Her geçen gün biraz daha unuttuğumuz doğanın sesini yavaş yavaş kaybetmekteyiz. Yaşadığımız bu tek dünyada insanlar olarak özümüzde doğadan geldiğimizi ve doğanın sesinin hem zihinsel hem de fiziksel sağlığımıza ne kadar iyi gelecek birtakım öneriler de bulunduğunu duyamaz hale geliyoruz. Ekopsikoloji adı altında yapılan araştırmalar doğada geçirilecek 120 dakikanın biz insanlara pek çok farklı açıdan iyi geldiğini ortaya koyuyor. Üzücü yangınlar ile boğuştuğumuz zamanlarda doğanın önemini bir kez daha belirtmek istedik. Sizler için hazırladığımız doğanın gizemli ve büyüleyici varlığıyla hayatımızı olumlu şekilde değiştirdiğini açıkça kanıtlayan çeşitli yönleri sizlerle!
1. Doğa Aldığından Fazlasını Verir
Dünyamız milyonlarca yıldır yeşil ve mavinin eşsiz birlikteliği sayesinde pek çok farklı ve ilginç yaşama ev sahipliği yapıyor. Bu birlikteliğin sürmesi için doğanın ve yaşamın ilk şartı elbette ki sudur. Yaklaşık %71’i sular ile kaplı olan dünyamızda, su tüm canlılar için sağlıklı ve refah içinde bir hayat için kritik bir öneme sahiptir. Doğanın mistik bir şekilde her zaman aldığından daha fazlasını verdiğini unutmadan, kendimizi mutlu ederken ona destek olmanın birkaç güzel yolu var. Gitgide daha da sıcak geçen yaz aylarında doğa ile etkileşime geçmenin ve zihnimizi mutlu etmenin en güzel yollarından biri, sokağınızda yaşayan canlılar için bir kap su koymak ve evinizde, bahçenizde ya da balkonunuzda yetişen bitkileri sulamak olacaktır. Bu sayede hemen yanı başınızda yeşeren, yetişen ve büyüyen hayatları gözlemlerken ruhunuz neşe ile dolacaktır.
2. Doğa En Doğal İyileştiricidir
Her şeyden önce insanın doğadan bağımsız bir canlı türü olmadığını hatırlamakta fayda var. İnsan vücudu yapısal olarak doğada yaşamak için kurgulanmış birtakım özelliklerle donatılmış olsa da modern dünyada doğa ile insanın arası biraz açılmış durumda. Tam da bu nedenle yapılan bir dizi araştırmaya göre, insanlar için doğada olmak ve hatta bir manzarayı izlemek bile öfkeyi, korkuyu ve stresi büyük oranda azaltarak olumlu hisleri arttırıyor. Doğa ile iç içe olmak hem fiziksel bir rahatlama hem de duygusal olarak kendimizi daha iyi hissetmemizi sağlıyor. Kan basıncı ve kalp atışını düzenleyerek, kas gerginliği ve strese karşı harika bir doğal tedavi sunuyor. Bazı bilim adamlarına göre doğa ile yakınlaşmak ölüm oranlarını bile dramatik bir ölçüde azaltıyor.
3. Doğa Doğal Bir Yatıştırıcıdır
Yapılan bir diğer araştırmalar ise doğanın acı ile baş etmek konusunda da doğal bir yatıştırıcı olduğu yönünde. Genetik olarak doğa içinde yaşamaya programlanmış olan yapımız, yaban hayatında ağaçları, bitkileri ve suyu bulmak gibi çeşitli yetenekleri içinde barındırıyor. Giderek unutmaya başladığımız bu yetenek kitimiz, araştırmalara göre aldığımız yaraları iyileştirirken de doğa ile iç içe olduğumuzda fiziksel ve zihinsel olarak iyileşmemizi hızlandırmakta yardımcı oluyor. Yapılan bir araştırmada hastaların yarısı ağaçları gören diğer yarısı ise duvar manzaralı odalarda tutulmuş. Araştırmayı yöneten doktor Robert Ulrich, ağaç manzaralı hastaların ağrıları daha iyi tolere ederek diğer hastalara göre hastanede daha az süre içinde tedavilerini tamamladıklarını belirtiyor.
