Anayurdu İtalya olan opera, Yunan tragedyası baz alınarak ortaya çıkmıştır. Genellikle konusu tarihten, mitolojiden, güncel olaylar ya da efsanelerden oluşur. Sözlerinin çoğu ya da bütünü müzikle bestelenmiştir. Bilinen ilk opera 1597 yılında ortaya çıkmış, Osmanlı’da tanınması ise III. Murad döneminde olmuştur. Operanın yüzyılları aşan külliyatında bazı eserler hafızalara kazınmış ve klasik arasında yer almıştır. Harika sahneleriyle gönüllere taht kurmuş en meşhur operalar listemizi sizler için hazırladık. Keyifli okumalar dileriz…

1. Carmen

Carmen opera oyunu Fransız Besteci Georges Bizet’nin 4 perdelik opera eseridir. Librettosu Meilhac ve Halevy tarafından yazılmıştır. Prömiyeri 1875’te Paris’te yapılmıştır. İlk sahnelendiği zaman ahlak anlayışına ters geldiği gerekçesiyle afişleri kaldırılmıştır. Georges Bizet, bu duruma çok üzülmüş ve üç sonra 37 yaşında ölmüştür. Operanın hikâyesi 1830’larda İspanya Seville kentinde geçmektedir. Carmen bir tütün fabrikasında işçi olarak çalışan genç, güzel ateşli bir çingenedir. Carmen, onbaşı Don Jose’yi kandırarak hayatını bir bütün olarak değiştirir. Artık Don Jose nişanlısından ayrılmıştır ve başına ödül koyulan haydutlardan birisi olmuştur. Fakat Carmen kurallardan kısıtlamalardan hoşlanmamaktadır. Bir boğa güreşçisi olan Escamillo ile aşk yaşamaya başlar. Don Jose kıskançlığının bedelini Carmen’e ödetir ve Carmen’i öldürür.

2. Figaro’nun Düğünü

İtalyanca ismiyle Le nozze di Figaro, Fransız yazar Beaumarchais’in The Marriage of Figaro üçlemesinin ikinci bölümünden uyarlanmıştır. Opera Wolfgang Amadeus Mozart tarafından bestelenmiş, liberetto Lorenzo Da Ponte tarafından hazırlanmıştır. İlk kez 1786’da Viyana’da sahnelenmiştir. Aristokratlarla alay ettiği için Fransız Devrimi’nden 10 yıl önce yasaklanmıştır. Operanın hikâyesi İspanya’da Almaviva Kontu’nun sarayında geçen bir günü içermektedir. Figaro ve Susanna evlenmek üzeredir. Evinde çalıştıkları Kont Almaviva’nın “Hizmetçinin evleneceği kişi ilk gece ev sahibinin yatağından geçer” geleneğine uymasından korkuyorlardır. Kontes de kocasının sadakatsizliğinden şikayetçidir. Figaro, Susanna ve Kontes, Almaviva’ya karşı birleşirler. Tarih boyunca sahnelenmiş en iyi komik operalardandır.

3. Madame Butterfly

Amerikalı yazar Luther Long’un kısa öyküsünden ABD’li oyun yazarı David Belasco tarafından uyarlanmıştır. 1900’de New York’ta sahnelenen eser, izleyiciler arasından olan Giacomo Puccini tarafından 1904’te bestelenmiştir. Üç perdelik bir opera olarak ilk kez 1904’te Milano’da sahnelenmiştir. Operanın hikâyesinde Madam Butterfly kendisini kocasına hazırlayan bir geyşadır. Japonya’ya gelen Amerikan askeri Pinterkon ile evlenir ve dinini değiştirir. Butterfly’ın ailesi bu durumdan hiç hoşlanmaz ve kızlarını reddeder. Pinterkon tarafından da terk edilen Butterfly hamile bir şekilde kocasını beklemektedir. Pinterkon ise Amerika’da yeniden evlenmiştir. Butterfly’ın yanına gittiğinde üç yaşındaki oğlunu almak ister. Pinterkon’un ihanetini öğrenen Butterfly kendisi için bir son hazırlanmıştır…

