31 Ekim Cadılar Bayramı geçmişi Keltlere kadar dayanan köklü bir bayramdır. Zamanla tüm dünyaya yayılarak seküler bir bayram halini almıştır. Geçmişten günümüze birçok değişime uğramış ve dünyayı etkisi altına almıştır. Korku ve eğlencenin bir arada yaşandığı bir gelenek olarak varlığını sürdürmektedir. Ekonomik olarak da büyük bir endüstri oluşturmaktadır. Cadılar Bayramı hakkında bilinmeyen şaşırtıcı gerçekler listemizde Cadılar Bayramı’nı tüm yönleriyle inceledik. Keyifli okumalar dileriz!
1. Cadılar Bayramı Tarihçesi
Cadılar Bayramı’nın geçmişi antik Britanya, İrlanda, Kuzey Fransa’da yaşayan pagan inancına sahip Keltlerden gelmektedir. Keltlerde 1 Kasım, yazın bitişini kışın başlangıcını ifade ediyordu. Bu geleneğe nazaran Samhain Festivali düzenleniyordu. Aynı zamanda bu gün ölü ruhların evlerini ziyaret ettiklerine inanıyorlardı. İnançlarına göre, 31 Ekim gecesi ölüler ve yaşayanlar arasında bir kapı açılıyordu. Cinayete kurban gidenler, günahkarlar, yarım kalan işleri olanlar da bu ruhlara dahildi. Kötü ruhları kandırmak için maske takmaya başladılar. Böylece evlerinin başka bir ruh tarafından ziyaret edildiğini düşündürmek istediler. Romalılar Britanya’yı işgal edince hasat bayramını empoze ettiler. Hasat Bayramı Pomona, Ölüm Festivali Feralia ve Samhain Festivali bu süreçte birleştirildi.
2. Bayramın Hristiyanlara Geçişi
Paganlığın azalması, Hristiyanlığın yükselmesiyle Hristiyanların inancına göre entegre edilmiştir. Azizler Günü ve Cadılar Bayramı birleşmiştir. Hristiyanlık inancına göre bilinen ve bilinmeyen tüm azizlerin anıldığı 13 Mayıs, “Azizler Günü” adıyla anılan kutsal bir gündü. Papa IV. Boniface 13 Mayıs Azizler Günü Paganların bayramının yerini alması isteğiyle 1 Kasım’a taşındı. 31 Mayıs Cadılar Bayramı aynı zamanda Azizler Günü Arifesi olarak anılmaya başladı. Zamanla bu iki bayram kaynaştı. Orta Çağ Avrupa’daki reform hareketleri sürecinde kutlanmamaya başlandı. Amerika’ya göç eden ilk göçmenler de yasaklandı. Göçler devam ettikçe Avrupa’dan Amerika’ya göç edenler yanlarında kostümlerini de getirdi. Zamanla ABD’nin başlıca bayramlarından biri olmuştur.
3. Türklerde Cadılar Bayramı
Cadılar Bayramı hakkında bilinmeyen şaşırtıcı gerçekler listemizde Şaman Türkleri’ne de yer veriyoruz. İslamiyet öncesinde Şaman Türkleri’nde de benzer bir gelenek uygulanırmış. Kışın yaklaşmasıyla beraber, kötü ruhları uzaklaştırmak için şekerler ve değerli hediyeler yapılırmış. Trakya’da da halihazırda devam eden Bocuk Gecesi benzer bir kutlamaya sahip. Katılımcılar beyaz bir çarşaf giyiyor ve yüzlerini boyuyor. Gençler evlerin camlarına vurarak ev ahalisini korkutuyor. Bu gelenek bin yıl önce Balkanlar’da yaşayan Müslüman ve Hristiyanların ortak geleneğiymiş. Kötülüklerden korunmak için iki ayrı inanışa sahip olan halk bir gelenek üretmiş. 6 Ocak gecesinde Müslümanlar kabak tatlısı, Hristiyanlar ise domuz eti tercih ederlermiş.
4. Seküler Cadılar Bayramı
Dünya üzerine yayılan bir kutlama haline gelmiştir. Anglosakson ve Batılı ülkelerde Halloween olarak biliniyor. Halloween, “All Hallow’s Eye” yani “Azizleri Günü’nün Arifesi” kavramının kısaltılmışıdır. Orta Doğu ülkelerinde, Çin, Afrika ve Avustralya’da kutlamaları yapılmıyormuş. Birçok Hristiyan da şeytanın doğum günü olarak gördüğü için bu günü kutlamıyor. Seküler bir bayram halini aldığı için dünyanın geri kalan ülkelerinde partilerle kutlanıyor. Merkezi ABD olarak görülüyor. İlginç kostümler, tematik kıyafetle ve maskeli balolarla gösterişli bir hale getiriliyor. Korku filmi seansları da etkinlikler arasında yer alıyor. Perili olduğuna inanılan evlere geziler düzenleniyor.
5. Cadılar Bayramı Ritüelleri
Rivayetlere göre Keltler, kötü ölü ruhları korkutmak için bal kabaklarını oyup evlerinin önüne koymuşlardır. Önceden hazırladıkları kemikleri de sokaklarda yakmışlardır. Zamanla genç kızlar Cadılar Bayramı’nda yakılan ateşin önünde beklemişler. Ateşin içerisinde evlenecekleri kişiyi görmeye çalışmışlar. Gece yarısı mum ışığında aynaya bakan kızlar, evlenecekleri kişilerin yansımasını görürmüş. Cadılar Bayramı’nda cadıları görmek için de ritüeller uygulanırmış. Cadıları görmek için kıyafetlerini ters giyiyorlarmış. Yollarda geri geri yürüyerek cadıları göreceklerine inanıyorlarmış. Her gelenekte olduğu gibi geçmişten bugüne bir çok ritüel değişime uğramış.
