Rönesans’ı 15-16. yüzyıllar arasında sanat, bilim, edebiyat, felsefe ve mimarlıktaki yeniden doğuş olarak tanımlayabiliriz. Şüphesiz ki günümüzde de eserleri büyük ilgi çeken bu dönem, her açıdan incelenmeye değer. Bu eserlerin sahipleri de yaşadığı dönemde yeniden doğuşu (rönesans) sağlamalarıyla tarihte büyük bir iz bırakmıştır. İşte çeşitli alanlarda yarattığı ilklerle Rönesans dönemine damga vuran o önemli sanatçılar!
1. Leonardo da Vinci
Rönesans döneminin dâhisi olarak bilinen ressam, mimar, mucit, bilim insanı gibi unvanların sahibi Leonardo da Vinci. Sistematik bir eğitim hayatı olmamasına rağmen bilim teknoloji ve sanata olan ilgisi onu bu alanlarda oldukça başarılı hale getirdi. Paris’te Louvre Müzesi’nde sergilenen Mona Lisa tablosu ve Milano’da Santa Maria delle Grazie kilisesinde bulunan Son Akşam Yemeği freski tartışmasız tüm dünyanın bildiği eserlerden. İçeriği ise hala tam olarak çözülemedi. Bunlarla birlikte Leonardo da Vinci’nin matematiğe ve mühendisliğe olan ilgisi ve çalışmaları da bilime önemli katkı sağladı. Gerçekleştirme imkanı bulunmamasına rağmen helikopter, paraşüt, denizaltı ve tank tasarımlarının çizimlerini yaptı. Bu eskiz çalışmaları teorik ve pratikte daha sonra kullanıldı. Günlüklerinden birinde bulunan Vitruvius Adamı da insan ve doğayı birbiriyle ilişkilendirme konusundaki çalışmalarından. Bilime ve sanata çeşitli şekillerde bu kadar katkı sağlayan Leonardo da Vinci, kuşkusuz Rönesans dönemine damga vuran önemli sanatçılar arasında bulunmakta.
2. Michelangelo di Lodovico Buonarroti Simoni
Yaşadığı dönemde II Divino (ilahi olan) olarak anılan Rönesans döneminin önemli isimlarinden İtalyan heykeltıraş, ressam, mimar ve şair. Vücudun ruhun temsilcisi olduğunu düşünen Michelangelo, yaşamının büyük bir kısmını insan vücudu inceleyerek geçirdi. Kiliseden aldığı özel izinle kadavraları inceleyerek anatomi öğrendi ve bu anatomi bilgisini sanatıyla birleştirerek kullandı. Rönesans döneminin sembolü haline gelen Floransa’daki Galleria dell’Accademia müzesinde bulunan Davut heykeli en bilindik eserlerinden. Heykeli, beğenilmeyip çöpe atılan inanılmaz büyüklükteki bir mermerden çıkarması da başarısını gösterdi. Ayrıca Michelangelo’ya Sistina Şapeli’nin tavanında 500 metrekarelik bir alana Yaratılış Kitabı’ndaki 9 hikayenin resmedilmesi görevi verildi. İkonik olarak en çok bilinen kısmı Adem’in Yaratılışı betimlemesiyle birlikte şapelin tavanında bulunan eser her yıl milyonlarca insanın ziyaret etmek istediği bir şaheser haline geldi.
3. Raffaello Sanzio da Urbino
Rönesans denilince akla gelen bir diğer isim mimar ve ressam Raffaello. Küçük yaşta sanata başlamış ve 37 yıllık kısa hayatında olağanüstü güzellikte eserler yarattı. Eserlerinde aynı dönemde yaşadığı Leonardo ve Michelangelo’dan da etkiler bulunmakta. Papalığın resmi ressamlığını da yapan Raffaello, Vatikan’daki birçok odanın dekorasyonuyla ilgilendi. 3 önemli eseri olan Kutsal Tartışma, Atina Okulu ve Üç Erdem eserleri de Vatikan’daki Stanza della Segnatura’da (İmza Odası) bulunmakta.
4. Donato di Niccolò di Betto Bardi
Rönesans döneminin öncüsü, Floransalı heykeltıraş Donatello. Heykeltıraş olarak tanınmasına rağmen, yaşadığı dönemde ressamlık, mimarlık ve kuyumculuk da yaptı. Kuşkusuz ki en önemli eseri anatomiye önem vererek yaptığı Davud heykeli. Floransa’daki Bargello Müzesi’nde yer alan heykel; Antikçağ’dan beri ilk olarak yapılmış tam çıplak kabartma olarak bilinir. Bir diğer şaheseri ise Padua’daki Piazza del Santo’da bulunan Gattamelata Atlı Heykeli. Rönesans döneminin ilk atlı heykeli olması nedeniyle de önemli olan eser, atın anatomisi, vücut hatlarının gerçekçiliğiyle de dikkat çekmekte. Yaşadığı dönemdeki çalışmalarıyla kendisinden sonraki ressam ve heykeltıraşları üslup ve teknik yönden oldukça etkileyen Donatello, Rönesans dönemine damga vuran önemli sanatçılar arasında yer etmiştir.
