İspinozlar bir tür ötücü kuştur. 40’tan fazla cinse sahip ve 4 alt aileye ayrılırlar. Avustralya hariç dünyanın her yerinde bulunabilirler. Galapagos Adaları’nda yaşayan sivri gagalı ünlü ispinozlar kanla beslenmektedir. Kimimize göre ilk duyulduğunda ilginç gelse de, biz de merak edenler için kanla beslenen sivri gagalı ve Galapagoslu ispinozlar hakkında merak edilenler listemizi hazırladık. Keyifli okumalar!
1. İspinozlar
İspinoz ötücü kuş olarak sınıflandırılır. Ömrü dört ila yedi yıl arasında değişmektedir. Maksimum yaşam süresi 20 yıldır. Ancak nadiren 20 yıl kadar yaşarlar. Dünyadaki en küçük kuşlardan biridir ve en büyük kuş ailesine sahiptirler. Küçük boyutları ve güzel şarkılar üretme yetenekleri nedeniyle çok popüler evcil hayvanlardır. Siyah, sarı ve kırmızı tüylerle kaplı kahverengimsi veya yeşilimsi gövdeleri vardır. Erkek ispinozlar dişilerden daha canlı renklidir. Erkek ev ispinozunun başı ve göğüsleri kırmızıdır. Kırmızı renkleri yedikleri besinlerdeki pigmentlerden gelir. Dişi ispinozlar, kırmızı erkeklerle çiftleşmeyi tercih etme eğilimindedir, çünkü kırmızı renkli kafaları, erkeğin dişinin aradığı yiyecek türünü sağlayabileceği anlamına gelir. Bir ev ispinozunun üzerindeki sarı renkli kafa, stres veya yetersiz beslenmenin bir işaretidir.
2. Ev İspinozları
Ev ispinozu 1940’tan önce sadece batılı bir kuştu. Daha sonra kafesli kuşlar olarak ticaret için New York’a yasa dışı yollardan gönderildiler. Bununla birlikte, bazı evcil hayvan satıcıları, daha sonra Long Island’da büyüyen kuşlarını serbest bıraktı. O zamandan beri en yaygın bahçe kuşlarından biridir. İspinozlar ağaçlarda, çalılarda veya kaya oyuklarında sepet şeklinde yuvalar yaparlar. Genellikle kış boyunca üreme alanlarında veya yakınında kalırlar. Sadece yiyeceklerini aramak için başka bölgelere gidebilirler. 13 ila 14 gün boyunca kuluçkada kaldıktan sonra yumurtadan çıkan 2 ila 6 arası açık mavi yumurta bırakırlar. 9 ila 12 ay arasında cinsel olgunluğa ulaşırlar. İspinozlar doğduklarında çıplak, kör ve çaresiz doğarlar. Genellikle hayatlarının ilk 2-3 haftasında yuvalarında kalırlar.
3. Yabani İspinozlar
Yabani ispinozlar 4 ila 7 yıl arasında yaşarken, evcil ispinozlar daha iyi yaşam koşulları nedeniyle genellikle 20 yıl yaşar. Bu ispinozlar, diğer kafesteki evcil kuşlar kadar yüksek ses çıkarma eğiliminde olsalar da, papağanlar gibi daha büyük kuşlar kadar uzağa taşınamayan minik sesleri vardır. Çiftleşme mevsimi başlamadan önce erkek ispinoz, dişi ispinozu etkilemek için ağaçların dallarında dans eder. Danslarını daha çekici kılmak için tüylerini yukarı iterler. İspinoz yavruları çok küçükken siyah gagalara sahip olacak, ancak 1 ay sonra parlak kırmızı veya turuncu renge dönüşecektir. Erkek ispinozlar yavruları olduğunda yuva üzerinde çok koruyucu olurlar. İspinozlar yeni çevreye çabuk uyum sağlarlar, ancak çimenli ve çalılı açık alanlarda olmaktan çok hoşlanırlar.
4. Türleri
İspinozlar şarkı söyleyen kuş türüdür. Bu nedenle, genellikle eğlence amaçlı izlenirler. Üç ispinoz grubu vardır. Birinci grup; küçük, üçgen gagalı ispinoz (örneğin kanarya, towhee, junco, ispinoz, saka ve şakrak kuşu) olarak adlandırılan kuşları içerir. Kalın, yuvarlak gagalı ispinozlar, kardinal ve grosgaga gibi ikinci gruba aittir. Üçüncü grup ise, gül rengi kuzey kuşu gibi çapraz gagalı olanlar. Yaygın bahçe kuşlarından biri, papaya veya keten kuşu olarak da adlandırılan ev ispinozudur. Ayrıca Hawaii bölgesinde yaşayan ispinozlar iki farklı renge sahiptir – sarı ve kırmızı. Bir ispinozu evcil hayvanınız olarak tutmak istiyorsanız, uçup gitme olasılığı yüksek olacağından onu kafesten çıkarmamalısınız. İspinozların insan odaklı olmaktan çok kuş odaklı oldukları bilinmektedir.
5. Genel Karakterleri
İspinozlar, insan etkileşimine ihtiyaç duymayan küçük ve sessiz kuşlardır. Yerde veya kuş yemliklerinde yiyecek ararken etrafta insanların olmasını umursamazlar. İnsandan çok kuş odaklı olan bu cins, evcil hayvan olarak tutulduklarında kafeslerinden çıkarılıp onlarla oynanmamalıdır. İnsanlarla oynamanın onları strese soktuğu bilinmektedir. İnsanların yakınında yaşama uyum sağlamakta zorlanırlar, bu yüzden çoğu sahip fiziksel temastan kaçınır. Ev ispinozları hem fiziksel hem de zihinsel olarak sağlıklı kalabilmek için başka ispinozların varlığını gerektiriyordu. İspinozlar, ideal olarak yalnızca eğlence için izlenmeleri amaçlanan ötücü kuşlardır. Ev ispinozları, göç etmez. Genellikle kış boyunca üreme alanlarında veya yakınında kalırlar. Sadece yiyeceklerini aramak için başka bölgelere gidebilirler.
