Renk seçimi, bir tasarımın etkisini büyük ölçüde belirleyen önemli bir unsurdur. Doğru renklerin seçilmesi, tasarımın iletmek istediği mesajı ve hedef kitle üzerindeki etkiyi doğru bir şekilde yansıtabilir. Kendi sanatınız için etkili bir renk seçimi yapmanız, tasarımınız aracılığıyla en stratejik ve doğru adımı atmanızı sağlar. Ayrıca, tasarımınızın konusu veya içeriğiyle uyumlu renkler seçmeniz de önemlidir. Renk seçimi yaparken, tasarımınızın genel denge ve uyumunu da göz önünde bulundurmalısınız. Renk çemberi ve renk ilişkileri üzerine bilgi sahibi olarak, uyumlu renk paletleri oluşturabilir ve renklerin birbirleriyle olan ilişkilerini dikkate alarak dengeyi sağlayabilirsiniz. Renkler hakkındaki bu araştırmamızı keyifle inceleyebilirsiniz.
1. Ana Renkler
Ana renkler, tasarımın genel renk düzenini belirleyen ve diğer gölgeleri, tonları keşfetmek için bir temel oluşturan renklerdir. İki veya daha fazla renk kombinasyonuyla oluşturulamayan renklere “ana renkler” denir. Üç tane ana renk vardır: kırmızı, sarı ve mavi. Bu renkler, tasarımda ana renk olarak kullanılabilir ve markanın kimliğini güçlendirebilir. Ancak, tasarımda sadece bu üç ana renk kullanılmak zorunda değildir. Örneğin, turuncu bir ana renk değildir, ancak markalar turuncuyu baskın renk olarak kullanabilirler. Ana renklerle çalışırken, farklı renk gölgeleri ve tonlarıyla oynanabilir. Turuncuyu oluşturmak için hangi ana renklerin birleştirildiğini bilmek, doğru gölge, ton veya renk tonuyla birlikte turuncuyla iyi uyum sağlayabilecek renkleri belirlemenizi sağlar.
2. Ara Renkler
Ara renkler diye isimlendirdiğimiz renk çeşitleri, üç ana rengin kombinasyonuyla oluşan renkler bütünü olarak adlandırılır. Renk teorisi modeline göre, üç tane ikincil renk olduğu bilinir. Bunlar arasında: turuncu, mor ve yeşil renkleri bulunur ve bu her bir ikincil renk, üç ana renkten ikisi tarafından bulunur. Her bir ikincil renk şu ana renklerin birleşimiyle oluşur: Kırmızı + Sarı = Turuncu, Mavi + Kırmızı = Mor, Sarı + Mavi = Yeşil. Bu kurallara göre, turuncu, kırmızı ve sarının birleşimiyle oluşurken; mor, mavi ve kırmızının birleşimiyle oluşur; yeşil ise sarı ve mavinin renklerinin birleşimiyle oluşur. Bu renk karışımlarının yalnızca her bir ana rengin en saf halini kullandığını unutmamak önemlidir. En saf halleri, bir rengin tonu olarak bilinir.
3. Üçüncül Renkler
Üçüncül renkler, bir birincil rengi ikincil bir renkle karıştırdığınızda oluşan renklerdir. Her bir birincil renkle şu ikincil renkler karıştırıldığında üçüncül renkler oluşur: Kırmızı + Mor = Kırmızı-Mor, Kırmızı + Turuncu = Kırmızı-Turuncu, Mavi + Mor = Mavi-Mor, Mavi + Yeşil = Mavi-Yeşil, Sarı + Turuncu = Sarı-Turuncu, Sarı + Yeşil = Sarı-Yeşil. Örneğin, kırmızı ve mor karıştığında kırmızı-mor renk elde edilir. Tasarımcılar, istedikleri görsel etkiyi elde etmek için bu kombinasyonları kullanarak en uyumlu renkleri seçerler. Renk çemberi, renklerin ilişkilerini görsel olarak gösteren bir araç olarak tasarımcılar tarafından kullanılır. Renk seçimi konusunda tasarımcılara rehberlik eder ve birincil, ikincil, üçüncül olmak üzere renklerin yerleşimini gösterir.
4. Renk Çemberi
Bilgisayar ortamında renk kombinasyonlarının, 12 temel renkten çok daha geniş bir yelpazeyi içerdiği bilinmektedir. Renk çemberi, bu geniş yelpazeyi gösteren bir daire grafiği olarak kullanılır. Renk çemberi, birinci, ikinci ve üçüncül renklerin yanı sıra ilgili tonları, tonlamaları, gölgeleri ve renk tonlarını gösterir. Renkleri bu şekilde görselleştirmek, renk şemalarını seçerken her bir rengin gökkuşağı renk ölçeğinin yanındaki renkle nasıl ilişkili olduğunu göstererek yardımcı olur. Gökkuşağının renkleri sırasıyla kırmızı, turuncu, sarı, yeşil, mavi, çivit mavisi ve mor olarak bilinir. Renk çemberinde renk seçimi için beyaz, siyah ve gri gibi renklerin orijinal renklerle karıştırılarak daha parlak, daha açık, daha yumuşak ve daha koyu renklerin oluşturulmasına olanak sağlar.
