Henüz bilimin ve aklın topluma tam anlamıyla hakim olmadığı, çoğunlukla ilk çağlarda ortaya çıkan sözlü edebiyat türlerine destanlar denilmektedir. Başka bir ifadeyle milletleri derinden etkileyen sosyal ve tarihi olayları anlatan edebi eserlere destan diyoruz. Bu tür edebi eserler; savaşlar, istilalar, kuraklık, hastalık, kıtlık ve göçler gibi önemli olayların etkisinde tarihin eski çağlarında oluşmuştur. Peki dünyaca ünlü destanlar neler, hiç merak ettiniz mi? Sizler için mutlaka bilinmesi gereken dünyaca ünlü destanlar listesi hazırlandı.
1. Gılgamış Destanı (Sümerler)
MÖ 3000 yıllarında Mezopotamya’da Uruk kentinde hüküm süren, ölümsüzlüğü arayan bir kralın öyküsünü anlatır. Bilginin peşinde olan insanı yücelten Gılgamış Destanı, en eski destan olup, günümüze kadar 12 tableti korunmuştur. Tabletlerdeki metne göre destan, Gılgamış’ın özelliklerini övgüyle anlatır. Yarı tanrı, yarı insan olan Gılgamış, denizde ve karada olup biten ne varsa bilen yenilmez bir savaşçıdır. Geriye kalan diğer bölümleri Gılgamış’ın başından geçen olayları anlatır.
2. Şehname Destanı (İran)
Mutlaka bilinmesi gereken dünyaca ünlü destanlar listesinde yer verilen destanlardan biri de Şeyhname Destanı. 10. yüzyılda Firdevsi’nin kaleme aldığı, 60 bin beyitlik bir eserdir. İran tarihiyle ilgili rivayetlerin anlatıldığı bu destan Firdevsi tarafından, 30 yılda ortaya çıkarılmıştır. Şehname Destanı, tarihte yaşanan İran-Turan ilişkilerine ve savaşlarını anlatmaktadır. Bu yönü ile tarihe ışık tutan önemli bir kaynaktır.
3. Kalevala Destanı (Fin)
Kalevala, kelime anlamı olarak Kaleva’nın Diyarı demektir. 19. yüzyılda Fin halk öykülerinden derlenip kaleme alınan ulusal epik destanıdır. Fin edebiyatının en önemli eserlerinden biri olan Kalevala, Finlandiya’nın Rusya’ya karşı bağımsızlığını ilan etmesinden sonra kaleme alınmıştır. Okuyanları dönemin şartları ile karşı karşıya getiren bu destan 50 bölüme ayrılmış ve toplam 22795 mısradan oluşmaktadır.
4. Beowulf Destanı (İngiliz)
Eski İngilizce ile yazılmış bir manzum kahramanlık destanıdır. Destana adını verilen kahraman Beowulf, MS 6. yüzyılda geçtiği sanılan olayları anlatmaktadır. Angle lehçesiyle kimliği bilinmeyen bir şair tarafından yazılan Beowulf destanı, İngiltere’de değil İskandinavya’dan İngiltere’ye göçen Germen kabilelerini konu almakta ve eski vatanları olan Geatland bölgesinde (Güney İsveç ve Danimarka) geçer.
5. Nibelungen Destanı (Alman)
Nibelungen Destanı, Ren Nehri kıyısında, eski Worms şehri etrafında geçen dönemi ve dönemin insanlarını konu almıştır. Bu destanın içinde Pagan inançları, Hristiyan inançları ve törenleri de anlatmaktadır. Kral-Senyör-Vassal ilişkisi de geçen bu destanda, Orta Çağ’a ait izler taşıdığından söz edilebilir. Destan içerdiği bu konular sayesinde başta Hristiyanlık tarihi olmak üzere döneme ışık tutar niteliktedir.