6. İspinoz Evrimleri
Kanla beslenen sivri gagalı Galapagoslu ispinozlar hakkında merak edilenler listemizde sırada vampir ispinozların evrimi bulunmaktadır. En yaşlı ispinozun milyonlarca yıl önce Galapagos Adası’nda görüldüğü düşünülmektedir. Sonunda farklı ispinoz türlerinin varlığına katkıda bulunan şey ise; adanın izole konumu, tuhaf tropikal havası ve kuşların etrafta zıplamasını sağlayan diğer küçük adaların varlığıydı. Türler arasındaki fark; davranışlarında, beslenmelerinde ve gagalarında yatmaktadır. Büyük sürüler halinde yaşayan kuşlardır. Çeşitli şarkılar aracılığıyla iletişim kurarlar. Otçullar, yani bitki yiyiciler. Diyetleri farklı tohum, tomurcuk ve meyve türlerinden oluşur. Bazı türlerin kısmen göçmen olduğu çoğunlukla yerleşik kuşlar oldukları bilinmektedir.
7. Darwin’in İspinozları
Darwin için, küçük serçelere benzeyen ispinozlar doğal seçilim konusunda oldukça değerlidir. 13’ü Pasifik Okyanusu’ndaki Galapagos Adası’nda ve biri Cocos Adası’nda olmak üzere toplam 14 Darwin ispinozu yaşıyor. Hepsi, ötücü ispinoz ve serçe grubunun bir parçasıdır. Darwin, Galapagos Adaları’ndaki ispinozları izleyerek ve inceleyerek evrim teorisini ortaya attı. Galapagos ispinozlarının 14 türünün Galapagos Adaları’na milyonlarca yıl önce gelen ortak atalara sahip olduğunu fark etti. Belirli bir ispinoz türü, farklı türdeki yiyeceklere ve habitatlara uyum sağlamanın bir sonucu olarak 14 farklı kuş türüne evrilmiştir. Bu adalar tatlı su bakımından zengin değildir. Kurak mevsimlerde bazı yiyecekler kaybolabilir. Bu da, ispinozların büyük kuşların tüylerindeki ve derisindeki parazitleri yiyecek şekilde evrimleşmesini sağlamıştır.
8. Vampir İspinozlar
Kanla beslenen sivri gagalı Galapagoslu ispinozlar hakkında merak edilenler arasında en çok araştırılan bu aşamaya geliş şekilleri olmuştur. Bu kuşlar olağanüstü belenme şekilleri ile ünlüdür. Alternatif kaynakların yetersiz olması nedeniyle diğer kuşların üzerindeki parazitler ile beslenmeye başladılar. Daha sonrasında ise susuzlukları ve beslenmelerini bir arada giderebildikleri kan içme aşamasına geçiş yaptılar. Vampir ispinozlar kan içerek beslenirler. Kana ulaşana kadar keskin gagaları ile deriyi delerler. Yine gagalarının tipleri bu beslenmeyi desteklemek adına daha da keskinleşmiştir. Garip olanın ispinozun beslendiği memelilerin bu beslenmeye direnç göstermemeleridir. Bu beslenmenin parazitleri temizleme davranışından evrimleştiği de kuramsallaştırıldı.
9. Beslenme Şekilleri
Evrimsel süreçlerinde ispinozlar, tıpkı vampir yarasalar gibi kuş tüylerinin arasında yaşayan parazitlerin yenmesiyle başlar. Sonrasında ise beslenme, erişmesi çok daha kolay olan kan tüketimine doğru değişmiştir. Çünkü bu kuşların derilerini parçalayıp kana ulaşabilmek her daim kolaydır. Bunun yanında parazitlerle beslenmek için emek harcama ve tek tek parazitleri bulma oldukça zorludur. Kısmen az enerji gerektirse de, kan ile beslenme ispinozlar için faydalı bir hale gelmiştir. Vampir ispinozları ayrıca kanın besleyici değeri yetersiz kaldığından, bu eksikliği diğer besinler ile telafi ederler. Ancak bu da farklı bir acayip beslenme davranışıdır. Diğer kuşların yumurtalarını çalarak onları yemeleridir. Özellikle en yeni sıcak yumurtaları tercih ederler.
10. Diğer Gariplikleri
Kanla beslenen sivri gagalı Galapagoslu ispinozlar hakkında merak edilenler listemizde diğer garip beslenme alışkanlıkları yer almaktadır. Kan ve yumurtaya ulaşamadıkları zamanlarda bitki nektarlarını tüketmektedirler. Bu özellikleri de oldukça gariptir. Çünkü diğer birçok kuş türü nektar ise beslense bile ispinozlar arasında pek yaygın görünmemektedir. Evrimsel süreçlerinde nektara yönelimleri de büyük oranda teslim edilmiştir. Bulundukları adada tatlı su sıkıntısı büyük ölçüde sıkıntı yaratmaktadır. Bu sebeple canlılar su elde edebilecekleri başka kaynaklar bulmaya yönelmişlerdir. Vampir ispinozların ise konu ile ilgili çözümü nektarlardır. Bunların dışında ana menüsü içerisinde omurgasız hayvanlar ve tohumlar bulunur. Aynı adada bile farklı türde evrimleşmeleri görülmektedir. Usta olmayan kişiler bu türleri birbirine karıştırabilmektedirler.
