Tarihte “cadı avı” olarak da bilinen bu olay, 16. yüzyılda Avrupa Katolik Kiliseleri tarafından başlatıldı. Binlerce kişinin suçlu olmadığı halde idam edildiği bu olaylar silsilesi, tarihte kara bir leke olarak kalmıştır. Özellikle ABD’de bulunan Salem kasabasında yaşananlar oldukça ürperticidir. İnsanlık tarihinin en çok o döneminde herhangi bir paranormal olayı halk, cadılarla bağdaştırırdı ve cadıları cezalandırmak için Salem Cadı Mahkemeleri kuruldu. İşte okurken tüylerinizin diken diken olacağı insanlık tarihinin en paranormal olayı Salem Cadı Mahkemeleri hakkında ilginç bilgiler…
1. Cadılık Kavramının Ortaya Çıkışı
Cadılık kavramının ortaya çıkış tarihi oldukça eskiye dayanmaktadır. Yaygın olarak Ortaçağ’a ait olduğu düşünülse de Klasik Dönem’de de bu kavram kullanılıyordu. Klasik Yunan Dönemi’nde “maleficium” olarak adlandırılan büyücülük yapma eylemi, uçabildiklerine inanılan kadın büyücülerle bağdaştırılmıştı. Ancak, eski zamanlara ait “tanrıça” inanışından dolayı bu kadınlara saygı duyulurdu. Bu durum, Ortaçağ’da bir hayli değişti. 14. yüzyılda Kara Veba olarak da bilinen, milyonlarca insanın ölümüne sebep olan veba salgınına büyük bir topluluğun getirdiği yorum, belki de çoğu şeyin başlangıcı oldu. Hepimizin bildiği gibi o dönemde insanlar basit bir doğa olayını bile ilahi güçlere bağlıyordu. Büyük bir topluluk da, bu veba salgınına önceden saygı duyulan, oldukça güzel tasvir edilen büyücü kadınların sebep olduğunu iddia etti. Bu büyücü kadınların yani cadıların şeytanla toplantı yaptıklarına, bu toplantılarda ahlakdışı eylemlerde bulunduklarına hatta yeni doğan bebek eti yediklerine bile inandılar. Bölgede meydana gelen herhangi bir olumsuz olayı bile o bölgede cadı bulunmasına bağlarlardı. Dolayısıyla cadı kavramı gün geçtikçe insanlık için bir kâbus olmaya başladı.
2. Salem Cadı Mahkemeleri Kuruluşu
Protestan bir halktan oluşan Salem, İngilizlerin Amerika’da kurduğu bir kasabadır. Cadılık ve büyücülük kavramının İngiltere’de oldukça yaygın olduğuna da dikkat çekmek isteriz. Salem’de tüm olayların başlangıcı, 1692 yılında bir grup genç kızın epilepsi nöbetine oldukça benzeyen nöbetler geçirmesi ile başladı. Bu olay, daha sonra kitle histerisi olarak tanımlanacaktı. Ancak dönemin doktorları bu duruma herhangi bir teşhis koyamadı. Teşhis konulamaması üzerine boşluğa düşen halk, bu “şeytani” duruma bir suçlu bulmalıydı. Salem halkı, bu yaşananlara büyücülük ile uğraşan kadınların sebep olduğunu ileri sürerek, bu kadınların yargılanmasını istedi. Ve çok geçmeden Salem Cadı Mahkemeleri kurulmuş oldu.
3. Mahkeme Tarafından Suçlu Bulunanlar
Çok az oranda erkek ve çocuk bulunsa da suçlananların büyük bir çoğunluğu kadınlardan oluşuyordu. Bunun birçok psikolojik sebebi vardı. Kadınların güçsüz görülmesinden, Havva’nın cennetten kovulmasına kadar çoğu inanış kadınları şeytan ile anlaşma yapmaya elverişli hale getiriyordu. Hatta genellikle yaşlı, bakımsız veya dul kadınlar suçlanıyordu. Mahkemenin ilk mahkûmlarından biri olan 60 yaşındaki Bridget Bishop, büyücülük yaptığı gerekçesiyle idam edildi. Çoğu kaynağa göre Bridget Bishop mahkemenin ilk idam edilen suçlusuydu. Bu infaz tabii ki son olmadı. Ardından birçok kadın, erkek hatta çocuk suçlandı ve mahkemeye çıkarıldı. Bridget Bishop’ın ardından onlarca kişi de büyücülükle suçlanarak idam edildi.