4. Doğa Her Zaman Yeniler
Kalabalık ve modern insan dünyamız, bilinçli ya da bilinçsiz olarak yaşadığımız hayata bağlı bir şekilde psikolojimizi kötü etkileyebiliyor. Doğa ve insan arasında ki bağlar hakkında yapılan araştırmalardan belki de en ilgi çekici olanı ise, doğadan uzak kalan insanın genel refah seviyesinde ki düşüşü ortaya çıkartıyor. Yapılan bu çalışmada görüşülen kişilerin %95’i günlük hayatlarında doğada vakit geçirmeye zaman ayırdıklarında daha sakin ve dengeli bir hale geldiklerini söylüyorlar. Araştırmacılar doğada geçirilen zamanın olumlu bir ruh hali ve psikolojik refah dışında hayatı anlamlandırmak ve canlılar ile ilgili düşüncelerimizin olumlu yönde gelişmesi açısından da yadsınamaz bir öneme sahip olduğunu söylüyor. Ne de olsa doğa, her zaman kendisini ve kendisine ait olanı yenilemenin bir yolunu buluyor.
5. Doğa Bütünlüktür, Bağları Güçlendirir
İnsan-Çevre Araştırma Laboratuvarı’nda yürütülen saha çalışmaları, doğada geçirilen vaktin insanları birbirine ve daha geniş bir dünyaya bağladığı hakkında birtakım sonuçları ortaya çıkarıyor. Aynı yönde yapılan bir başka araştırmaya göre ise, yaşadıkları bölgelerde ağaçlar ve yeşil alanlar bulunan insanların, betonarme yapılaşmada yaşayan insanlara göre çevrelerindeki insanları daha çok tanıdığı ve güçlü bir komşuluk duygusu içinde birbirlerine sahip çıktıkları sonucunu ortaya çıkardı. Buna ek olarak bir de yeşil çevrelerde suç oranlarının şehirlere göre çok daha düşük olduğu sonucuna varıldı. Doğanın yarattığı farkındalık ve birliktelik duygusu sayesinde insanların kendilerine ve çevrelerine olan saygısını büyük ölçüde arttırdığı belirlendi. Buradan da anlayabiliriz ki, doğaya saygı duyabilir ve ona sahip çıkabilirsek, aslında kendimize saygı duyuyor ve sahip çıkmış oluyoruz.
6. Çocuk Hastalıklarına Yardımcı Olabilir
Bir başka araştırma ise Illinois Üniversitesi’nden Kuo liderliğindeki bir ekip tarafından, dikkat eksikliği ya da bir diğer adıyla hiperaktivite bozukluğu (DEHB) olan çocuklar üzerinde yapıldı. Yapılan araştırmaların önerisi ise doğa yürüyüşlerinin çocuklar için dikkati artırmak adına potansiyel bir doğal tedavi olabileceği yönündeydi. Çocuklara ilaçları olmadan bir park, bir mahalle ve kentsel bir alanda 20 dakikalık yürüyüşler yaptırıldı. Çocukların bir park yürüyüşünden sonra diğer ortamlara göre çok daha konsantre oldukları ortaya çıktı. Bu araştırmaların sonucu ise hem çocuklar hem de aileler için yeni bir umut kaynağı oldu. Doğanın gizemli yönleri ile adeta büyüleyici bir şekilde hayatımızı ve geleceğimizi şekillendirerek değiştirdiğini kanıtlayan bu test sonuçları, daha güzel bir geleceğin daha yeşil bir dünya ile mümkün olduğunu açıkça ortaya koyuyor.
7. Doğa Bakış Açımızı Değiştirir
Stanford Üniversitesinde, iki gruba ayrılan katılımcılar önce laboratuvarda beyin taramaları yapılarak kayıt altına alındılar. Daha sonra gruplardan ilkinden 90 dakika kampüsteki yeşil ve sessiz alanda, diğerinden Palto Alto’daki yoğun otoyolda yalnız olarak yürümeleri istendi. Refakatçilere ya da müziğe izin verilmedi. Gönüllüler yürüyüş sonunda laboratuvar ortamına geri dönünce bir ankete ve beyin taramasına tekrar girdiler. Otoyolda yürüyen katılımcıların beyinsel fonksiyonları ve kan akışları aynı yoğunlukta kaldığı gibi, üstüne bir de hayata karşı bakış açılarında olumlu yönde bir değişim olmamıştı. Öte yandan sessiz ve ağaçlı yollarda yürütülen katılımcılarda anlamlı zihinsel değişimlere rastlandı. Yürüyüşten önceki hayata karşı olumsuz bakış açılarının yerini umut dolu ve oldukça olumlu bir bakış açısı almıştı. Bu deneyin de ortaya koyduğu gibi doğa, biz insanlara kendimizden çok daha büyük bir şeyin parçası olarak hissetme ve dünyaya karşı bakış açımızı tamamen değiştirme fırsatı veriyor.
