liman kentiydi. Kentin ayrıca kendine ait su kaynağı bulunmaktaydı. Olous halkı aynı zamanda demokratik bir halktı ve her yıl yeni bir belediye başkanı seçiyordu. Kentin ortadan kaybolma nedeni net olarak bilinememekle birlikte, toprak kayması veya şiddetli bir deprem olduğu tahmin edilmektedir. Kazılar sonucu ortaya çıkan zemin mozaiklerinde tasvir edilen balık ve kuşlar (görselde) da kentin ününün bir parçası olmuştur. Günümüzde Elounda Körfezinde antik kentin iskeletini oluşturan duvar temelleri görülebilir.
2. Naukratis
Naucratis adıyla da bilinen Naukratis, Eski Mısır kentiydi. Naukratis, Yunan ve Mısır sanat-kültürünün değişimi için adeta tamamlayıcı görevi görmüştür. Mısır tahıl, papirüs ve parfümleri Yunan şarap ve yağı ile değiştirildi. Günümüzde müzeleri süsleyen birçok sanat eserinin kaynağı olan kent, “çağının Hong Kong’u” olarak kabul ediliyor. Bunun sebebi ise kentin ticaret ağının oldukça güçlü olması. Kazılar sonucunda kentin limanının yanı sıra, tarihçi Herodot’un bahsettiği Hellenion da dâhil olmak üzere 2 önemli Yunan tapınağına rastlandı. Naukratis birçok kültürün buluştuğu, dünya mallarının ticaretinin yapıldığı yoğun bir kentti. Fakat bilinmeyen sebeplerden dolayı okyanusun derinliklerinde kalmış kayıp su altı şehirleri arasında.
3. Phanagoria
Günümüzde Rusya sınırlarında bulunan Phanagoria antik bir Yunan kentidir. Rus Atlantisi olarak da bilinen bu kentin, keşfedilmeden önce mitolojik bir efsane olduğu kabul ediliyordu. Phanagoria 18. yüzyılda kıyıya vuran bir mezar taşından keşfedildi. Hatta bu şehir öyle bir önem taşımaktadır ki, Rusya devlet başkanı Vladimir Putin 2011 yılında kentin arkeolojik kazı alanına tüple dalış gerçekleştirmiştir. Phanagoria, Taman Yarımadası’nda bulunan eski bir devlet olan Bosporan Krallığı’nın başkentiydi. Bu şehir, bölgesinin finans ve sosyal merkezi olarak biliniyordu. Günümüzde Phanagoria ile ilgili kazı çalışmaları hala devam etmektedir ve bazı gizemler hala çözülememiştir. Şehir sakinlerinin şehri terk ettiği düşünülmektedir ancak henüz nedeni anlaşılamamıştır.
4. Neapolis
Günümüzde Tunus kıyılarında bulunan Neapolis bir Roma şehridir. Tsunami nedeniyle bir kısmı sular altına gömülmüş bu şehrin ismi Yunancada “yeni şehir” anlamına gelmektedir. Roma Edebiyatı’nda ne yazık ki şehre ait çok az referans bulunmaktadır. Bunun nedeni ise şehrin Roma’ya olan bağlılığının yetersizliği olarak tahmin ediliyor. Ortak bir Tunus-İtalya ekibi, şehre ait kazı çalışmaları için kolları sıvadı. Ekip, 2010 yılından bu yana birçok yeni kalıntıya rastladı. Şehre ait görkemli anıtlar ve sokaklar bulundu. Ayrıca, Antik Roma dönemine ait olan balık sosu Garum üretimi için kullanılan tanklar bulundu.
5. Atlit Yam
Günümüzde İsrail sınırlarında bulunan Atlit Yam antik şehri, Neolitik Çağ’a aittir. Bu şehir ile ilgili arkeolojik kazılar hala devam etmektedir. Atlit Yam, dünyanın en iyi korunmuş batık şehirlerinden biridir. 1980’lerde keşfedilen bu şehirde bilinen en eski tatlı su kuyularına rastlanmış. Şehrin geçim kaynağının avcılık, hayvancılık ve tarım olduğu düşünülüyor. Ayrıca şehre ait kalıntılar Atlit Yam halkının tüberküloz ve sıtma gibi hastalıklarla başa çıkmak zorunda kaldığını göstermiştir. Hala hakkında birçok gizemin bulunduğu şehrin ortadan kaybolma sebebinin ise meydana gelen bir tsunami olduğu tahmin ediliyor.
