Balık, kırmızı et ile tavuk etine nazaran daha az oranda yağ ve doymuş yağ içermektedir. En bilinen özelliği yüksek miktarda Omega 3 barındırmasıdır. Ancak balıklar vitaminler, proteinler ve folik asit, selenyum gibi faydalı mineraller bakımından da oldukça zengindir. Bu zengin mineral ve vitaminlerden faydalanabilmeniz için balığı doğru zamanda tüketmeniz en önemli kriterdir. Biz de aylara göre doğru seçimler yaparak, tüm faydalarından yaralanabilmeniz ve daha lezzetli balık yiyebilmeniz için rehberiniz olacak bir balık yeme takvimi hazırladık. Keyifli okumalar!
1. Yeni Yıl Bereketi İle Ocak Balıkları
Yağlı balık her zaman daha lezzetli ve daha faydalı olur. Bu sebeple balıkları yağlandığı ve büyüdüğü zaman tüketmeniz, lezzetlinin yanı sıra tüm zenginliklerinden de yararlanmanızı sağlayacaktır. Yılın ilk bereketli ve leziz balığı olan hamsi Ocak ayında iyice yağlanarak saltanatına başlar. Fırında ve kızartma olarak parmaklarınızı yedirten hamsi fiyat olarak ta Ocak ayının en ekonomik balıklardandır. Mezgitte etli bir derin su balığı olarak rahatlıkla pişirerek, zevkle tüketebileceğiniz bir diğer Ocak balığıdır. İnce balık sevmeyenler için ise farklı balıkları rahatlıkla bulabilirsiniz çünkü bu ay gerçekten balık açısından en bereketli dönemlerden biridir. Uskumru, lüfer, kefal, istavrit gibi balıkları da yağlı ve tam kıvamında bulabilmeniz mümkündür. Ayrıca ayın sonlarına yaklaştıkça balıkçılar tarafından bolca avlanan diğer lezzetli balıklar ise çinekop, kofana ve tekirdir. Bütün bu balık çeşitliliğinin yanı sıra deniz mahsulü sevenler için de midyenin başlangıç dönemi Ocak ayıdır.
2. Çeşitliliğiyle Etkileyen Şubat Balıkları
Kışa genel olarak balıkların en bol zamanı dersek aslında yalan olmaz. Şubat ayında mezgit, hamsi, çinekop azalsa da tüketilebilir. Fakat faydalanılması gereken en besleyici balık olan levrek ay içerisinde diğer balıkların yerini alır ve tezgahları süslemeye başlar. Balıkların efsanesi olan torik ve eğer alınabiliyorsa kalkan balığı da mutlaka yemeniz gereken ürünlerdendir. Çünkü kalkan balığı en iyi Şubatta olur ve oldukça zengin faydaları bulunmaktadır. Balık bereketi yaşanan bu ayda gümüş, izmarit, uskumru da ay bitmeden yiyebileceğiniz balıklardandır. Yani Şubat ayı canınız hangi balığı isterse tüketebileceğiniz nadir zamanlardan biridir. Kısacası birçok balıktan yararlanabileceğiniz bu dönemde, aylara göre kendinize rehber olacak bir balık yeme takvimi oluşturacaksanız Şubat ayının mutlaka işaretlenmesi gerekir. Hatta bu ay takviminize kalamar da eklenebilir. Çünkü yaz masalarının en sevilen deniz ürünü olan kalamar kışın yakalanır ve bu dönemde taze tüketilmesi tavsiye edilir.