5. Renk Tonu
Renk tonu, gölgenin zıttıdır ve “renk” kelimesinin temel anlamıyla hemen hemen eş anlamlısıdır. Birincil ve ikincil renklerin hepsi “tonlar” olarak adlandırılır. İkincil bir renk oluşturmak için iki birincil rengi birleştirirken, tonların önemli olduğunu hatırlamak önemlidir. Eğer karıştırılan iki birincil rengin tonlarını kullanmazsanız, ikincil renk tonunu elde edemezsiniz. Bu, bir tonun en az başka bir renge sahip olması nedeniyledir. İki birincil rengin tonlarını ve tonlamalarını karıştırarak, teknik olarak karışıma iki renkten fazlasını ekleyip son renginizi iki renk arasındaki uyuma bağlı hale getirirsiniz. Örneğin, kırmızı ve mavinin tonlarını karıştırırsanız mor elde edersiniz, doğru. Ancak bir kırmızı tonunu mavi tonuyla karıştırırsanız, hafifçe tonlanmış bir mor elde edersiniz.
6. Çıkarımsal Renk Sentezi
Bilgisayar programlarında renk seçimi ve gösterimi için genellikle RGB değerleri kullanılır. RGB değerleri, renklerin belirli bir cihaz veya ekran üzerinde nasıl oluşturulacağını gösterir. CMYK değerleri ise baskı işleri ve yazıcılar için önemlidir. CMYK (Camgöbeği, Macenta, Sarı, Anahtar) ve RGB (Kırmızı, Yeşil, Mavi) renk modelleri, renklerin temsili ve kullanımı için kullanılan farklı sistemlerdir. CMYK, çıkarıcı renk modeli olarak adlandırılır. Bu modelde, renkleri çıkararak beyazı elde etmeye çalışırsınız. CMYK, yazıcılar ve baskı işleri için kullanılır. CMYK modelinde her renk bileşeni 0’dan 100’e kadar bir ölçekte değer alır. Eşit değerlerle (C=100, M=100, Y=100 ve K=100) siyah elde edilirken, dört renk bileşeni de sıfır olduğunda gerçek beyaz elde edilir.
7. Monokromatik Renkler
Tek renkli renk düzenleri, yalnızca ana renk tonunu kullanarak farklı gölgeler ve tonlar ile tutarlı bir görünüm elde etmeyi amaçlar. Özellikle grafikler ve çizelgeler gibi yüksek kontrast gerektirmeyen durumlarda sıklıkla tercih edilir. Tek renkli renk şemaları, monokromatik renkler olarak da adlandırılır. Bu renkler, bir ana renk tonunun çeşitli gölgelerini ve tonlarını içerir. Örneğin, kırmızı tonlarıyla ilgili bir tek renkli renk şemasında, koyu kırmızı, orta ton kırmızı ve açık pembe gibi farklı tonlara rastlanabilir. Renk skalasında farklı tonları kullanarak zenginlik ve çeşitlilik oluşturmanıza olanak tanır. Örneğin, bir tasarımda kullanılan tek renkli bir renk şemasında, ana rengin daha koyu tonları arka plan olarak kullanılabilirken, daha açık tonlar öne çıkmak için kullanılabilir.
8. Benzer Renk Armonisi
Benzer renk şemaları, renk çemberinde bir ana renk tonunun hemen yanındaki iki renkle eşleştirilerek oluşturulur. Bu renk şeması, daha sıcak tonlardan (kırmızı, turuncu ve sarı) veya daha soğuk tonlardan (mor, mavi ve yeşil) paletler oluşturmak için idealdir. Diğer adı analogous olan bu uyumlu renk şemaların bir araya gelmesiyle oluşturulan renk şemaları, tüm bileşenlerin uyumlu bir şekilde bir araya geldiği ve birlikte hoş bir görünüm oluşturduğu için genellikle görüntüleri tasarlamak için tercih edilir. Özellikle kendi tasarımınız için infografikler, renk ve çubuk grafikler gibi seçenekleri düşünürken doğru bir görsel seçimi yaparsanız kendi içinde en etkili görsel öğeleri ortaya çıkarabilirsiniz.
9. Tamamlayıcı Renkler
Tamamlayıcı renk şeması, renk çemberinde birbirinin tam karşısında yer alan iki renk ve bu renklere ait tonların kullanılmasıyla oluşturulur. Bu şema, en yüksek düzeyde renk kontrastı sağlar ve görsel etkileyicilik sunar. Ancak, tamamlayıcı renkleri bir tasarımda dengeli bir şekilde kullanırken dikkatli olmak önemlidir. Genellikle, bir renge ağırlık vermek ve ikinci rengi vurgu olarak kullanmak tamamlayıcı renk şemasında tercih edilen bir yaklaşımdır. Bu şekilde, ana renk tasarımın temelini oluştururken, tamamlayıcı renk vurgulanması gereken önemli noktalara veya çıkarımlara odaklanır. Tamamlayıcı renk şeması özellikle çizelgeler ve grafikler gibi veri görselleştirmeleri için uygundur. Yüksek kontrast seviyesi, önemli bilgileri vurgulamak ve dikkat çekmek için kullanılabilir.
