Akademia’nın içerisinde olan, araştırma yapması gereken, daha genel bir ifadeyle öğrenmekten ve okumaktan keyif alan herkesin ulaşabileceği bazı veri tabanları bulunmaktadır. Çoğunlukla kâr amacı gütmeyen bu tarz çalışmalar, birçok farklı alanlarda literatür taraması yapabilme, kaynakça oluşturma ve ilgi alanlarınıza yönelik araştırmalarda bulunabilmeniz için türlü kolaylıklar da sağlamaktadır. Çeşitli diller ve formatlarda içerikler sunan, özellikle akademik çalışmalarda kaynak bulmaya yardımcı olacak şekilde tasarlanmış bu birbirinden farklı özelliklere sahip erişim siteleri ve sundukları kolaylıkları sizler için araştırarak bir araya getirdik. Keyifli araştırmalar!

1. Sci-Hub

Bilimin Google’ı olarak da adlandırabileceğimiz Sci-Hub, ücretli veya kısıtlanmış kaynaklara erişim sağlayan çevrim içi bir ağ servisidir. Araştırmacı Alexandra Elbakyan tarafından 2011’de ödeme duvarlarını aşarak araştırmacı herkesin çeşitli akademik makalelere ulaşabilmesi üzerine tasarlanmıştır. Sistem basit bir şekilde ücretli veya erişim kısıtlaması konmuş kaynakların “doi” adreslerini aratarak giriş izni sağlayabilmek odaklıdır. Bu sayede, normal şartlarda yüksek rakamlara mal olacak kaynaklara, hatta Sci-Hub veri tabanını eleştiren makalelere dahi ücretsiz bir şekilde erişim sağlayabiliyorsunuz.

2. Project Gutenberg

Türkçe ismi ile Gutenberg Projesi, telif hakkı barındırmayan eserleri dijitalleştirerek arşivleyen ve bu kaynaklara açık erişim imkânı sunan gönüllü bir platformdur. 1971 yılında kurulan veri tabanı, aynı zamanda bilinen en eski dijital kütüphanelerden bir tanesidir. İçerisinde çeşitli edebiyat eserlerini barındırarak tüm bu kitaplara farklı formatlarda ücretsiz bir şekilde erişim olağanı sunmaktadır. Burada asıl dikkat edilmesi gereken nokta ise Project Gutenberg yalnızca “telif hakkı” bulunmayan veya telif süresi dolmuş kaynakları bünyesinde barındırmaktadır. Yine de akademik çalışmalarda kaynak bulmaya ve farklı versiyonlarda edinmeye yardımcı olacak erişim siteleri arasında kullanımı en kolay olan veri tabanı içerisindeki birçok esere hem PDF hem ses dosyası gibi çeşitli formatlarda ulaşabilirsiniz.

3. Internet Archive

Türkçe çevirisiyle İnternet Arşivi, akademik çalışmalarda kaynak bulmaya yardımcı olacak erişim siteleri içerisinde en enteresan özelliklere sahip olan veri tabanıdır. Dijital bir kütüphaneyi andıran tasarımıyla çok sayıda erişimi kısıtlanmış veya çok erken dönemlere ait kaynakları o günkü haliyle görüntüleyebilmenizi sağlayan bir sisteme sahiptir. Fakat İnternet Arşivi’ni ilginç kılan asıl özelliği “WayBackMachine” ara yüzü ile neredeyse tüm internet geçmişine ulaşabiliyor olmaktır. Örneğin, Youtube sitesinin ilk kurulduğunda gözüken ara yüzüne ya da ünlü araştırmacıların sitelerinin eski hallerine ulaşabilirsiniz.

4. Open Library

Çevrim içi bir proje olan Open Library, İnternet Arşivi’nin bünyesi altında kurulan bir veri tabanıdır. Başlıca Arşiv’in de kurucusu olan Brewster Kahle ve arkadaşları tarafından oluşturulan sistem, ödünç alınabilir kitaplar için oluşturulmuştur. Open Library temelde kâr amacı gütmeyen, orijinal dili fark etmeksizin dünya üzerinde basılmış olan 1,000,000’dan fazla kaynağa açık erişim olanağı tanımaktadır. Aynı zamanda farklı kaynaklara değişik formatlarda çevrim içi bir şekilde ulaşarak aralarında karşılaştırma yapabilmenize izin veren bir yazılımı vardır. Bu sayede pek çok eserin farklı dillerde yazılmış versiyonlarını da inceleyebilirsiniz.

