Çoğu kişinin severek tükettiği peynirlerin farklı farklı çeşitleri vardır. Dünyanın dört bir yanına yayılmış olan bu vazgeçilmez lezzetin kökeni yedi bin yıl önceye dayanmaktadır. Yemek denildiğinde ilk akla gelen besinlerden biri olan peynirin yapılış şekilleri farklılık gösterse de ana malzemesi süttür. Bu nedenle sağlık açısından oldukça faydalıdır. Peynirler, dokularına göre, tatlarına göre, içeriklerine göre farklılık gösterebilirler. Kimi yumuşak olurken kimisi serttir. Kimisi tuzludur, kimisi baharatlıdır. Çoğu peyniri yapıldıktan hemen sonra yemek mümkündür. Bazılarının ise olgunlaşması için belirli bir sürenin geçmesi gerekir. Asya’dan Afrika’ya, Avrupa’dan Amerika’ya dünyanın dört bir yanından seçilmiş en lezzetli peynir çeşitleri sizler için listelendi. İnternet üzerinden ulaşılması kolay olan bu peynirlerden istediğinizi deneyebilirsiniz. Şimdiden afiyet olsun.
1. Stracciatella
Mozzarella parçalarının krema ile karışımından elde edilen “Stracciatella” İtalyan’ın geleneksel peynirleri arasındadır. İnek sütünden yapılan peynirin kremsi bir yapısı vardır. İtalya’nın bir başka geleneksel peyniri olan Burrata’nın iç dolgusu olarak da kullanılır. Taze mozzarella peyniriyle kaplanmış olan Burrata’nın içinden Stracciatella, akışkan yapısıyla dökülür. İtalya’nın güneyindeki Puglia bölgesine has olan lezzet, peynir altı suyundan çıkarılan artık mozzarella peyniri ile kremayı kullanmanın bir sonucu olarak ortaya çıkar. Stracciatella sözcüğü İtalyanca “küçük parça”, “parçalanmış” anlamına gelen “stracciare” kelimesinden türemiştir. Peynirin yumuşak bir dokusu vardır ve parlak beyazdır. Pürüzsüz yapısıyla taze meyve sebzelerle uyumlu olan peynir aynı zamanda sürülebilir yapısıyla ekmek üzerinde de sıkça tercih edilir.
2. Canastra
Dünyanın dört bir yanından farklı tatlara sahip olan Brezilya’ya özgü Canastra, en lezzetli peynir çeşitleri arasındadır. Yarı sert veya yumuşak gibi çeşitleri olan peynirin hafif baharatlı bir yapısı vardır. Brezilya’nın Serra da Canastra bölgesinde üretilmeye başlandığı için lezzetli peynire bölgenin ismi verilmiştir. Silindir şeklinde oluşturulan peynirin, 21 günlük yapım süresi vardır. Brezilya’nın 2008 yılında kültürel mirası olarak kabul edilen Canastra’nın tarihi Portekizli kolonistlere dayanmaktadır. Kolonistler bölgeye geldiklerinde kendi peynir geleneklerini bölgeye taşıdılar ve iki yüzyıldan fazla süredir yerli peynir üreticileri bu geleneğin üzerine koyarak kendi geleneklerini geliştirdiler. Portekizlilerden miras olarak kalan Canastra peyniri çeşitli içecekler eşliğinde tüketilir.
3. Mihaliç
İzmir, Bursa, Balıkesir gibi bölgelerde üretimi yapılan Mihaliç peynirinin 250 yıllık bir tarihi vardır. Koyun sütünden üretilen peynir kimi zaman koyun, keçi ve inek sütlerinin karıştırılmasıyla da yapılmaktadır. Adını Bursa’nın eski adı “Mihaliç” olan ilçesinden almıştır. Mihaliç yuvarlak küçük delikleri olan sert bir peynirdir. Dışı ise beyaz ince bir kabukla kaplıdır. Tuzlu ve tam yağlı bir lezzet olan peynir bolca mineralli ve vitaminlidir. Aynı zamanda bu özellikler onun uzun süre saklanması için de gereklidir. Tüketilmeden önce 5-6 saat suda bekletilerek fazla tuzu arındırılabilir. Genellikle salata ve sıcak yemeklerde kullanılan peynir, kuru yemişlerin yanına da uymaktadır. “Susurluk tostu” olarak bilinen meşhur lezzetin içerisine de Mihaliç peyniri koyulmaktadır.
