Psikolojik ya da kişilik bozukluklarını elbet duymuşuzdur. Bu psikolojik rahatsızlıklar, etrafımızda gördüğümüz insanlar tarafından yaşanıyor olabilir. Ancak ne oldukları hakkında ne kadar fikir sahibiyiz? Sizler için bireyin yaşantısı üzerinde en çok rastlanan psikolojik rahatsızlıklar konusunu masaya yatırdık. Unutulmamalıdır ki psikolojik rahatsızlıkların geneli, düşüncenin negatifliği ile başlar. Hadi başlıca psikolojik rahatsızlıklar nelermiş, hep birlikte göz gezdirelim.

1. Narsisistik Kişilik

Narsist kişilik bozukluğuna sahip olanlar, kibirli ve kendi öneminin fazla olduğu düşüncesindedirler. Karşı taraf ile empati kurma ihtiyacı asla hissetmezler. Bireyin yaşantısı üzerinde en çok rastlanan psikolojik rahatsızlıklar arasında yer alan narsisistik kişilerde mükemmeliyetçilik söz konusudur. Üstünlük duygusu da kendini bu insanlarda asla eksik etmez. Eleştiriye açık olmayıp, karşısındaki insanı kendi ihtiyaçları için kullanmayı severler. Onay ve ilgi beklerler ve bunu yapmayan insanlara da saygı duymayıp, küçümserler. Bu düşünceler davranış kalıplarına da belli bir süre sonra uyarlanmaya başlar.

2. Antisosyal Kişilik

Antisosyal kişilik, toplumun yazılı ve yazılı olmayan kurallarına uymama durumu olarak nitelendirilir. Halk arasında psikopat olarak da adlandırılan bu kişilerin gösterdikleri davranış bozukluklarına denilebilir. Yaratacağı sonuçların etkilerini ve etrafına verdiği zararı düşünmezler. Bir başka kişiye karşı, açık bir şekilde verdiği zarar sonrası suçluluk veya rahatsızlık duymazlar. Kendilerinin ve başkalarının güvenliğini göz ardı ederler. Bu kişilik probleminin başlıca sebeplerinden alkolik bir anne-baba ile büyümek ve çocuk yaşta istismara uğramak sayılabilir.

3. Anksiyete (Kaygı) Bozukluğu

Kaygılanmak her insanın yaşadığı bir durumdur. Günlük hayat içerisinde farklı konular üzerinde hepimiz kaygılanırız. Kaygının bizim için en önemli faydası tehlikeli bir durumda hızlı karar vermemizi sağlar. Fakat bu durumun hastalık boyutu da vardır. Bu hastalık derecesinde kişi sürekli ve aşırı bir şekilde herhangi bir durum ile ilgili uygun olmayan bir endişe gösterir. Böyle olması kişinin hayatını olumsuz olarak etkiler ve günlük yaşam etkinliklerini sürdürmesini engeller. Her 100 kişiden 6’sı bu rahatsızlığı yaşamlarının herhangi bir zamanında yaşamaktadır.

4. Bipolar Bozukluk

Karakterize bir ruhsal bozukluktur. Bu rahatsızlığın iki ayrı dönemi vardır: Birincisi, taşkınlık ikincisi ise çökkünlük olarak adlandırılır. Bu rahatsızlık inişli ve çıkışlıdır, iki dönem içerisinde de yatışmalar ve aşırı durumlar seyreder. Birinci dönem yani taşkınlık döneminde, kişi kendini abartılı düşünceler ile besler. Kendini çok yüksekte görme, aşırı enerjik hissetme ve sonuçlarını düşünmeden tehlikeli faaliyetlere kalkışmasıdır. İkinci olan çökkünlük döneminde ise mutsuzluk, karamsarlık, özgüven düşüklüğü gibi durumlar söz konusudur. Bu durumun nedenlerinden bir tanesi beyin yapısı ve fonksiyonlarının farklılık göstermesidir.

5. Tükenmişlik Sendromu

Tükenmişlik sendromuna, sürekli uykusuzluk, olumsuz düşünceler ve stres yol açabilir. Bireyin büyük ölçüde enerji kaybı sonrasında ki durumu olarak nitelendirilir. Belirtileri ise solunum güçlüğü, yaygın bedensel ağrılar, aşırı yorgunluk ve kalp çarpıntısıdır. Aşırı stres, depresyon, uykusuzluk ve korkulara maruz kalan insanların yaşadığı bir psikolojik rahatsızlıktır. Bu tanı Hastalıkların ve İlgili Sağlık Sorunlarının Uluslararası Sınıflamasında yer almamaktadır. Bundan dolayı bir hastalık olarak tanımlanmamaktadır ancak belirtilerini ciddiye almak gerekir. Erken tanı, kişinin günlük hayatına devam etmesi için önemlidir.