4. La Traviata

La Traviata, Alexandre Dumas’nın gerçek bir hikâyeden yola çıkarak yazdığı Kamelyalı Kadın romanını referans almıştır. Bestesini Guiseppe Verdi hazırlamıştır. Librettoyu Francesco Maria Piave tarafından yazılmıştır. 3 perdeden oluşmaktadır. La Traviata doğru yoldan çıkmış anlamına gelmektedir. Kuzey Amerika’da en çok sahnelenen operalar arasında yer almaktadır. Operanın ana karakteri Violetta hayatını eğlenceye adayan zengin bir kadındır. Eğlendiği gecelerden birinde Violetta’ya uzun zamandır âşık olan Alfredo aşkını itiraf eder. Violetta da aynı duyguları paylaşmaktadır ama ölümcül bir hastalıkla savaşmaktadır. Birlikte yaşayan çift Alfredo’nun ailesinin Violetta’yla konuşmasıyla sarsılır. Violetta ailenin isteğiyle Alfredo’yu terk eder. Eski çılgın hayatına geri dönmüştür ama Alfredo peşini bırakmayacaktır. Violetta’nın ölümcül hastalığı da devam etmektedir.

5. Tosca

Victorien Sardou’nun La Tosca oyunundan uyarlanmıştır. Giacomo Puccini tarafından bestelenen üç perdelik bir operadır. Liberettosu Giuseppe Giacosa ve Luigi IIIica tarafından hazırlanmıştır. Opera sanatının en önemli dramatik trajedi eseri sayılmaktadır. 1896’da Roma’da prömiyeri yapılmıştır. Operanın hikâyesinde Roma polis müdürü Baron Scarpia’nın tutukladığı eski konsül Angelotti cezaevinden kaçmıştır. Ona saklandığı kilisede duvar resmi yapan arkadaşı Cavaradossi yardımcı olur. Polis Scarpia, Cavaradossi’nin sevgilisi Tosca’ya âşıktır. Hem kaçağı yakalamak, hem de Tosca’yı Cavaradossi’den ayırmak istemektedir. Scarpia, Cavaradossi’ye Angelotti için işkence yapar. Angelotti hayatına son verirken Scarpia Tosca’ya tek gecelik ilişki karşılığında Cavaradossi’yi bırakacağını söyler. Tosca zor kararlar vermesine rağmen sevgilisini de kendi hayatını da kurtaramayacaktır.

6. La Boheme

Harika sahneleriyle gönüllere taht kurmuş en meşhur operalar listesinde vazgeçilmez olan kült bir opera yer almaktadır. La Boheme, Henri Murger otobiyografik eseri Scenes de la vie de Boheme uyarlamasıdır. Giacomo Puccini’nin bestelediği 4 perdelik operadır. Aynı eser üzerine Ruggero Leoncavallo’da beste yapsa da Puccini’nin eseri kültleşmiştir. Prömiyeri 1896’da İtalya’da yapılmıştır. Opera repertuarının klasikleri arasında yer almaktadır. Operanın hikâyesi geçim savaşı veren 4 sanatçı gencin üzerinde oluşmuştur. Dikişçi Mimi ve şair Rodolfo arasındaki aşk temel konudur. Mimi ağır bir hastalıkla savaşmaktadır. Rodolfo, Mimi’nin standartlarının yükselmesi için onu terk eder. Mimi’nin hastalığının ilerlemesinden dolayı vicdan azabı çekmektedir. Rodolfo’nun yaptığı fedakârlık sonuç vermeyecektir. Mimi’nin hayatı son bulmadan önce tekrar bir araya geleceklerdir.

