Aynalar insanlık tarihinde yer alan önemli buluşlardan birini teşkil etmektedir. Yıllar içerisinde değişen ve dönüşen malzemeler ayna yapımında da çeşitli modellere doğru ilerlemiştir. Her zaman tercih edilen ve kullanılan bir nesne olarak ayna, insanların tanıştıktan sonra vazgeçemedikleri arasındadır. Günlük hayatta yardım aldığımız aynalar pek çok işleve sahiptir ve işimizi kolaylaştırır. Sanatta ve pratik yaşamda baskın bir konumları bulunan bu nesnelerin vazgeçilmezlikleri günden güne katlanmaktadır. Meraklıları için çoğu zaman kendilerine bakmaktan oldukça zevk alınan farklı türlerdeki aynaların şaşırtan tarihi içeriğini enine boyuna araştırdık. Herkese iyi okumalar dileriz.
1. Keşfedilme Anı
Aynalar tamamıyla fizik kuralları kullanılarak inşa edilmiş nesnelerdir. Işığın neredeyse tümünü yansıtan cilalı yüzeyleri onları kullanışlı hale getirmektedir. Sadece bakan kişiyi değil aynı zamanda bulunulan mekânı ve arka planı da göstermektedir. Eski uygarlıklar bronzdan yaptıkları aynaları kullanmakla başladılar işe. Bu bronz aynaları, metal kaplamalar izledi. Zengin olanlar ise gümüşten yapılma aynaları tercih ettiler. Venedikliler ayna yapımı açısından bir milat oluşturdu. Bu ilginç eşyanın yapımına dair tüm bilgiler ve püf noktaları onlara aitti. Bir adayı yalnızca ayna fabrikası haline getirdiler ve tüm dünyaya ayna ticareti yapmaya başladılar.
2. Zahmetli Yapımı
Eski yüzyıllarda aynanın yapımında düz metal levhalar oldukça iyi bir şekilde parlatılarak kullanılırdı. Düz metallerden cam levhalara geçildi ve bu şekli kullanıcıları memnun etmeye yetti. Metaller dayanıklı ve pürüzsüz bir görünüm verdiği için malzemelerin en başında gelmekteydi. Ayna ticaretinin merkezi olan İtalya’da ise ayna ustalarının püf noktası; kalay ve cıvayı karıştırarak kâğıt ve levha ile bütünleştirmekti. Kâğıt, işlem yapıldıktan sonra aradan çekilir ve kalay ile cıva bir karışım oluştururdu. Günümüze yakın tarihlerde ise Almanlar tarafından bulunan gümüş kaplama işlemi halen aktif bir şekilde kullanılmaktadır. Bir çözeltiden oluşan bu işlem özellikle pratikte en çok tercih edilenlerdendir.
3. Efsanelerdeki Karşılığı
Halk kültüründe gözgü olarak anılan ayna kelimesinin bu kökeni, gözden ve bakmaktan gelmektedir. Aynalara faklı manalar yüklenmiş ve çeşitli efsaneler yaratılmıştır. Bu inanışlardan biri aynanın, dünya ve diğer dünya arasında sınırı simgelemesidir. Ayna çoğu zaman halkın inanışında ruhlar evrenine açılan bir kapı gibi algılanmaktadır. Şamanlar geleceği görmek için bir küre misali aynaları kullanmaktadır. Gözle görünmeyen ruhani varlıklar da aynaya yansıyabilmektedir. Bazı önemli kahramanlar ve mitolojik yaratıklar aynalardan insanların günahlarını görmektedir. Masallarda anlatılan düşsel varlıklar aynalarla konuşur ve onlara gelecekle ilgili sorular sorar. Uzakları gösterirler ve dünyanın uzaktan yansımasına bir model oluştururlar.
4. En Pahalıları
Çoğu zaman bakmaktan zevk alınan muhteşem aynaların şaşırtan tarihi listesinde dördüncü sırada pahalılıklarından söz ettiren aynalar yer almaktadır. Aynalar maliyetleri ve satışları bakımından her geçen gün daha da geliştirilmektedir. Pahalı malzemeler kullanılarak üretilen altın aynalar aksesuar olarak varlıklı kişiler tarafından tercih edilmektedir. Dünyanın en pahalı aynası olarak bilinen nesne ise, NASA tarafından üretilmiştir. Bu aynanın boyutu epey büyüktür ve teleskop ve uydular bununla kaplanmaktadır. Altıgen şekline sahip olan aynalar, birbirleriyle yapıştırılmıştır. Bu örneklerden sonra elmastan ve gümüşten yapılan aynalarında epey rağbet gören modellerden olduğunu belirtmek gerekir.
5. Rüyalardaki Anlamı
Rüya tabirleri son yıllarda arama motorlarında en çok aranan ve merak edilen konulardan biridir. Rüyada ayna görmek ise sıklıkla karşılaşılan ve anlamı araştırılan bir mevzudur. Genelde iyi bir anlamı teşkil eden ayna, rüyada görüldüğünde kişinin dünyasının, gurura ve iyiliğe açıldığı bilinmektedir. Eğer görülen ayna parlaksa gamdan ve kederden kurtulmanın mümkün olacağı eğer ayna kirli ise kişinin kötülüklerle karşılaşılacağı tahmin edilmektedir. Aynaya bakmak hayal âlemiyle içli dışlı olunduğunun ve hedeflerine ulaşmasının yakın olduğunun bir göstergesidir. Aynanın kırıldığını görülmesi ise büyük bir pişmanlığa ve zarar görme ihtimaline delalet etmektedir. Kişi aynada kendini görürse iyi bir dostla tanışacağı düşünülmektedir.