4. Suçlu Bulunanların Suçlanma Sebepleri
Bir kişiyi cadılıkla suçlamak oldukça kolaydı. Örneğin birbiriyle özel sebeplerden kavgalı iki aileden biri diğer aileyi büyücülükle suçlarsa bu bir kanıt sayılıyordu. Genellikle yalnız yaşayan, görünüş itibariyle bakımsız kadınlar Salem halkı tarafından dışlanıyordu ve hor görülüyordu. Büyücülükle hiçbir alakası olmayan kişiler bile bu suçlamayla karşı karşıya kalabiliyor hatta idam edilebiliyordu. Suçlu bulunanların suçlanma sebepleri genel olarak Salem’de meydana gelen olumsuz olaylardı. Meydana gelen sara nöbetine benzer nöbetlerin sayısı artıyordu. Halk, cadıların şeytanla anlaşma yaparak bu insanları lanetlediğine inanıyordu. Ayrıca meydana gelen doğa olaylarından da cadılar sorumlu tutuluyordu.
5. Olayın Kökeni
Salem’de yaşanan bu olayların aslında birçok açıdan farklı sebepleri vardı. Salem halkı, kendi içinde bölünmeler yaşayan bir halktı. Farklı görüşlere yeterince saygı duyulmuyor, farklı görüşe sahip kişiler toplumdan dışlanıyordu. Salem’deki aileler farklı görüşe sahip olduğunda birbiriyle çatışmaya girer, birbirlerine zarar vermek için değişik yollar izlerlerdi. Kasabadaki ekonomik rekabet, farklı görüşlere tahammül edememe, din çatışmaları artık Salem’in normali olmuştu. Dolayısıyla Salem halkı bu gergin ortamdan ister istemez psikolojik olarak etkileniyordu. Geçirdikleri nöbetlerin bu gergin psikolojik ortamdan veya başka bir sebepten kaynaklanabileceğini düşünemediler, çünkü önlerinde daha “somut” bir suçlu vardı: Cadılar. Cadı olarak tanımladıkları kişileri yok ederlerse bu yaşadıkları tüm sorunların biteceğine inandılar.
6. Davaların Aşamaları
Salem Cadı Mahkemeleri’nde davalar oldukça gergin geçiyordu. Öncelikle, bir kişi cadılıkla suçlandığında suçlamayı yapan kişi dinlenir, değerlendirme yapılırdı. Ardından ön kanıt toplanırdı ancak söylediğimiz gibi, çok büyük kanıtlara gerek yoktu. Ön kanıtlar toplandıktan sonra cadılıkla suçlanan kişi tutuklanır, kendisine avukat tutulurdu. Ardından suçlu sorguya alınır, cadı olduğunu kabul etmezse işkenceye uğrardı. Eğer işkenceden sonra da hala suçunu itiraf etmezse hüküm aşamasına geçilirdi. Suçlunun temyiz hakkı da bulunuyordu. Ancak mahkeme temyizi reddederse suçlu ya asılır ya da yakılırdı. İşkence sırasında cadı olduğunu itiraf eden kişiler de asılarak idam ediliyordu. Belki de birçok kişi ateşe verilmekten korkarak cadı olmadığı halde itiraf aşamasında cadı olduğunu söylemiş, suçlu olmadığı halde idam edilmişti.
7. Cadı Pastası
Cadı pastası, yaşanan bu olaylar sırasında kimin cadı olduğunu anlamak için kullanılan bir ekmek çeşidiydi. Bu ekmek, cadı tarafından lanetlendiği düşünülen kişinin idrarı ve çavdar ile yapılıyordu. Bu cadı pastası denilen ekmek bir köpeğe yediriliyordu. Ekmeği yiyen köpek normal dışı davranırsa büyü yapıldığı anlaşılıyordu. Ya da o köpek gidip kendine sahip olacak yeni bir cadı bulacaktı. Bu cadıları tespit etmek için kullanılan ekmeğin tarifi aslında pek yaygın şekilde bilinmiyordu. Hatta mahkemeye çıkarılan suçlulardan biri olan Tituba’nın bu cadı pastasını yaptığı duyuldu ve ondan tarif alındı. O dönemlerde, ekmeği yiyen köpeğin anormal tepkileri büyüye yoruluyordu. Ancak durumun gerçek sebebi yıllar sonra araştırmalar sonucu anlaşıldı.