4. Ayibe
Ayibe ya da Ayib, Etiyopya’nın geleneksel peynirlerindendir. Ufalanan bir peynir olan Ayibe’nin hafif bir tadı vardır. Peynir, çeşitli baharatlı Etiyopya yemeklerinin yanına eşlik eder. Çok ağır bir tadının olmaması sebebiyle yemeklerin yanında tercih edilir. Lor yapımına benzer bir yapımı vardır, dokusu da bu nedenle benzemektedir. Sütü kaynatarak elde edilen peyniri, peynir altı suyundan ayırmak için limon sıkılır ardından suyunu süzmek için tülbent benzeri bir kevgir üzerinde bekletilir. İçerisine isteğe bağlı tuz ve toz biber eklenir. Suyu süzülüp kuru hale geldikten sonra hava geçirmez bir kap içinde iki veya üç gün boyunca buzdolabında korunabilir. En lezzetli peynir çeşitleri arasında olan Ayibe, dünyanın dört bir yanından mutfaklara giren bir lezzettir.
5. Kars Gravyeri
Geçmişi 19. yüzyıla dayanan Kars gravyeri, yüksek verimli ineklerin sütü kullanılarak yapılan bir peynirdir. Hatta öyle ki İsviçre’nin Montafon cinsinin Kafkasya’nın yerel ırklarıyla çiftleşmesinden oluşan “Zavot” melez ineği bu peyniri yapmak için en uygun inektir. Süt sağımından en geç bir saat sonra peynir yapımı başlamaktadır. Eğer bu süre uzarsa sütteki gravyer yapımı için gerekli olan bazı gazlar kaybolmaktadır. Kars gravyeri en az altı ay bekletildikten sonra tüketilmektedir. 250 yıllık bir geçmişi olan peynirin kökeni bir Alman’a dayanmaktadır. Zamanında Almanya’dan gelip Kars’a yerleşen David Moser adlı kişi Kars gravyerini oluşturmuştur. Baskın tadının yanında kremamsı bir dokusu vardır. Sert bir tabakayla kaplı olan peynir eriyebilen bir türdedir.
6. Emmental
İsviçre’nin meşhur lezzetlerinden olan Emmental peynirinin en belirgin özelliği üzerindeki büyük yuvarlak deliklerdir. Üretilebilmesi için üç farklı bakterinin bulunması gerekmektedir. Tarihi 13. yüzyıla kadar dayanmaktadır. İsviçre’nin en eski peyniri unvanına sahip olan lezzetin çevresi sert, yenilmez bir kabukla kaplıdır. Erime özelliğine sahip olan peynirin yarı sert bir tadı vardır. Klasik bir Emmental’in oluş süresi dört aydır. Bu süreçte hafif ve meyvemsi bir tat oluşur ve asit oranı düşüktür. Pastörize edilmeyen peynir; makarnalarda, sandviçlerde, yumurtalarda kullanılabilir. Fermantasyon işlemi nedeniyle üretilmesi en zor peynir çeşitleri arasında olan Emmental, dünyanın dört bir yanından karşımıza çıkan en lezzetli peynirler arasındadır.