7. Sevil Berberi

Pierre Beaumarchais’in The Barber of Seville oyunundan uyarlanmıştır. Gioachino Rossini tarafından bestelenen 2 perdelik operadır. Librettosu Cesare Sterbini tarafından İtalyanca olarak yazılmıştır. Prömiyeri 1816’da Almaviva veya Yararsız Önlem adıyla Roma’da yapılmıştır. Rossini’nin rakipleri oyunu yuhalamaları için seyirci tutmuştur. Bunun için ilk oyun çok başarısız ve sansasyonel geçmiştir. Operanın hikayesi Kont Almaviva ve âşık olduğu Rosina’yı anlatmaktadır. Kont Almaviva Rosina’yı Madrid’de görür ve âşık olur. Rosina için Sevil’e gelir ve ona ulaşabilmek için berber Figaro’dan yardım alır. Rosina’nın vasisi Don Bartolo da kızın servetine konmak için Rosina’yla evlenmeyi planlamaktadır. Almaviva ve Bortolo arasında gülünç olaylar gelişecektir. Harika sahneleriyle gönüllere taht kurmuş en meşhur operalar arasında yer almaktadır.

8. Aşk İksiri

Daniel François oyunu olan Esprit Auber’in Le Philtre adlı oyundan L’elisir D’amore adıyla uyarlanmıştır. Gaetano Donizetti tarafından bestelenmiş iki perdelik melodramatik oyundur. Librettosu Eugene Scribe’nin librettosundan esinlenilerek Felice Romani tarafından yazılmıştır. Prömiyeri 1832’de Milano’da yapılmıştır. Operanın hikâyesi aşk üzerinedir. Nemorino, toprak sahibi olan Adina’ya âşıktır. Çavuş Belcore aynı kızı sevmektedir. Bir gün köye gelen bir dolandırıcı sözde bir aşk iksiri olan şarabı Nemorino’ya satar. Nemorino şarabın etkisiyle sarhoş olur ve Adina bu durumu görünce Belcore ile evlenir. Nemorino daha fazla iksir almak için borç alır. Bu sırada amcası vefat eder ve Nemorino’ya servet kalır. Artık tüm kızlar onunla ilgilenmektedir. Adina bu durumdan hoşlanmayacak ve aynı iksiri içmek isteyecektir. Gerçek iksir ise aşkın ta kendisidir.

9. Aida

Auguste Mariette tarafından yazılmış bir senaryodan uyarlanmıştır. Giuseppe Verdi tarafından bestelenmiş dört perdelik operadır. Eser, Mısır Valisi İsmail Paşa’nın Verdi’ye siparişi üzerine hazırlanmıştır. Librettoyu Antonio Ghislanzoni yazmıştır. Prömiyeri 1871’de Kahire’de yapılmıştır. Operanın hikâyesi Mısır ve Habeşistan’da geçmektedir. Mısır ordusunun başkomutanı Ramades, Habeşistan kralının kızı Aida’ya tanımadan âşık olmuştur. Mısır firavununun kızı Amneris de Ramades’e âşıktır. Mısır ordusu savaşı kazanınca Aida esir düşer ama Ramades esirlerin serbest kalmasını ister. Mısır firavunu bu isteğin gerçekleşmesi için kızıyla evlenmesini ister. Ramades ve Aida gizlice buluştuklarında firavun tarafından yakalanırlar. Ramades zindana atılır ama ne Aida ne de Amneris ondan vazgeçmiştir.

10. Rigoletto

Victor Hugo’nun Le Roi S’amuse adlı oyunundan uyarlanmıştır. Giuseppe Verdi tarafından bestelenmiş üç perdelik operadır. Librettosu Francesco Maria Piave tarafından yazmıştır. Prömiyeri 1851’de Venedik’te yapılmıştır. Verdi’nin başyapıtlarından biri olarak kabul edilir. Victor Hugo’nun eseri siyasi tartışmalar yarattığı için sansür uygulanarak ve değişiklikler yapılarak hazırlanmıştır. Operanın hikâyesi saray soytarısı olan Rigoletta’nın etrafında gerçekleşmektedir. Mantua Dukası Rigoletta’nın herkesten gizlediği kızı Gilda’ya kendini farklı tanıtarak kalbini çalmıştır. Onu kaçırmaya karar verdiklerinde Rigoletta bunu öğrenir. Engel olmaya çalışsa da Gilda, Duka’ya âşıktır. Rigoletta, Duka’yı öldürtmeye karar verir. Gilda bu planı öğrenince Duka’ya yardım etmek için gider ama kurban giden kendisi olacaktır.