8. Doğa Karakterimizi Güçlendirir
Danimarka’da doğa ve insan bağlantısını daha iyi anlamak için nüfus idaresinin sistemi kullanılarak, vatandaşların akıl sağlığı kayıtları, ekonomik durumları ve doğumdan itibaren yaşadıkları yerler incelendi. Yıllık gelir ve çalışma geçmişleri de incelemeye dahil edilerek, yeşil alanların bu insanlar üzerinde ki olumlu ya da olumsuz etkileri saptanmaya çalışıldı. Ortaya çıkan sonuç ise oldukça şaşırtıcıydı. Yeşil alanlara yakın bölgelerde yetişen bireylerin ve doğada geçirmek için zaman ayıran bireylerin, doğaya uzak yerlerde yetişen kişilere oranla, hem akıl hastalığına yakalanma oranları %15-%55 arasında daha az hem de kariyer açısından aynı oranda daha tutarlı oldukları sonucu ortaya çıkarılmış. Bu araştırma insanlar olarak doğa ile aramıza ne kadar mesafe koyarsak aslında kendimize o kadar zarar verdiğimizi açıkça ortaya koyuyor. Bu da demek oluyor ki arada bir de olsa doğaya çıkıp, bir orman banyosu ya da kamp yapmakta fayda var.
9. Doğa Yaratıcılığımızı Arttırır
Modern yaşam beraberinde çok büyük teknolojik avantajlar getiriyor. Fakat bu avantajlar aynı zamanda insanlar için oldukça kötü alışkınlıkları ve bağımlılıkları beraberinde getiriyor. İnsan zihni bir işe gereğinden uzun süre odaklandığında tünel etkisi altına girerek diğer olgulara karşı ilgisini ve farkındalığını büyük ölçüde kaybedebilmektedir. Sıkıldığımızda akıllı telefonlarımızda bir şeyleri kaydırarak zaman geçiriyoruz ve sıkılmanın yaratıcılığı arttırmasına dair pek çok bilimsel kanıt bulunuyor. Fakat tünel etkisi ve telefonlarımızın kötü birlikteliği bu durumun önüne geçiyor. Çeşitli araştırmalara göre, aynı süreyi doğada ve doğal yapıların içerisinde geçirmenin, hem zihnin ihtiyacı olan meditasyonu sağlamak hem de yaratıcılığı arttırması açısından büyük bir önem taşıyor. Kısaca doğada vakit geçirmek ve doğayı gözlemlemek zihnimizi daha yaratıcı bir hale getiriyor, yaratıcılığımızı arttırıyor.
10. Doğa Gizli Bir Ahenk ve Düzendir
Doğada ki her bir oluşumun gizemli bir ahengi, mutualist bir ilişkisi ve uyum içinde bir düzeni vardır. Kimi canlılar gece vakitlerinde aktifken kimileri gündüz vakti faaliyetlerine devam ederler. Hem bitkiler hem de hayvanlar her zaman belirli bir faaliyetler dizisi ve uyku düzenlerine sadık kalarak yaşamlarını sürdürürler. Zihinsel ve ruhsal yapımızı dengede tutmak ve hayatta başarılı olmak için biz de uyku ve hayat düzenimizi akılcı bir biçimde yapılandırmalı ve bu düzene sadık kalmalıyız. Programımız ne denli yoğun olursa olsun günde en az 6-7 saatlik uyku uyumak sağlık açısından elzemdir. Milyonlarca yıldır süregelerek varlığının büyüleyici olduğunu kanıtlayan doğanın gerektiğinde geliştiğini ve kendisini değiştirdiğini fark ederek, tüm bu faydalı yönleri içerisinden hayatımızı daha iyi yaşamak için onun sesine bir kez daha kulak vermeli ve onu dinlemeliyiz. Ne derler bilirsiniz, “doğa görülebilen bir düşüncedir”.
