Son yıllarda yüzleşmek ve mücadele etmek zorunda olduğumuz en büyük sorun kuşkusuz iklim krizidir. İklim kriziyle mücadelede gerek bireysel gerekse dünya çapında çeşitli adımlar atılmaktadır. Bu adımlardan biri de bambunun kullanım sahasını genişletmek olmuştur. Bambu bitkisi hemen hemen her aşamada ve her alanda çevre dostu bir duruş sergiler. Bu bakımdan bambu kullanımının iklim krizi mücadelesinde önemi fark edilir bir hal almıştır. Bu listemizde önemi gittikçe artan bambunun yetiştirilmesinden kullanımına birçok alanda doğaya sağladığı faydaları derledik. Keyifli okumalar!
1. Dünyanın En Hızlı Büyüyen Bitkisidir
Bir bambu tam bir olgunluğa yaklaşık 1-5 yıl içerisinde ulaşabilmektedir. Ortalama bir ağacın büyümesi ise yaklaşık 30 yıl sürmektedir. Ağaçlar birçok temel ihtiyaç malzemesinin ham maddesi olduğundan çok hızlı tüketilmektedir. Yaşadığımız gezegenin varlığını sürdürebilmesi ise kaynakların dengeli kullanılmasıyla yakından ilişkilidir. Ham madde ihtiyacını bambu gibi kolay yenilenebilen kaynaklardan temin etmek kendini uzun yıllarda yenileyebilen ağaçların daha az kullanılması demektir. Bazı bambu türlerinin günde 1 metreye kadar uzayabildiği düşünüldüğünde bambunun diğer ağaçlara kıyasla daha iyi bir alternatif olduğu görülmektedir. Böylece çok kısa bir sürede çok daha dar bir alandan daha fazla verim alınabilmektedir.
2. Ekosisteme Faydalıdır
Bambu bitkisi geniş kök sistemi sayesinde ek bir işleme gerek duymaksızın köklerinden tekrar büyüyebilmektedir. Bu sebeple bambu hasadı yapıldıktan sonra kökleri toprakta bırakılmaktadır. Köklerin toprakta kalması ise ekosisteme birçok açıdan katkı sağlar. Hasat sırasında köklere zarar verilmediği için toprağın mikro düzeydeki dengesi değişime uğramaz. Bu ise toprağın sağlığı ve alınan verim açısından çok iyidir. Bambu şiddetli yağışların bulunduğu bölgelerde yetişir. Bu bölgeler erozyona en elverişli yerlerdir. Sağlıklı kökler ve iyi durumdaki toprağın su emilimine katkısı sayesinde erozyon da en aza indirilmiş olur.
3. Güçlü ve Dayanıklıdır
Bambunun çelikten daha güçlü bir materyal olduğunu söylesek ne dersiniz? Yapılan çalışmalar bambu lifinin çelikten daha fazla gerilme gücüne sahip olduğunu göstermiştir. Bu da demek oluyor ki bambu başta inşaat sektörü olmak üzere birçok alanda kendine yer edinebilir. Mühendisler yeşil çelik olarak da adlandırılan bambu lifinin çeliğe alternatif olarak kullanılması konusunda araştırmalarını sürdürmektedir. Çelik gibi kaynakların çıkarılması ve işletilmesi oldukça maliyetlidir. Aynı zamanda üretimi hava kirliliğini arttırır ve doğal dengeyi bozar. Yetiştirilmesi ve kullanımının bu gibi zararlara yol açmaması bakımından bambu iklim krizi mücadelesinde önemi artan bir role sahiptir.
4. Güvenli ve Hijyeniktir
Bambu, liflerinde bulunan “bambu kun” sayesinde antibakteriyel bir özelliğe sahiptir. Bu sayede bambudan üretilen ürünlerde doğaya zararlı toksik kimyasal madde kullanımına ihtiyaç duyulmamaktadır. Yapılan çalışmalar bambu lifinin bakteri ve mikrop gelişimini engellediğini göstermiştir. Bambu, bu eşsiz özelliği sayesinde birçok alanda doğa dostu bir alternatif olarak kullanılabilmektedir. Plastik kullanımının çok yaygın olduğu ped ve tampon gibi ürünlerde bambu lifi oldukça iyi bir seçenektir. Ancak unutulmaması gereken nokta bambu lifinin üretim aşamasında olabildiğince az kimyasal işlem uygulanması gerektiğidir. Çünkü çeşitli kimyasallar bambunun antibakteriyel özelliğini yok edebilmektedir.
5. Çevre Dostudur
Bambu henüz topraktayken bile çevreye zararı en aza indiren bir bitkidir. Büyürken herhangi bir gübreye ya da pestisite ihtiyaç duymaz. Pestisitler bitkiler için zararlı böcek, küf ve yabani otlar gibi organizmaları uzaklaştıran kimyasal maddelerdir. Ancak kullanımı çevre ve canlı sağlığı açısından oldukça zararlıdır. Kuş, balık gibi canlıların ve çeşitli mikroorganizmaların ölümüne yol açabilir. Yüzey akıntıları ile suya karışması ise çok çeşitli zararlara sebep olabilir. Benzer şekilde suni gübre kullanımı da birçok açıdan doğaya zarar verir. Bambu bitkisinin bu tür kimyasallara ihtiyaç duymaksızın gelişen yapısı onu tam anlamıyla çevre dostu yapar.