6. Port Royal
Günümüzde Jamaika sınırlarında bulunan Port Royal, 1494 yılında İspanyollar tarafından kurulmuştur. Korsan şehri olarak bilinen batık şehrin diğer bir ünü ise günahkârlıktı. Kazı çalışmaları sonucunda şehirde çok fazla sayıda bar ve taverna olduğu anlaşılmıştır. Ayrıca şehirde fuhuş da üst safhadaydı. Bu şehrin elbette olumlu yanları da vardı. Liman kenti Port Royal, bir zamanlar Karayip Denizi’ndeki en büyük nakliye ve ticaret merkeziydi. Zemini kum bir arazi olan şehrin sonunu ne yazık ki 1692 yılında Jamaika’da meydana gelen 7,5 büyüklüğündeki bir deprem hazırladı. Kum zemin, bataklığa dönerek kentin 2/3’ünün batmasına sebep olmuştur. Bu talihsiz şehrin kalan kısımları da depremin ardından meydana gelen tsunami ile harap olmuştur. Bazı insanlar hala şehrin sular altına gömülmesine sebep olmuş doğa olaylarını şehrin ahlaksızlık ünü ile bağdaştırmaktadır.
7. Dwarka
Bir zamanlar sadece bir efsane sanılan Dwarka kenti, günümüzde Hindistan sınırları içerisinde bulunmaktadır. Kentin ismi, kelime anlamı olarak “cennetin giriş kapısı” anlamına gelmektedir. Şehir hakkında birçok efsane bilinmektedir. En yaygın efsanelerden biri de Mahabharata’dır. Şehir, eski Hint destanı Mahabharata’ya göre, Lord Krishna tarafından kuruldu. Efsaneye göre Krishna, amcasını yenip öldürdükten sonra yeni bir şehir kurmak amacıyla Dwarka’ya göç etti. Krishna’nın şehri 1 günde inşa etmek için Hindu tanrısı mimar unvanlı Vishwakarma’yı çağırdığı da destanda yer almaktadır. Dwarka’nın yapılan kazılar sonucu birçok kraliyet sarayına sahip olduğu ortaya çıkmıştır. Bu sarayların içi altın ve mücevher doluydu. Bu ihtişamlı şehre ait kalıntılarda ticari yollara, bulvarlara, avlulara da rastlandı. Dwarka’nın sular altında kalma sebebi tam olarak bilinemiyor olsa da deniz seviyesindeki ani bir artış olduğu tahmin edilmektedir.
8. Baiae
Günümüzde İtalya’nın Napoli şehri yakınlarında bulunan Baiae antik kenti, eğlence merkezi olarak biliniyordu. Hatta kent için Roma döneminin Las Vegas’ı tabiri kullanılmaktadır. Baiae aynı zamanda günahkârlık ve hedonizm ile bağdaştırılmıştır. Romalı zenginlerin tatil yeri olan kent, Vezüv Yanardağı’nın patlaması sonucu M.S. 79’da sular altında kalmıştır. Volkanik aktivitelerin devam etmesi dolayısıyla su bazen şehrin üzerinden çekiliyordu ve şehir belirli bir süre yeniden kullanıldı. 1500 yılında sıtma salgını sonrası ise eğlence şehri Baiae ne yazık ki kalıcı olarak terk edildi.
9. Rungholt
Hakkında hala birçok gizem bulunan Rungholt şehri, rüzgâr santrali kurmak için yapılan çalışmalar esnasında keşfedildi. Çalışmalar esnasında bazı kalıntılar bulundu ve bu kalıntıların ada şehri olan Rungholt’a ait olduğu ortaya çıktı. Kuzeyin Atlantis’i olarak bilinen kent, Wadden Denizi’nde günümüz Danimarka sınırlarında bulundu. Hakkında oldukça kısıtlı bilgi edinilebilen bu gizemli kentin, 1600’lü yıllarda meydana gelen büyük bir fırtına sonucu haritadan silindiği tahmin ediliyor. Rungholt zengin bir kentti. Zenginliğini ise bitki kömürü olarak da bilinen turba üretimi ve ticaretine borçlu olduğu tahmin ediliyor.
10. Thonis
Heracleion adıyla da bilinen kayıp şehir Thonis, bir Mısır antik kentidir. Günümüzde Mısır’ın İskenderiye şehri yakınlarında bulunmaktadır. Fransız bir su arkeoloğu tarafından 2000 yılında keşfedilen Thonis’in, keşfedilene kadar Heracleion ile aynı kent olduğu bilinmiyordu. Thonis antik kentinin Mısır Uygarlığı’nın giriş kapısı olduğu tahmin ediliyor. Dolayısıyla Thonis kentinin tarihte önemli bir yere sahip olma ihtimali oldukça yüksektir. Ayrıca, kentte Amon Tapınağı bulunması sebebiyle dini bir öneme de sahipti. Hakkında birçok efsane bulunan antik kent, Yunan Mitolojisine de konu olmuştur. Efsaneye göre Helen ve Paris, Truva Savaşı’ndan önce Thonis kentinde mahsur kalmıştır. Bu gizemli şehrin 1200 yıl önce ortadan kaybolduğu biliniyor. Kaybolma nedeni ise doğal afetler olarak tahmin ediliyor.