6. Depresyon

Bir ruhsal çökkünlük halidir. Çaresizlik, kendini değersiz hissetme, düşük bir enerji, uykusuzluk veya aksine aşırı uyku durumu, intihar düşünceleri gibi hisler söz konusudur. Depresyon, hafif, orta ve ağır olarak üçe ayrılır. Hafif depresyonda ki kişilerde ilaç tedavisine bile gerek duyulmaz. Minimal bir psikolog desteği ile atlatılabilecek bir durumdur. Orta düzeyde depresyona sahip olan kişinin günlük hayatını önemli derecede etkiler. Bu kişilerde antidepresan kullanmaları yerine psikolog desteği ile tedavi edilmesi daha uygundur. Ağır düzey depresyon ise daha tehlikelidir. Kişinin belirtileri çok şiddetli olmakla beraber intihar düşünceleri de sıklaşır ve ön planda kalır. Bununla başa çıkmak için hiç vakit kaybı gerçekleşmeden tıbbi yardım gereklidir. Depresyonun bir çok nedeni olabilir, bunlardan bir tanesi beyindeki salgı ve salınım bozukluklarıdır.

7. Şizofreni

Duygularını kontrol edemeyen, gerçekle gerçek olmayanı ayırt edemeyen, normal davranmayı engelleyen bir rahatsızlıktır. Bu hastalıkta, bireyin ruh halinde, duygu ve düşüncelerinde değişimler görülür. Bu değişimler davranışlara da yansır. Şizofreni hastalar, kendilerinin başkaları tarafından yönlendirildiklerini düşünür. En büyük belirtileri, az konuşmak, asosyallik belirtileri gösterme, kişisel bakıma özen göstermeme ve iletişim kurmakta zorluk çekmesidir. Eleştiriye tahammülsüzlük, konsantrasyon bozukluğu, aşırı tepkiler, uykusuzluk şizofrenin belirtileridir. Bu hastalığın tedavisinde en çok uygulanan ilaç tedavisidir. Bu ilaç antipsikotik olarak adlandırılır. Tedavi süresince şizofreni hastası olan kişide belirtilerin azalması görülür.

8. Borderline Kişilik

Borderline kişilik bozukluğunda, kişide sürekli yalnız kalma korkusu ve kendi vücuduna yabancılaşma görülür. Hatta kişi kendi vücuduna büyük ölçüde zararlar verir. Çok sık rastlanan fakat insanların fazla bilmediği bir rahatsızlıktır. Bireyler, yalnız kalma korkusu ve terk edilme endişesi yaşarlar. Öfkelerini kontrol edemezler ve boşlukta hissederler. Kendilerine zarar verme olasılığı yüksek kişilerdir. Çeşitli kesici aletlerle kendilerini yaralayabilirler. Uzmanlara göre ise bu rahatsızlığa sahip olanların çoğunun geçmişinde istismar ya da duygusal ihmal vardır.

9. Obsesif Kompülsif Bozukluk

Obsesif kompülsif bozukluk sendromu içerisindeki kişilerde, düşünceler ve fikirler sürekli kendini tekrar eder. Ürettiği düşüncelerinin kendilerine verdiği zararları sürekli bastırmaya çalışırlar. Bu düşüncelerin saçma olduklarını bilirler ama yine de kendilerine hakim olmaları biraz zor olabiliyor. Biraz örnek verecek olursak, ocağı kapattım mı? Ütünün fişini çektim mi? Gibi soruları sürekli tekrar ederler. Merdiven basamaklarını çıkarken basamakları saymaktan kendilerini alıkoyamazlar. Belirli nesnelere dokunmaktan kaçınırlar. Saatlerce elini yıkayabilir, banyo yapabilir ve evini defalarca temizleyebilirler. Bu nedenlerden dolayı sosyal etkinliklerden ve ilişkilerden uzak kalabilirler. Bu sendromun erkeklerde görülme oranı %3,5 iken, kadınlarda görülme oranı ise %4,2 olarak uzmanlarca belirtilmiştir.

10. Sosyal Fobi

Sosyal fobi, başkaları tarafından yargılanma, kalabalık bir ortamda mahcup olma düşüncesi ile sürekli kaygılanma durumudur. Bu psikolojik rahatsızlıklar sahibi olanlar, başka insanların yanında yemek yeme gibi durumlardan korkarlar ve bu durumdan kaçınırlar. En büyük belirtileri yüz kızarması, nefes kesilmesi, titreme ve ağız kuruluğudur, bunun gibi daha niceleri örnekleri bulunur. Örneğin bu kişiler ısrarlı bir satıcıya karşı koymakta güçlük çekebilirler, insanların gözlerine bakmaktan çekinebilir ve karşıda ki kişiye aynı fikirde olmadığını beyan edemeyebilirler. Sosyal fobinin yaşam boyunca görülme oranı %2 ile %13 arasındadır.