Herkesin mesleğinde yükselme ve mevcut durumundan daha iyi bir mevkiye ulaşma isteği vardır. Fakat merdivenleri tırmanmak için doğru kabiliyete sahip olmalısınız. Bunun için de en baştan mesleğinizi doğru seçmeli kariyer planlamanızı doğru yapmalısınız. Kariyeriniz; geçiminizi sağlamanın dışında hayatınızı mutlu ve özgüveni yerinde olarak devam ettirdiğiniz hedef noktalarınızdır. Bu nedenle belli kriterler ile planlı olarak ilerlemelisiniz. Kariyer hedeflerinizin seçiminde mutlaka dikkat edilmesi gerekenler maddeler halinde listelendi. Size yardımcı olabilecek faktörleri bir araya getirip kendinize en uygun kariyer hedefini belirleyerek ilerleyebilirsiniz.
1. Yetenekleriniz
Kariyer seçimi yaparken ilk olarak kendi yeteneklerinizin farkında olmalısınız. İlgi alanlarınızı da hesaba katarak ilerleyebilirsiniz. Kendi potansiyelinizin ve kapasitenizin bilincinde olursanız kariyer yapma şansınızın yüksek olduğu işi belirleyebilirsiniz. Geleceği parlak olan meslekler arasından yapmaktan hoşlandığınız ilgi alanlarınızı seçebilirsiniz. Yönetim yeteneğiniz, el-göz koordinasyonunuz, yazılı ve sözlü iletişiminiz, ikna yeteneğiniz, sunum becerileriniz, sosyal becerileriniz, mekanik yatkınlığınız gibi sizi öne çıkaracak becerilerinizi dikkate almalısınız. Örneğin sosyal becerilerinizin yüksek olduğu bir kişiliğe sahipseniz daha aktif olarak insanlarla iç içe çalışabileceğiniz bir kariyer seçebilir veya görsel yeteneklerinize güveniyorsanız daha el-göz becerisi yüksek olan mesleklere yönelebilirsiniz.
2. Kişiliğiniz
Başarılı bir iş hayatı için kişiliğinizin buna uygun olması gerekir. Kendi yaşam biçiminize aykırı bir meslekte bir süre başarılı olsanız bile uyumlu olmadığınız için kısa zamanda meslekte tıkanabilirsiniz. Kendi kişiliğinizin gerçekçi, araştırmacı, sanatsal, sosyal, girişken, felsefik, naif, dominant ve benzeri özelliklerini tanıyarak doğru mesleği seçebilirsiniz. Bu durumda ofis mi saha mı yoksa atölye insanı mı olduğunuzu bulabilirsiniz. Tabi ki zekanızı da tanımak size seçiminizde yardımcı olabilir. Çünkü görsel, sayısal, sözel, içsel, sosyal, müziksel gibi zeka türlerinin her birinin kişiliği farklı olduğu gibi seçeceği mesleklerde farklı olacaktır. Yazar, müzik öğretmeni, editör, mühendis, mimar gibi birbirinden farklı meslekleri seçen kişilerin çok açık bir şekilde iç dünyası ve kişilik özellikleri de aynı değildir.
3. Yaşam Tarzınız
Kişiliğinizle bağlantılı olarak yaşam tarzınız da işinizle çok alakalı bir konudur. İş hayatı; maaşından, çalışma saatleri ve iş ortamına, işverenden çalışanlara kadar her şeyiyle yaşam standartlarını etkileyen bir faktördür. Daha minimal bir yaşam tarzına sahipseniz sakin bir işte kariyer düşünebilirsiniz. Ama hareketli ve aktif bir insansanız belki de esnek çalışma saatleri size daha uygun olacaktır. Bu şekilde iş hayatınızdan yaşantınıza etki eden sorunları en aza indirerek başarınıza odaklanabilirsiniz. Yaşam tarzınızla uyumlu bir iş yeri size daha olumlu, pozitif ve çözüm odaklı bakış açısı sunarak hedeflerinizi yüksekte tutabilmenizi sağlar.
4. Eğitiminiz
Aldığınız eğitimde aslında mesleğinizin kendinize uygun olup olmadığını belirleyebilirsiniz. Teorik ve pratik eğitiminiz size aslında istemeden de olsa bir fikir vererek yardımcı olacaktır. Bunun dışında bir mesleği seçmeden önce onunla ilgili bir araştırma yaparak veya kursa giderek de fikir edinebilirsiniz. Bu şekilde en başından doğru hamlelerle ilerlersiniz. Kariyerinizi gördüğünüz eğitime göre seçebilir veya kariyerini düşündüğünüz mesleğin eğitimini görebilirsiniz. Belirlediğiniz mesleğinizin eğitim destekli olması kariyer yolunuzda size emin ve sağlam adımlar sunacaktır. Yazının, kitapların, öğrenmenin değerini küçümsemeden mutlaka kariyeriniz hakkında bir eğitiminiz olmalıdır.