8. Tituba
Mahkemeye çıkarılan ilk kadınlar arasında Sarah Good, Sarah Osborne ve Barbadoslu bir köle olan Tituba da vardı. Hatta çoğu kaynak, Tituba’nın büyücülükle suçlanan ilk mahkûm olduğunu doğruluyor. Tituba’nın sosyoekonomik statüsü, onun dışlanması için yeterliydi. Sonuç olarak o bir köleydi ve kötülük yapabilirdi. Tituba’nın eşi, kökeni tam olarak bilinmeyen bir Kızılderili’ydi ve mahkemede suçlayıcı taraflardan biri olarak aktif rol alıyordu. Başlangıçta cadı olmadığını iddia eden Tituba, gördüğü işkencenin ardından cadı keki yaptığını itiraf etti. Ayrıca Sarah Osborne’un da içinde bulunduğu birçok kişiyi de cadı olmakla suçladı. Yaptığı itiraflara rağmen onun cadı olduğuna yönelik pek de kanıt bulunamadı. Ardından Sarah Good ve Sarah Osborne ile birlikte Boston’daki bir hapishaneye gönderildi. Duruşmalardan bir süre sonra hala hapiste kaldı çünkü kimse Tituba’nın hapishane ücretini ödemek istemedi. Ardından Tituba, hapishane ücretleri için kim olduğu bilinmeyen bir kişiye satıldı ve sonrasına ait hakkında pek bilgi bulunmuyor.
9. Cadı Avının Asıl Sebebi
Salem Cadı Mahkemeleri kurulmadan önce yaşanan anormal nöbetlere net bir teşhis konulamamıştı. Ancak yıllar sonra yapılan araştırmalara göre durum oldukça ilginç. Çavdar bitkisi, Salem’de oldukça sık tüketilen bir bitkiydi. Hatta cadı pastasında bile kullanılıyordu. Araştırmalar, bu nöbetlerin çavdar bitkisinde sıklıkla rastlanan bir mantar yüzünden yaşanmış olabileceğini ortaya çıkardı. Günümüzde LSD gibi bazı uyuşturucuların yapımında da kullanılan “claviceps purpurea” adındaki bu mantar sindirildiğinde vücutta anormal belirtiler ortaya çıkarıyordu. Halüsinasyon görme, kusma, vücutta kasılma hatta kangrene bile sebep olan bu zehirli mantar tahminlere göre Salem’de yaşanan anormal semptomların en büyük sebebiydi. Hatta bu şikâyetlerin arttığı zaman dilimi genellikle soğuk ve rüzgârlı havaların yaşandığı dönemdi. Bu sebep de mantarın rüzgâr aracılığıyla taşınarak daha çok çavdar bitkisine yayılmış olabileceğini akıllara getiriyor. Ne yazık ki muhtemelen bu mantar çeşidi birçok insanın acı çekmesine ve hayatını kaybetmesine sebep oldu.
10. Günümüzde Cadılık Kavramı
Bilimin ilerlemesi ile çoğu toplum gerçeküstü olaylara olan inancını yitirse de ne yazık ki bu inançlar günümüzde tamamen bitmedi. Bunun birçok sebebi var. Bu sebeplerden biri dini inançlardır. Örneğin İslam dini büyücülüğün ve büyünün var olduğu kabul eder. Ve dini inanışların dogmatik olması sebebiyle her Müslüman büyünün var olduğunu kabul etmek zorundadır. Aksi halde dine karşı gelmiş olur. Tabii ki bu sadece küçük bir örnektir. Genele baktığımızda neredeyse her inanışta “cadılık” olarak adlandırılmasa da büyücülükten bahsedildiğini görürüz. Hatta günümüzde bazı ülkelerin anayasasında hala büyücülükle ilgili maddeler bulunmaktadır. Genellikle eğitim seviyesinin düşük olduğu toplumlarda rastlanan bu tür inanışların genel geçer bir özelliği yoktur. Çünkü hala büyücülüğe ait herhangi bir somut kanıt bulunamamıştır.