10. Bölünmüş Tamamlayıcı Renkler
Baskın renk ile bu rengin tamamlayıcısına yakın olan iki renkten oluşur. Tamamlayıcı renklerin etkisini korurken daha sofistike bir renk paleti oluşturur. Bölünmüş tamamlayıcı renk şemasında diğer renk şemalarının aksine, kullanılan tüm renkler kontrastlık sağlar. Bu şemada herhangi iki renk arasında doğru dengeyi bulmak zor olabilir. Bununla birlikte, bölünmüş tamamlayıcı renk şemasının avantajı, farklı renk kombinasyonlarını kullanarak etkileyici kontrast elde edebilme olasılığıdır. Bu renk şemasıyla çalışırken, doğru kontrast kombinasyonunu bulmak için deneme yanılma yöntemini kullanabilirsiniz. İki renk arasındaki dengeyi sağlamak ve tasarımınızda görsel bir uyum elde etmek için renkler arasında oynamalar yapabilirsiniz.
11. Üçgen Renk Armonisi
Üçlü renk şemaları, aynı tonu korurken yüksek kontrastlı renk kombinasyonları sunar. Bu şemalar, renk çemberinin etrafındaki çizgilere eşit olarak yerleştirilen üç renk seçilerek oluşturulur. Üçlü renk şemaları, bir tasarımda her renk arasında yüksek kontrast oluşturmak için kullanışlıdır. Ancak, tüm renkler aynı çizgideki bir noktada seçilirse, aşırı güçlü bir görüntü oluşabilir. Bu durumu dengelemek için üçlü renk şemasında, baskın bir renk seçilip diğer renkler daha az kullanılabilir. Ayrıca, diğer iki renge göre daha yumuşak bir ton seçerek, bu renkler bastırılabilir. Üçlü renk şeması, grafiklerde çubuk veya pasta grafikleri gibi karşılaştırmalar yapmanız gereken durumlarda kullanışlıdır. Yüksek kontrast, verilerinizi net bir şekilde vurgulamanıza yardımcı olur.
12. Kare Renk Armonisi
Kare renk şemasına baktığımızda, renk çemberinde birbirinden eşit uzaklıkta dört renk kullanarak kare veya baklava şekli oluşturduğu görülür. Bu eşit aralıklı renk şeması, kendi tasarımınız için önemli bir kontrast sağlarken, dört renk arasında dengeyi sağlamak, en doğru renk seçimi ve tasarım fikrini belirlemenizi mümkün kılar. Kare renk şemalarına bakıldığında, kendi web tasarımınız veya bunun gibi birçok tasarım fikriniz ile dikkat çekmeniz ideal bir yoldur. Doğru kare şemaları ile renk seçimini değerlendirmek isterseniz hem siyah hem de beyaz arka plan seçimi üzerinde denemeler yapmanız da fayda var. Bu durum sizin için daha faydalı sonuçlar ortaya çıkaracaktır.
13. Dikdörtgen Renk Armonisi
Dikdörtgen yaklaşımı olarak adlandırılan tetradik renk şeması, kare renk şemasıyla benzerlik gösteren bir yapıya sahiptir. Ancak renk seçiminde daha ayrıntılı bir etki oluşturduğu görülür. Mavi ve kırmızı tonları oldukça doygun ve yoğun bir etki verirken, dikdörtgenin diğer iki kenarındaki yeşil ve turuncu tonları daha sakin ve dolayısıyla daha az yoğun gölgelerin öne çıkmasında etki sahibi olur. Dikdörtgen yaklaşımı, renklerin dengeli bir şekilde kullanılmasıyla dikkat çekici bir kontrastlık sağlar. Bu şema, tasarımlarda farklı renklerin uyumlu bir şekilde kullanılmasını tercih edenler için idealdir. Renk seçimi yaparken, bu yaklaşımda dikdörtgenin iki baskın kenarındaki renklere odaklanmak ve diğer iki renk tonunu daha geri planda tutmak önemlidir.
14. Renk Paleti
Renk paleti seçimi yaparken, dikkate almanız gereken ilk faktörler arasında, çok fazla renk kullanmamak yer almalıdır. Genellikle iki renk ile dört renk arasında bir seçim yapmanız tavsiye edilir. İlk olarak, tasarımınızda öne çıkacak canlı rengi beliryebilirsiniz. Örneğin, koyu yeşil öne çıkan bir renktir. Bu renge ek olarak, uyumlu bir palet oluşturmak için beyaz ve yeşilin daha açık tonları gibi renkler seçilebilir. Bu düşük kontrastlı renkler, birbirleriyle uyum içinde çalışarak tasarımınıza dengeli ve hoş bir görünüm sağlar. Renk seçimleri yapılırken seçilen tasarımın konusuyla uyumlu olduğundan emin olunmalıdır. Mesela zeytin yeşili rengini ele aldığımızda, bu rengin toprak tonlarıyla uyum içinde olduğunu söyleyebiliriz ve bu iki renk birlikte doğal bir uyum sağlar.