6. Jack-O’-Lantern Kabağı
Kabak oyma geleneğinin sahibi olarak Jack-o’-lantern anılır. İngiltere’de 17. Yüzyılda ortaya çıkmıştır. Rivayete göre Jack, şeytanı yemeğe davet eder. İçkilerin parasını ödememek için şeytanı paraya dönüşmeye ikna eder. Şeytan eski haline dönemesin diye de gümüş bir haçın yanına koyarak hapseder. Uzun zaman sonra Jack ölür ve cennete giremez. Cehennem kapısına geldiği zaman da şeytan onu cehenneme almaz. Şeytan Jack’e kızgındır. Eline bir kömür tutuşturarak onu kovar. Jack elindeki kömürü bir turpun içine koyar ve yeryüzünde hayalet olarak dolaşır. “Fenerli Jack” olarak anılır. İnsanlar ondan ve diğer kötü ruhlardan korunmak için turp içerisine mum koyarak korunmaya çalışır. Amerika’ya 1800’lerdeki kıtlık sebebiyle turp gitmemiş. Turp yerine bal kabakları kullanılmaya başlanmış.
7. Cadılar Bayramı Sembolleri
Cadılar Bayramı’nın temel sembolü bal kabağıdır. Bal kabağı içi boşaltılarak gülen surat şeklinde oyulur. İçine mum koyularak şeytani ve korkutucu bir yüz oluşturulmaya çalışılır. Cadılar Bayramı’nda bol miktarda elma şekeri üretilir ve tüketilir. Baykuşlar, kara kedi, yarasa da semboller arasında yer almaktadır. Baykuşlar Ortaçağ’da cadı olarak düşünüldüğü için, kara kediler de uğursuzluk getirdiğine inanıldığı için semboller arasındadır. Cadı süpürgesi, cadı şapkası ve cadılara ait görülen semboller de kostümler ve dekorasyonda kullanılmaktadır. Cadılar Bayramı hakkında bilinmeyen şaşırtıcı gerçekler arasında Dolunay’ın aslında Cadılar Bayramı’nda görülmediği yer alıyor. Dolunay, bayramın sembollerinden olmasına rağmen Cadılar Bayramı günü gökyüzünde görülmesi çok enderdir.
8. Cadılar Bayramı Sofrası
Kabuklu fıstık, elma şekeri, kabak çekirdeği, şekerli mısır ve şekerlemeler resmi atıştırmalıklar arasındadır. İrlanda’nın geleneksel hazırlığında Barmbrack vardır. İçi meyveli bir ekmektir, içerisine kumaştan paraya kadar bazı nesneler yerleştirilir. ABD’de elma şekeri çok yaygındır. İspanya’da Huesos de Santo adından badem ezmeli kemik görünümlü tatlı tercih edilir. Karamelli mısır, mısır şekeri gibi mısırdan yapılma çeşitler bulunur. Bal kabağından kekler, çorbalar, patatesli krepler de sofralarda yer alır. Etrafa süpürgeler, bal kabakları, mumlar, mezarlık, örümcek ağı, hayalet yarasa, kazan gibi dekoratif malzemeler yerleştirilir.
9. Şaka ya da Şeker
Bayramda çocuklar korkutucu kıyafetler gezerek dolaşıyorlar. Komşularının kapısına giden çocuklar “Şaka mı şeker mi?” diye soruyorlar. Eski dönemlerde Britanya’da yoksul çocuklar kapı kapı dolaşarak “ruh keki” toplarlarmış. Bu geleneğin tarihi de ruh kekinden geliyor. İkinci Dünya Savaşı’na kadar ABD’de “şaka mı şeker mi” geleneğinin olmadığı biliniyor. Birleşmiş Devletler ve Kanada’da ise 1800’lerde şaka yapma yaygın bir gelenek haline gelmiştir. 1920’lerde şaka yapma geleneği kuralsızlaşmaya başlamıştır. Ciddi bir sokak partisine evrilmiştir. Durumun korkutucu hale gelmesiyle kasaba liderleri duruma el atarak şakanın yanında şeker çözümünü bulmuştur. Böylece “Şaka mı, şeker mi?” sorusu teşvik edilmiştir. Günümüzde, çocukların kapısına gittiği ev sahipleri “şaka mı şeker mi?” sorusuyla karşılaşıyor. Çoğunluk şaka yerine şeker demeyi tercih ediyor.
10. Cadılar Bayram’ı Endüstrisi
Tüm dünyaya yayılan bir bayram olmasıyla beraber ekonomisi güçlü bir bayramdır. Özellikle ABD’de ciddi harcamalar yapılmaktadır. ABD’nin Cadılar Bayramı’ndan kazancı her sene artmaktadır. ABD halkının yüzde 70’i bu bayramı bir partide geçirmeyi tercih etmektedir. Harcamalarda en büyük payı alan ise kostümlerdir. Çocuklar kostüm olarak genellikle süper kahramanları tercih ediyor. Yetişkinler ise popüler kültürden sanatçıları ve cadı kostümlerini tercih ediyor. Dekorasyon ürünlerinde satışlar ciddi bir artış gösteriyor. Şeker ve bal kabağı üretiminde de yüksek alım gözlemleniyor. Cadılar Bayramı’nı etkileyen sektörlerde, talebin gittikçe artmasıyla beraber istihdam da artıyor.