5. Tecrübeleriniz
Seçiminizde tecrübelerinizden yararlanabilirsiniz. Staj, gönüllü çalışmalarınız veya iş deneyimleriniz size meslek hakkında fikir verebilir. Farklı sektörlerdeki işlerin içinde bulunmak size işleyişi öğretecek ve o mesleğin genel olarak varlığını anlamanızı sağlayacaktır. Bütün meslekleri denemeniz tabi ki mümkün değildir. Ancak eğitim aldığınız dönemde yaptığınız stajlar sizi ilk yönlendirecek adımlardır. Aklınızda daima bir kariyer yapma planı bulunduğu için de devamlı bir iş arayışında olacağınızdan gönüllü, part time veya kısa süreli bile olsa her türlü iş imkanını denemeniz size uygulamadaki gidişatı öğretecektir. Okuldaki eğitiminiz dışında iş hayatında öğrendiklerinizde size yön verme de çok etkili olacaktır.
6. Gelecek Potansiyeli
Kariyer seçiminde en etkili olabilecek ve seçerken mutlaka dikkat edilmesi gerekenler arasında önemli bir yere sahip olan madde ise mesleğin gelecekteki yeridir. Ekonomik, teknolojik gelişmelere göre mesleklerin gelecek potansiyelini araştırarak kendi geleceğinizde de o mesleğe yer verebilirsiniz. Yeni ve yükselmekte olan iş kollarını bulabilirsiniz. Gıda, inşaat, giyim, bilgisayar, sağlık, e-ticaret, yazılım alanları gibi hiç bitmeyecek mesleklerden size en uygun olanını araştırarak planlamanızı yapabilirsiniz. Bu alanlar genelde gerekli olan en temel ihtiyaçlar ve yaşadığımız çağdaki gelişmelere göre ortaya çıkan yeni nesil ihtiyaçlara göre belirlenebilir. Araştırmanızı mesleklerin kendi geçmiş ve şuan ki ilerleme seviyelerine göre yapabilirsiniz.
7. Çalışma Ortamı
Rahat bir çalışma ortamı iş hayatınızda başarılı olmanızı etkileyen önemli faktörlerden biri olduğundan dikkat etmeniz gereken bir konudur. Hayatınızın büyük bir çoğunluğunu iş yerinizde geçireceğiniz için iş alanınızı seçerken firmaya ve çalışma ortamına özen göstermelisiniz. Örneğin devamlı olarak seyahat etmek mi yoksa ofiste olmak mı sizin için daha rahat bir ortamdır? Yoksa freelance olarak evden veya istediğiniz yerden çalışmak mı size daha rahat bir çalışma ortamı sunar? Seçtiğiniz iş alanında da çok fazla firma ve çalışma şekli olacağından içinden eleme yaparken bu kriterleri de kullanabilirsiniz.
8. Meslekler
Seçmek istediğiniz meslekler için bir liste hazırlayıp daha sonrasında bir araştırma yapabilirsiniz. Sadece yazılı değil daha öncesinde bu meslekte çalışmış olan kişilerle irtibata geçerek mesleğin geleceği hakkında bilgi edinebilirsiniz. Hatta bir müşteri gibi belirlediğiniz iş alanınızla ilgili bir firmanın reklamlarını, yaptıkları çalışmaları, yükselme süreçlerini inceleyerek işleyiş hakkında veya farklı firmaların mülakatlarına katılarak da meslek hakkında bilgi sahibi olmanız mümkün. Meslekler hakkında araştırma yapmanızın kararınızın doğruluğunda rolü çok büyük. Çünkü bilgisiz olduğunuz bir konuda seçim yapamazsınız. Diğer kriterler ile bu araştırmalarınızı da sentezleyerek seçiminizi yapabilirsiniz.
9. Terfi İmkanı
Kariyer; iş ortamında yükselmek üzerine kurduğunuz planınızdır. Bu madde; aslında kariyer seçiminde nereye kadar yükselmek istediğinizi bulduğunuz, seçim yaparken mutlaka dikkat edilmesi gerekenler konusunda vizyonunuzu belirlediğiniz maddedir. Seçeceğiniz iş alanında terfi imkanınızı araştırmalısınız. Öncelikle bir işte istediğiniz, sizi mutlu edecek, en yüksek mertebenin neresi olduğunu belirlemelisiniz. Bu durumda departman müdürü, mağaza sorumlusu, baş yönetici, baş editör, gibi mevkileri veya fotoğrafçılık, çizerlik, kuaför, müzisyen, spor eğitmeni, yaşam koçu gibi daha farklı alanlardaki gelişmeleri düşünebilirsiniz.
10. Sevdiğiniz İş
Sevmediğiniz bir işte çalışmak size devamlı olarak paranın kölesi olduğunuzu ve sadece bir zorunluluğun içinde olduğunuzu gösterir. Fakat sevdiğiniz bir işte çalışmak mesai saatlerinizi saymadığınız, sahibi olduğunuz sorumluluklarınızı en doğru şekilde yerine getirmenin peşinde olduğunuz bir çalışma ortamı sunar. İşinizde mutlu olmak hayatınızın her alanında mutlu olmak demektir. Kariyer hedefinizi belirlerken her şeyiyle sevdiğiniz bir işi seçmelisiniz. Sevdiğiniz işte kariyer yapmayı seçerek teknolojik, bilimsel gibi gelişmelere katkıda mı bulunacağınızı, eğitim vererek yeni nesiller mi yetiştireceğinizi ya da birilerine yardım etmek mi istediğinizi bulabilirsiniz.