6. Filmlerdeki Kullanımı
Çoğu zaman bakmaktan epey zevk alınan meşhur aynaların ilgi çeken şaşırtan tarihi derlemesinde filmlerdeki aynalara odaklanılmaktadır. Sanatta özellikle bazı metaforları karşılamak için kullanılan ayna, sinemanın en çok tercih ettiği malzemeler arasındadır. Korku filmlerindeki korkutucu sahnelerin çoğu bir ayna görüntüsü ile karşımıza çıkmaktadır. Araba aynalarından arka koltukta oturanların kontrol edilmesi; boy aynalarına bakan karakterlerin egoları ışığı altında kendilerini birer dev olarak görmesi ve aynadaki yansımaların karakteri korkutucu bir şekilde ele geçirmesi filmlerden alınan bazı kesitlerdendir. Çizgi filmlerinde pek çok komik sahnesini aynalar ile çekilen görüntüler kaplamaktadır.
7. Dekorasyon Alanı
Aynalar dekorasyonların vazgeçilmez nadide parçaları arasındadır. Bazen ihtiyaç bazen ise aksesuar olarak kullanılmaktadır. Banyolarda büyük ve çeşitli modeller yer alırken, hollerde ve oturma alanlarında derinlik vermek için tercih edilmektedir. Aynalar büyülü bir el gibi girdikleri her mekânın enerjisini ve havasını değiştirmektedir. Aynalar tarz ve sade bir şıklık ile dekorasyonda öne çıkmaktadır. Küçük ve karanlık odaları geniş göstermek ve aydınlatmak için kullanılan aynalar aynı zamanda alana derinlik ve cazibe kazandırmaktadır. Öne çıkarmak istenilen aksesuar yanlarına, duvara ve rafların üstüne, pencere karşısına gün ışığına karşılık gelmesi için yerleştirilen aynalar estetik açıdan önemli ipuçları vermektedir.
8. Psikolojideki Kalıntıları
Aynaya çok fazla bakmak genellikle normal olarak görünse de psikologlar bunun bazı durumlarda ciddi bir hastalık olabileceği üzerinde durmaktadır. Kişinin kendi görünümden çok aynadaki imgesiyle ilgilenmesi “beden dismorfofobik bozukluğunun” bir belirtisi olmaktadır. Bu problemin en büyük oluşumu bireyin gündelik yaşamdan kendini soyutlaması ve zamanlarını aynanın önünde harcamasıdır. Bu hastalığa muzdarip kişilerin dış görünüşlerine fazlaca önem verdiklerini ve bu zamanın onların sosyal ve kişisel hayatlarında olumsuzluklara yol açtığını bildirmektedir. Bu bireyler hasta olduklarına inanırlar ve sürekli etrafındakileri de bu hastalığa inandırmaya çalışırlar. Tedavilerin çoğu estetik cerrahlarda istenilen görünüme kavuşmakla son bulmaktadır.
9. Türlerinin Farklılığı
Aynalar deyince gözümüzün önüne birbirinden farklı modelde bin bir çeşit ayna türü gelmektedir. Kimisi uzun, kimisi kısa, kimisi şekilli ve kimisi ise küçük olan bu nesnenin daha pek çok değişik modeli bulunmaktadır. Aynalar en temelde beş farklı kategoriye ayrılmaktadır. Bunlardan ilki düz aynalardır. Düz aynalar, yansıtıcılıkları bildiğimiz üzere düz ve sıradan olan aynı zamanda görünen eşyaların yansımasını düzgün bir biçimde gösteren modellerdir. Küresel aynaların ise iki alt kategorisi vardır. Cismi olduğundan daha büyük gösteren çukur model ve cisimlerin küçük görünmesini sağlayan tümsek model bunlardan ikisidir. Fenerlerde ve araba farlarında kullanılan ve yansıtıcı özellik gösterenler ise parabolik aynalar olarak adlandırılmaktadır.
10. Batıldaki Varlığı
Çoğu zaman bakmaktan zevk alınan çeşitli aynaların şaşırtan ilginç tarihi içeriğinin son maddesinde batıl inançlardaki ayna motifi yer almaktadır. Gece aynaya bakılmak korkuların ve huzursuzluğa yol açılacağı düşünülen takıntıların vücut bulduğu bir eylemdir. Cenazeler gömüldükten sonra üzerine ayna koymak halen kullanılan bir gelenektir ve Anadolu’da uygulanmaktadır. Görmek ve görüntüler gerçeği kanıtlamanın en mühim varlığı olarak kabul görmektedir. Geriye dönüp bakmak bu nedenden ötürü oldukça dikkat edilen bir husustur. Arkaya bakma yasağı ve kimseye bakmama kuralı şeklinde koşullar da vardır. Eğer bu yasağa uyulmazsa kişinin taşa dönüşeceğine dair bir inanış bulunmaktadır. Aynanın kırılması uğursuzluk olarak algılanmakta ve kötü şans getireceği düşünülmektedir.