5. Library Genesis

Temelde akademik çalışmalar, bilimsel dergi makaleleri, çizgi romanlar ve çeşitli formatlardaki kitaplara erişim sağlayan Library Genesis, aynı zamanda erişim kısıtlaması bulunan kaynaklara da ücretsiz bir şekilde erişebilmenize imkân tanımaktadır. “Libgen” olarak da bilinen veri tabanı hem kullanıcılar tarafından yüklenen kaynakları hem de “kamuya açık internet kaynaklarından toplanan” çalışmaları içerisinde bulundurmaktadır. 2008 yılında Rus bilim insanları tarafından kurulduğu bilinmektedir. Libgen içerisinde ihtiyaç duyduğunuz ya da ilginizi çekebilecek birbirinden farklı konseptlerdeki kaynaklara ulaşabilir ve müzik ya da resim gibi dokümanlara erişim sağlayabilirsiniz.

6. Journal Storage

Bilinen ismi ile JSTOR, bünyesinde pek çok akademi dergileri bulunduran bir veri tabanıdır. Andrew W. Mellon Vakfı tarafından desteklenen kurum daha sonraları bağımsız ve kar gütmeyen bir kurum haline gelerek milyonlarca insanın ulaşabileceği, yaklaşık 1965 yıllarına kadar yazılmış olan kaynakları içerisinde bulundurmaktadır. Aynı zamanda kitap indekslerini de barındıran JSTOR, Afrikan-Amerikan Çalışmaları, eğitim, finans, tarih, edebiyat, felsefe, sosyoloji ve antropoloji gibi pek çok alanda yazılmış bilimsel makaleyi de içermektedir. Bazı kaynaklara sistemin sağladığı doi numaraları ile ücretsiz ulaşabileceğiniz gibi bazı kaynaklar için üniversite tarafından sağlanmış erişim izni gerekmektedir.

7. DergiPark

Türkiye’de yayınlanmış ve yayınlanmaya devam eden akademik hakemli dergileri ve makaleleri bünyesinde bulunduran DergiPark, TÜBİTAK çatısı altında hizmet vermektedir. Orijinal adıyla Open Journal System’i temel alan sistem aynı zamanda bünyesinde barındırdığı dergilerin ve dergilerin içerisindeki makalelerin ücretsiz bir şekilde “doi” numaralarını da paylaşmaktadır. Sosyal ve beşerî bilimler, eğitim bilimleri, hukuk, dilbilim, edebiyat ve sağlık bilimleri gibi daha pek çok alanda yazılmış bilimsel makalelere ulaşabilme imkânı veren veri tabanı, üniversite öğrencileri, akademisyenler ve araştırmayı seven herkes için çok faydalı bir platformdur. DergiPark bünyesinde özellikle geçmiş zamanlarda yazılmış pek çok yüksek lisans ve doktora tezlerine de erişebilirsiniz.

8. Issuu

Birbirinden farklı PDF formatında yayınlanmış kaynaklara erişiminizi sağlayan issuu, aynı zamanda kendi PDF’lerinizi yayınlayabileceğiniz veri tabanıdır. Kaliteli bir portföy oluşturmanıza olanak sağlayan issuu gerçekten kaliteli ve oldukça işlevsel bir formata sahip. Uzun araştırmalar ve onlarca emekten sonra tamamladığınız çalışmanızın yayımlanmasını istediğiniz veya klasik bir PDF formatında yüklemek istemediğinizde, issuu sizlere zenginleştirilmiş altyapısı ile birçok farklı seçenek sunmakta. Profilinizi dilediğiniz gibi düzenleyebilir ya da hakkında araştırma yaptığınız konu ile birbirinden farklı çok sayıda kaynak bulabilirsiniz.

9. Springer Link

Tıpkı JSTOR gibi, çeşitli bilimsel makalelere ve dergilere erişim imkânı sunan Springer Link, kendi akademik makalelerinizi de çevrim içi bir şekilde yayımlamaya yardımcı olmaktadır. 2006 yılından itibaren bünyesinde on binlerce e-kitap barındıran ve barındırmaya devam eden veri tabanı aynı zamanda bu kaynakları PDF ve HTML formatlarında da sunmaktadır. Üyelik durumu fark etmeksizin herkese açık erişim sunan Springer Link, kaynaklara erişimi kolaylaştırmak adına konu, anahtar kelime ve yazar ismi gibi filtreleri ile içerisinde bulundurduğu yüz binlerce farklı çalışmalara daha rahat bir şekilde erişebilirsiniz.

10. ProQuest

1983 yılında “University Microfilms” adı altında Eugene B. Power tarafından bulunan ProQuest, Michigan, Amerika kaynaklı bir araştırma veri tabanıdır. Yalnızca akademik makaleleri değil; e-kitaplar, çeşitli gazete arşivleri ve özellikle uluslararası yüksek lisans ve doktora tezlerini bünyesinde bulundurmaktadır. Tarihi bir arşiv olmaktan ziyade günümüz bilimsel çalışmalarına da yer vermesinden dolaylı pek çok akademisyen ve araştırmacının yayınlarına da ulaşabileceğiniz ProQuest, farklı kütüphanelere de yönlendirme yapan bir yazılıma sahip. Dolayısıyla ProQuest üzerinden farklı kütüphanelere erişebilir ve araştırmanızı genişletebilirsiniz.