3. Lezzetliyle Mest Edecek Mart Balıkları
Mart, kapıdan baktırıp kazma kürek yaktırsa da soğuğun etkisiyle bol balık bulup tüm faydalarına doyacağınız aylardan biridir. Lezzetine doyum olmayan kalkan, mezgit, gümüş balığı Martta da tezgahları süslemeye devam eder. Bu balıklardan yeterince yararlandıysanız eğer kırlangıç, mercan, levrekte Mart ayında yiyebileceğiniz faydalı balıklardandır. Lezzetli seçeneklere doyacağınız bu ay da balık türleri çoğalmaya devam eder. Tekir ile birlikte barbun balığı da takvimlerde yerini alır. Ayrıca barbunya da denen barbun balığı bu ay ile birlikte tüm yıl içerisinde de rahatlıkla yenebilecek en kıymetli balıklardandır. Fırında veya kızartma olarak yiyebileceğiniz barbunun lezzetine doyum olmayacaktır. Ancak ay sonuna doğru kışın bitmesiyle ve Nisan da av yasağı başlamasıyla özellikle Karadeniz ve Marmara’da balıklar sezona veda etmeye başlar. Fakat Ege’ye doğru yol alan balıklar bu kıyılarda tüketilmeye devam edilebilir.
4. Bahar Esintisiyle Gelen Nisan Balıkları
Nisan, baharı getirmesi ile birlikte balık seçeneklerini azaltsa da 15 Nisanda gelen avlanma yasağı öncesi balık alternatifinin olduğu aylardan biridir. Levrek lezzetini korumaya devam ederken barbun balığı Nisan ayında da bulunabildiği her yerde tüketilmelidir. Bu balıkların yanı sıra doyurucu özelliği olan mercan, iskorpit balıkları da tezgahlarda var olmaya devam ederler. Ancak bahar döneminin en lezzetli ve faydalı balıkları izmarit ve kalkan balığıdır. Bunların yanı sıra Nisan ayında bol etli, az kılçıklı balık olsun, tadına doyum olmasın derseniz mezgit balığı da keyifle yiyebileceğiniz balıklardandır. Sofraların baş tacı olan bu lezzetleri ızgara veya fırında pişirerek yaza hafif bir başlangıç yapmanız mümkündür. Eğer yaza hazırlanmak ve balığa doymak istiyorsanız, avlanma yasağı öncesi, aylara göre rehberiniz olacak balık yeme takvimi içerisinde Nisan ayı mutlaka işaretlemeniz gereken tarihlerden bir diğeridir.
5. Küçük Tekneleri Dolduran Mayıs Balıkları
Nisan ayında büyük balıkçı tekneleri olan gırgır ve trollere gelen yasaklar ile birlikte küçük balıkçı tekneleri sizin için balık tutmaya devam ederler. Bu balıkçılar mezgit, izmarit ve kalkan balığının tadına doyamayanlar için avlanmayı sürdürmektedir. Bu ayda balık açısından seçenekler azalsa da gümüş ve morina balığını bulmanız mümkündür. Protein açısından oldukça zengin olan gümüş balığı içerisinde birçok vitamin de bulunmaktadır. A, B2, B1 ve D vitaminlerini içerisinde çokça bulunduran gümüş balığı siyah etli balıklar sınıfındadır ve oldukça lezzetlidir. Kas sisteminize pozitif etkileri olan bu balığın yanı sıra, aynı faydaları içlerinde barındıran kılıç ve iskorpitte Mayıs ayında bulabileceğiniz değerli balıklardandır. Bu ürünler kızartması veya buğulaması yapılarak afiyetle tüketilebilir. Ayrıca bahsettiğimiz balıklar kadar lezzetli olmasalar da balık keyfinizi sürdürecek diğer Mayıs balıkları ise minakop, dil ve tekir balığıdır.
6. Yaz Sıcaklığıyla Gelen Haziran Balıkları
Havalar ile birlikte denizlerinde ısınması balıkların yavaş yavaş göç etmesini sağlar. Bu sebeple yaz ayları genel olarak balık açısından biraz kısıtlıdır. Ancak yine de balık keyfinizi sürdürecek ve vitaminlerinden faydalanabileceğiniz balıklar bulmanız mümkündür. Balıkların yanı sıra yağ asitleri ve vitaminler açısından oldukça zengin olan karidesi de Haziran ayında bulabilirsiniz. Karides balık gibi Omega-3 açısından zengin bir içeriğe sahiptir. Beyin fonksiyonlarının gelişimi açısından da oldukça zengin olan karides, birçok vitamin içerir. Bu da kan hücrelerinin gelişimini desteklemektedir. Fakat ben deniz ürünü istemiyorum balık olsun derseniz, Haziran ayında akya, orkinos gibi balıklar tüketilebilir. Bulunduğunuz bölgede hiçbirini bulamazsanız, tam mevsimi olmasa da çipura, levrek ve lüfer de ay içerisinde yenebilir balıklardır. Eğer ayın son dönemlerine geldiyseniz alternatif olarak sardalya da tezgahlarda yerini almaya başlar ve keyifli masalarınıza eşlik edebilir.