7. Paneer
Paneer Hindistan’a özgü bir peynir çeşididir. Süt ısıtılarak limon veya meyvemsi bir asit eklenir ve böylece sütün kesilmesi sağlanır. Olgunlaşmasına gerek yoktur yapıldığı anda tüketilebilir. Dokusu oldukça yumuşaktır ve süt tadı gelmektedir. Yumuşak dokusu sayesinde marine soslarını kolaylıkla emer. Buffalo veya inek sütünden yapılır. Eriyen bir yapısı yoktur. Kızartılarak veya ızgara yapılarak tüketilebilir. Hindistan’da paneer peyniri kullanılarak yapılan birçok yemek vardır. Sebzelerle ve etlerle tercih edilir. Hindistan geleneksel mutfağında ıspanak ve bezelye yemeklerinin içinde sunulur. Sosları içine çekerek yemeğin tadının alınmasını sağlar. Ana yemeklerin yanı sıra tatlı olarak da sunulabilir. Hamura sarılıp kızartılması da tercih edilir.
8. Monterey Jack
İnek sütü kullanılarak yapılan peynir yarı sert bir peynir çeşididir. California’nın Monterey bölgesinde ilk olarak üretilmeye başlanmıştır. Fransisken rahipler tarafından bölgede üretilmeye başlanmıştır. David Jacks adlı bir iş insanı peynirin haklarını satın alarak “Monterey Jack” olarak bilinen peynirin satışını başlatmıştır. Açık sarı renkte olan peynirin tereyağlı bir yapısı vardır. “Kuru Jack”, “Biberli Jack” gibi birkaç türü vardır. Biberli Jack için jalapeno biberi kullanılır ve baharatlıdır. Yumuşak dokulu peynir bir aylık sürede elde edilebilirken altı aylık bir dönemde daha sert ve kuru bir peynir oluşturulur. İsteğe bağlı olarak içine ceviz de konulur. Eriyebilen yapısıyla burritolarda veya makarnalarda kullanılabilir. Cheeseburgerlerde de tercih edilir.
9. Cotija
Cotija peyniri; acı ve baharatlı tatlarıyla ünlü Meksika mutfağının bir ürünüdür. Taco, Enchilada ve çorbaların yanında iyi giden peynirin tuzlu bir tadı ve ufalanan bir yapısı vardır. Taze ve olgunlaşmış olarak iki farklı çeşidi bulunmaktadır. Her iki versiyonu da tuzludur. Taze olan peynir daha yumuşakken olgunlaşmış çeşidi daha serttir ve Parmesan’a benzemektedir. Erimeyen bir yapısı olması nedeniyle Meksika mutfağında pişirme teknikleriyle kullanılmaktadır. Fasulye, Taco, Tostadas gibi yemeklerde son dokunuş olarak yer almaktadır. Adını Michoacan eyaletindeki Cotija şehrinden alan peynir Meksika’nın ünlü peynirlerindendir. Dünyanın dört bir yanından herkesin severek tükettiği Cotija, en lezzetli peynir çeşitleri arasında yer almaktadır.
10. Küflü Peynir
Küflü peynir bir peynir çeşidi olarak karşımıza çıkmasına rağmen Türkiye’de bölgesel olarak farklı aromalarda küflü peynirler yapılmaktadır. En lezzetli 10 peynir arasında kendine yer edinmiş olan Konya küflü peyniri sevilerek tüketilmektedir. Koyun sütü kullanılarak üretilen peynir için inek ve keçi sütü de kullanılabilmektedir. Sütün kullanılması için yağdan arındırılması gerekmektedir. Deri tulumların içinde kurutulan peynirler küflendirilmek üzere bekletilmektedir. Vitamin ve mineraller açısından çokça zengin bir peynirdir. Küflü peynir salatalara eklenebildiği gibi kahvaltılarda da tüketilmektedir. Küflü peynirlerin çokça faydası vardır. Ancak hijyenik olmayan ortamlarda üretilen peynirler zararlı olabilmektedir. Siyah, beyaz veya kırmızı renge sahip küflü peynirler zararlı olabilir. Yeşil renkli peynirler tercih edilmelidir.