6. Havayı Temizler
Gezegenimiz için iklim krizine yol açan en büyük etken sera gazı etkisidir. Atmosferin doğal işleyişinin bir parçası olan karbondioksit ve metan gibi sera gazları dünya yüzeyinin daima uygun sıcaklıkta kalmasını sağlar. Ancak bu gazların atmosferdeki artışı ısının atmosferde daha çok tutulması ve dünya yüzeyinin daha da ısınması demektir. Ağaçların sera gazlarını emdiği bilinen bir gerçek. Bambu ise ortalama bir ağaçtan 2 kat daha fazla karbondioksit tutar. Aynı zamanda çoğu bitkiden ve ağaçtan %30 daha fazla oksijen üretir. Saydığımız bu özellikleri sebebiyle bambu ekimi ve kullanımının iklim krizi mücadelesinde önemi yadsınamaz.
7. Kağıt Üretiminde İyi Bir Ham Maddedir
Bambu bitkisi selüloz bakımından oldukça zengindir. Bilindiği üzere selüloz yani ağaçlar kağıt için ham madde niteliğindedir. Günümüzde kağıt kullanımı oldukça yüksektir. Atıkları içinde ise %26 oranında yüksek bir paya sahiptir. Bu anlamda ormanlarımız da çok büyük bir baskı altındadır. Bambu, hızlı büyüyen yapısı sayesinde kolay yenilenebilen bir üründür. Kağıt üretiminde bambu kullanımı sayesinde gelişimi oluşumu oldukça uzun yıllar alan ormanlarımızı korumuz oluruz. Aynı zamanda bambunun içerdiği yüksek oranda selüloz sayesinde diğer ağaçlara kıyasla daha az bir miktarda bambu ile daha fazla kağıt üretimi yapılabilmektedir.
8. Yakıt Olarak Kullanılabilir
Bambunun bir diğer doğa dostu kullanım alanı biyoyakıtlardır. Biyoyakıtlar bitkisel ve hayvansal kökenli yenilenebilir enerji kaynaklarıdır. Bambu katı, sıvı ve gaz formlara dönüştürülerek enerji kaynağı olarak kullanılabilmektedir. Fosil yakıtların kullanımı atmosferdeki karbondioksit miktarını arttırır. Bahsettiğimiz üzere karbondioksit artışı ise küresel ısınmayla doğrudan ilişkilidir. Ancak bambu gibi biyoyakıtlar karbondioksit artışına sebep olmaz. Bambu geleneksek kömürle karşılaştırıldığında daha az kül oluşturur. Normal kömür kullanımı sonucu yayılan kükürt atmosferi kirletir. Bambudan elde edilen kömür ise kükürt yaymadığı için atmosfere zarar vermez.
9. Ev Gereçleri Üretilebilir
Plastik kullanımının en yaygın olduğu alanlardan biri ev ve mutfak gereçleridir. Kullanılan plastik tabaklar, pipetler çabucak atığa dönüşür ve doğaya zarar verir. Çoğu zaman da geri dönüştürülmezler. Diş fırçası gibi sık kullanılan gereçler de bol miktarda plastik içerir. Bambu antibakteriyel özelliği sayesinde yakın temasta bulunduğumuz gereçler için iyi bir alternatiftir. Isıya, lekeye ve suya dayanıklıdır. Kokuları emmez ve temizlemesi kolaydır. Aynı zamanda oldukça dayanıklı bir bitki olan bambu ev eşyaları için de güzel bir ham maddedir. Bitki kaynaklı doğal vernik uygulaması sayesinde bambu ürünler daha uzun ömürlü bir hale gelir ve daha hoş bir görünüme kavuşur.
10. Tekstil Alanında Kullanılabilir
Bambunun en geniş kullanım alanlarından biri de tekstil ürünleridir. Antibakteriyel ve nemi çok iyi emen yapısıyla iç-dış giyim ürünlerinde sıklıkla tercih edilmektedir. Pamuk tekstil ürünlerinde büyük bir pazar payına sahiptir. Ancak pamuğun üretiminde pestisit kullanımı daha fazladır ve yetiştirmesi bambuya kıyasla daha zahmetlidir. Ayrıca nem tutuculuğu bakımından bambu lifi pamuktan öndedir. Bambu lifinden üretilen giysiler her yıkamada daha yumuşak bir hal alır. Bu sebeple ekstra kimyasal yumuşatıcılara gerek kalmaz. Dahası, bambunun atmosferden yayılan zararlı ultraviyole ışınları emen yapısı insan vücuduna gelebilecek zararı da azaltmış olur.