7. Sahillere Davet Eden Temmuz Balıkları
Yaz mevsiminin en keyifli zamanlarından olan Temmuz ayı, balık çeşitliliği açısından biraz kısıtlıdır. Temmuz ayında sıcak havalardan kurtulmak için gidilen deniz kenarlarında akla ilk gelen, en hafif yemek balıktır. Her ne kadar seçenek az olsa da kuracağınız keyifli masalarınızı küçük balıkçı tekneleri boş bırakmayacaktır. Çünkü Temmuz ayı başladıysa sardalya mevsimi de başlamış demektir. Sardalya, sıcak havalarda iştahınızı kesecek en etkili gıdalardan biridir. Birçok açıdan değerli olan bu balığın en önemli özelliği ise iltihaplanmayı önlemesidir. Temmuzda alternatif olarak bulunması zor olsa da sinarit ve trança da yenebilecek balıklardır. Bu balıklara ulaşmamız zor derseniz de mineral ve vitamin açısından balığa en yakın deniz mahsulü ise kalamardır. Kalamarın kış aylarında avlanıldığından bahsetmiştik ancak deniz kenarlarının vazgeçilmezi olan ürün bu zamanda da yenebilir. Çünkü kalamarın dondurulmasında bir sakınca yoktur ve rahatlıkla tüketilebilir.
8. Akımların Habercisi Olan Ağustos Balıkları
Yazın bitişinin habercisi olan Ağustos ayı, balık kıtlığının da biteceğinin habercisidir. Balık türünün az olduğu bu ayda, sardalya lezzetinden bir şey eksiltmeden size eşlik etmeye devam edecektir. Ağustos ortalarına geldikçe alternatif olarak çingene palamudu da kendini göstermeye başlamaktadır. Havaların hafifçe soğuması ile de çipura yağlanmaya başlar ve tadına doyamayacağınız bir lezzete erişir. Çipura, serinleyen havalarla birlikte düşen vücut direncinizi içerdiği yüksek besin değeri ile tekrar kazanmanızı sağlayacaktır. Bağışıklık direncinizi güçlendirmeye yardımcı olan bu balık içerdiği kalsiyum, demir ve türü mineraller bakımından da oldukça faydalıdır. Bu balıkların yanı sıra ayın sonuna doğru geldiyseniz de istavrit yiyebileceğiniz lezzetli balık alternatiflerinin arasına girecektir. İstavrit, kanser hastalığına karşı vücudu korur ve yüksek kan basıncını düşürür. Tüm bu sebeplerle ayın sonlarında istavrit tüketmeniz tavsiye edilmektedir.
9. Tezgahlara Hareket Getiren Eylül Balıkları
Eylül’de uzun süren av yasağının bitmesi ile birlikte tüm balıkçılar tekrar denize açılır. Sonbaharın gelmesiyle balıkçı teknelerini ilk dolduran balık palamuttur. Her ne kadar irileşmesi için ekim ayını beklemeniz gerekse de eylül tezgahlarında görebileceğiniz balıklardandır. İçerdiği yağ oranı bakımından faydalı olan palamut ülkemizde ebatlarına göre farklı isimler almaktadır. Adlandırıldığı türlerden bir olan çingene palamudu soğuk depolarda muhafaza edilen bir balık olduğundan, alırken tazeliğine mutlaka dikkat edilmelidir. Eğer tazeliğini anlayamayacağınızı düşünüyorsanız, ay sonuna doğru fiyatları yüksek olsa da lüfer, lezzetli ve taze bir balık alternatifi olacaktır. Bunun yanı sıra Eylül, kılıç balığının da tadının en güzel olduğu aylardan biridir. Ayrıca bu ay içerisinde kırlangıç, kolyoz, izmarit, çinekop ve çipurada tezgahlarda bulunarak gönül rahatlığıyla tüketilebilir.