6. İgor Destanı (Rus)
Mutlaka bilinmesi gereken dünyaca ünlü destanlar listesinde yer alan bir destanda Ruslara ait İgor Destanı’dır. İgor Destanı, 1185 yılında Novgorod-Seversk prensi İgor Svyatoslaviç’in Kuman Türklerine karşı giriştiği, ancak başarısız olduğu seferini anlatan bir destandır. Ruslar için bu destan bir çok yönden önemlidir. İgor destanı, ritimli bir şiir diliyle anlatıldığı için Rus edebiyatının ilk örneği olarak da kabul edilir.
7. Le Cid Destanı (İspanyol)
Mutlaka bilinmesi gereken dünyaca ünlü destanlar listesinde yer verilen bir destan da İspanyollara aittir. Le Cid Destanı, İspanyol edebiyatının en eski kahramanlık destanı olarak nitelendirilir. Destan, İspanya’nın ulusal kahramanı olan Rodrigo Díaz de Vivar’ın yaşamını konu alır. 11. yüzyılda askeri komutan Vivar’ın sürgün edilmesi sonucu Endülüs Arapları ile mücadelesini ve savaşını anlatan bir destandır. Destan neredeyse bir karakter üzerinden döneme ait her şeyi yansıtmaktadır.
8. Şinto Destanı (Japon)
Japon halkının eski zamanlarda inandığı resmi din Şintoizm idi. Şinto, Japonca’da tanrının yolu anlamına gelmektedir. Şinto Destanı, Japonların güneşten yaratıldığını ve buradan geldiğini anlatan ulusal bir destandır. Bu nedenle Japonlar için büyük önem arz etmektedir. 2. dünya savaşı sonrası Şintoizm etkisini kaybedip, daha pozitif olduğu düşünülen Budizm, resmi din olarak kabul edildi.
9. Ramayana Destanı (Hint)
Hintli ozan Valmiki tarafından 7 bölüm ve 24.000 beyit olarak yazılan bir destandır. Dünyanın en bilinen ve Hindistan’ın en önemli iki destanından biridir. Ramayana Destanı, 3 büyük Hindu tanrısından birisi Vishnu’nun yeniden doğumlarından biri olan Prens Rama’nın yaşadıkları ele alınmıştır. Eski Hint kültürü, sosyal, siyasal ve dini yaşamı ile ilgili konular barındırmaktadır.
10. Odysseia Destanı (Yunan)
Odysseia Destanı, Truva’nın düşmesinden sonra Odysseus’un eve geri dönünceye kadar 10 yılda yaşadığı maceralarının anlatıldığı bir epik destandır. Destanın kahramanı olan Odysseus (Ulysses), kuzeybatı Yunanistan kıyılarının karşısındaki İthaca adasında doğar ve savaşçı olur. Turuva savaşına katılan Odysseus, savaş sonrası evine dönünceye kadar ki hikayesi anlatılır. Destan döneme ait bilgiler taşır.
11. Chanson de Roland (Fransız)
Fransız edebiyatının en eski eserlerinden birisi olan Chanson de Roland destanı, Orta Çağ Avrupa edebiyatını da etkilemiştir. İspanyol destanı Ronces Valles, İtalyan Rönesansı’nda Orlando İnnamorato gibi destanlara kaynaklık etmiştir. Tam olarak ne zaman yazıldığı bilinmemekle birlikte, 1080 yılında yazıldığı rivayet edilen bu epik şiir destanı, Charlemagne’nın ordusuyla yaşadığı serüvenler anlatılır.
12. Oğuz Kağan Destanı (Türk)
Son olarak Oğuz Kağan destanı, dünyaca ünlü destanlar listemizdeki yerini aldı. MÖ 174-209 yılları arasında hükümdarlık yapan Mete Hanın hayatını anlatır. Ancak diğer Türk destanlarında olduğu gibi bu destanın da ilk şekli günümüze kadar ulaşamamıştır. Destanda, Hun Hükümdarı Mete’nin doğuşu, kağan oluşu, Türk birliğini kuruşu ve ölmeden önce oğulları arasında ülkeyi paylaştırması anlatılmaktadır.
Yorum bırak