5. Gentile Bellini
Rönesans döneminde Venedik’in sanatçı ailelerinden biri olan Bellini ailesinden ressam Jacopo Bellini’nin oğlu ressam Gentile Bellini. Çalışmaları daha çok Venedik manzaraları ve tarihiyle ilgili. Ancak bir tanesi var ki bizi de yakından ilgilendiriyor; Fatih Sultan Mehmet portresi. 1479 yılında Fatih Sultan Mehmet’in isteği üzerine İstanbul’a gelmiş ve en ünlü resimlerinden biri olan Fatih Sultan Mehmet’in portresini yapmıştır. Günümüzde tablo Londra’daki Victoria ve Albert Müzesi’nin National Gallery koleksiyonunda bulunmakta.
6. Sandro Botticelli
Rönesans döneminde dönemin güçlü ailelerinden olan Medici Ailesi himayesinde yaşamış ressam Botticelli. Asıl adı Alessandro di Mariano di Vanni Filipepi olmasına rağmen herkes ona Sandro olarak hitap ettiği için bu adı kullandı. Rönesans sanatının gelişmesine oldukça katkı sağlayan Botticelli ilk yapıtlarından itibaren çok beğenildi. Eserlerinin konularını din ve mitolojiden seçerek tasvir ettiği sahnelerde kullandığı figürlerle kendine özgü bir üslup yaratmıştır. En bilindik resmi olan Venüs’ün Doğuşu’nu da Medici ailesi için yapmıştır. Eser Florans’daki Uffizi Galerisi’nde sergilenmekte.
7. Lorenzo Ghiberti
Erken Rönesans döneminin önemli isimlerinden heykel ve metal çalışmaları ile öne çıkan İtalyan sanatçı. Ghiberti, o döneme kadar mimar ve ressamların vermeye çalıştığı derinlik duygusunu temel alarak bu duyguyu rölyeflere taşıdı. En önemli yapıtı Floransa Vaftizhanesi için hazırladığı bronzdan yapılmış kapıları. Üzerindeki panoda İncil ve Tevrat’tan birçok olay betimlenen kapıya; Michelangelo’nun sözü üzerine Cennet Kapıları denildi. Rönesans tarihinin başlangıcı olarak kabul edilen bu kapı ile Ghiberti de Rönesans dönemine damga vuran önemli sanatçılar arasındadır.
8. William Shakespeare
Rönesans dönemi İngiliz tiyatrosunun başını çeken isim William Shakespeare. Sanat yaşamına şiirle başlayan Shakespeare, daha sonra tiyatroya yönelerek komedi ve dram türünde yapıtlar üretti. Farklı kültür birleşimini bir araya getirerek oluşturduğu eserlerinde oyun kişilerine karakter niteliği kazandırdı. Perde sayısının beş olması ve buna bağlı olarak karmaşık şekilde ilerleyen olay örgüsü, sahne içindeki şiddet gösterimleri oyun içinde oyun kavramının yaygınlaşması Shakespeare ile doruk noktaya ulaştı. Hamlet, Romeo ve Juliet, Kral Lear, Macbeth, Julius Caesare gibi oyunları günümüzde de oynanan döneme damgasını vurmuş şaheserlerdir.
9. Miguel de Cervantes Saavedra
Çağdaş romanın öncüsü olarak bilinen İspanyol romancı, şair ve oyun yazarı Cervantes. Bir kavga nedeniyle İtalya’ya kaçan Cervantes, orada Osmanlılar’a karşı düzenlenen Haçlı Ordusu’na yazıldı. İnebahtı Deniz Savaşı’nda Osmanlılar’a karşı savaşırken sol elini kaybetti ve göğsünden yaralandı. Sonrasında Cezayir’de Türk korsanlarının elinde köle olarak kaldı. Ailesinden istenen fidyenin sağlanması üzerine serbest bırakılan Cervantes, döndüğünde sarayda görev alamayınca edebiyata yöneldi. Modern Avrupa’nın ilk romanı olarak kabul edilen Don Kişot ile Cervantes’i hepimiz bilmekteyiz. İnsan doğasını çok iyi kavradığını gösteren bu romanı için; insanın bu eseri gençliğinde, orta yaşlarında ve yaşlılığında olmak üzere hayatında üç kez okuması gerektiği söylendiğini belirtmekte fayda var.
10. Michel de Montaigne
Rönesans döneminde Fransız edebiyatının en önemli sanatçılarından ve serbest düşünmenin öncülerinden sayılan deneme yazarı Montaigne. Rönesans hümanizmi denilince ilk akla gelen isimlerdendir. Montaigne, Denemeler’i ile modern kuşkuculuğun babası olarak da anılmakta. Başta insan sevgisi, iyimserlik, özgürlük ve sorgulayıcılık üzerine çalışmalarda bulundu ve eleştirellik kavramını sade bir dil ile insanlara yeniden tanıtmayı başardı.