10. Masaları Dolduran Ekim Balıkları
Avlanmanın hızlandığı Ekim ayın da palamut balığı çokça tutulmaya başlar. Balık severlerin sezona Eylülde başlamasına rağmen palamut, Ekimde daha iri, daha besleyici ve daha ucuzdur. Bir diğer yandan ise ay ilerledikçe denizlerde lüfer de bollaşmış olur ve fiyatı düşer. Balıkların imparatoru olarak adlandırılan lüfer yağlı bir balık olduğundan oldukça lezzetli bir balıktır. Aynı zamanda lüfer, güçlü bir antioksidandır ve içerdiği magnezyum sayesinde kalp ritmini düzenlemeye yardımcı olmaktadır. Eylül ayı sonlarına yaklaşırken ise ağustosta başlayan istavrit iyice çoğalmaktadır. Bu sayede rahatlıkla alınarak lezzeti istavritler de yenebilir. Son baharın başlaması ve havaların serinlemesi ile birlikte balıklar bu ayda çeşitlenmektedir. Bu yüzden aylara göre rehberiniz olacak balık yeme takvimi için, Eylül balık bolluğunun olduğu ve ucuzlamaya başladığı ay olarak işaretlenmelidir.
11. Kışın Habercisi Kasım Balıkları
Kışın habercisi olan Kasım ayı balık akımlarının en çok olduğu aylardan biridir. Üç tarafı denizlerle çevrili ülkemizde en çok balık Karadeniz’de olmaktadır. Sonrasında ise deniz canlılarının göç etmeye başlamasıyla balıklar boğazlardan geçmeye başlar. Bu da Marmara ve Ege’de de balık yoğunluğunun devam etmesini sağlar. Bu ayda palamut ile lüfer tezgahlarda ki yoğunluğunu kaybeder ve yerini başka balıklara bırakır. İstavrit yine bulunabilirken Kasım ayı uskumru için en güzel dönemdir. Uskumru da palamut gibi oldukça yağlı ve lezzetli bir balıktır. Uskumru da saklanabilen ve soğuk hava depolarında bekletilebilen bir balık olduğundan dolayı alırken mutlaka tazeliğine dikkat edilmesi gerekir. Kasım enfes lezzeti olan torik balığının da en yoğun olduğu aylardan biridir. Ayrıca ülkemizde çok tercih edilmeseler de sarıağız, orfoz, sazan da Kasım içerisinde yenebilecek balıklardandır.
12. Yılın En Kıymetlilerinden Aralık Balıkları
Kışın tam olarak gelmesi ile uskumru ve palamut azalırken hamsi başköşeye yerleşmeye hazırlanmaktadır. Makul fiyatı ve çeşitli pişirme imkanı sağlamasıyla hamsiyi rahatlıkla tüketilebilir. Aynı zamanda Tekir balığı da Kasımda bollaşır. Her ne kadar uzun süre ucuzluk içinde olmasa da önce ki aylara göre fiyatları düşer ve rahatlıkla tüketilebilir. İstavrit ise ayın sonlarına gelmeden günlük olarak bulabileceğiniz bolluğa erişir. Aralık ayında balıklar tam kıvamına gelerek yağlanır ve lezzetlenir. Faydalarından bahsettiğimiz lüfer, torik ve uskumru bu mevsimde oldukça yağlı ve faydalıdır. Balık bolluğunun yaşandığı aylardan biri olan bu ay da, barbunya gibi balıklar da çokça bulunup farklı çeşitlerde pişirilerek tüketilebilir. Ancak bu balıkları sayarken Aralık ayında izmarit ve mezgitten uzak durulmalı ve tercih edilmemelidir. Yıl biterken balık keyfi ve faydaları için diğer aylara göre kıymetli olan Aralık, rehberiniz olacak balık yeme takvimi üzerinde mutlaka işaretlenmelidir.