Özgürlüğü Savunan Liberalizm Hakkında Bilinmesi Gerekenler

5 dk okuma süresi


Liberalizm, bireysel özgürlüğün temelinde olduğu toplumsal yaşamı ifade etmektedir. Latince bir sözcük olan “Liber” kelimesinden türetilmiştir. Siyasi ve felsefi bir düşünce olarak ortaya atılmışken, zamanla bir öğreti haline gelmiştir. Düşünürlerin ve ekonomistlerin görüşleriyle yeni çeşitleri ortaya çıkmıştır. Özgürlüğü savunan liberalizm hakkında bilinmesi gerekenler listemizde genel hatlarıyla liberalizmi sizler için ele aldık. Keyifli okumalar dileriz!

1. Liberalizm

Özgürlüğü Savunan Liberalizm Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Liberalizm, ana hatları bireysel özgürlük üzerine kurulan siyasi bir felsefe ve dünya görüşüdür. Liberalizmin temel ilkeleri üzerine farklı görüşler mevcuttur. Genel görüş olarak bireycilik, özgürlük, doğal düzen, liberal devlet ilkesi 4 temel ilkeyi oluşturmaktadır. Liberalizmin düşünce temelleri 17’inci ve 18’inci yüzyıllarda şekillenmeye başlamış, 19’uncu yüzyılda ortaya atılmıştır. 17’inci ve 18’inci yüzyılda dönüşmekte olan birey-devlet ilişkisi, akılcılık ilkesi üzerinde açıklanmaya çalışılmıştır. Düşünür John Locke, David Hume, Jeremy Bentham, Adam Smith, Benjamin Constant ve Herbert Spencer’ın görüşleriyle felsefi hali şekillenmiştir. Liberalizmin öncüsü olarak John Locke kabul edilmiştir.

2. Bireycilik

Özgürlüğü Savunan Liberalizm Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Bireycilik, bireyin haklarını toplumun haklarından üstün görmektedir. Rönesans döneminden önce toplumsal ve siyasal hayata egemen olan kilisenin toplumcu eğilimine tepki olarak ortaya çıkmıştır. John Locke, bireyin otoritelerden kurtularak özgür olması gerektiğini savunmuştur. Bireyler kendi hayatını kendi kurmalıdır ve herkes kendisinin yargıcıdır. Birey, her türlü yapının üzerindedir ve bireysel haklar, toplumsal hakların üzerindedir. İnsanlık, toplumsal birliklerden değil, bireylerden oluşmaktadır. Özgüven, başka bireylere saygı gösterme ve gizliliğe önem verilmektedir. Devlet zorunlu bir olumsuzluk olarak görülmektedir. “En iyi yönetim, en az yönetimdir” sloganı, bireyciliğin anlaşılabilmesi için iyi bir örnektir.

3. Özgürlük

Özgürlüğü Savunan Liberalizm Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Özgürlük, liberalizm ile özdeşleştirilebilecek kadar liberalizm için önemli bir değerdir. Özgürlüğü savunan liberalizm hakkında bilinmesi gerekenler listemizdeki en temel ilkelerden biridir. Liberalizmdeki özgürlük anlayışı negatif özgürlüktür. Bireyin, başkalarının otoritesine maruz kalmadan özgür olmasını ifade etmektedir. Kişi, etkinliğini kimse tarafından karışılmadan özgürce gerçekleştirebilmelidir. Özgür insan, iradesi dahilinde yapacaklarına hiçbir manisi olmayan insandır. Bireyler, davranışlarına müdahale edilmediği ölçüde özgürdür. Friedrich Von Hayek’e göre özgürlük, insanın önünde bir engelin olmaması gibi negatif taşımaktadır. Aynı zamanda negatif özgürlük, yasaların yokluğunu tanımlamaktadır. Toplum, yasasız ve doğal akışla ilerlemektedir.

4. Doğal Düzen

Özgürlüğü Savunan Liberalizm Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Doğal düzen, sürekli ilerleyen özgürlük düzenidir. İnsanlar doğal bir uyum içerisinde özgürlüklerini kullanmalıdır. Bireyler arasına yapay sorumluluklar konulması, toplumu bozmaktadır. Ekonominin işleyişinde doğal düzen söz konusudur. Bireyler hayatını idam ettirmek için gerekli eylemleri yapma hakkına sahiptir. Hume, kendiliğinden düzen fikrinin ilk savunucusudur. İşlerin doğal akışına bırakılması ve zorlamalarla karşılaşılmaması gerekir, aksi takdirde bunlar zarar doğurmaktadır. Doğal düzen anlayışını iktisatçılar “Laissez-faire, Laissez-passez” (Bırakınız yapsınlar, bırakınız geçsinler) ifadesiyle savunmuşlardır. Laissez faire, mülkiyet haklarını korumayı amaçlayan bir ekonomik ortamda, özel taraflar arasındaki alım satım işlemlerinin hükümet kısıtlamaları, sübvansiyon ve tarifelerden arındırılmışını ifade etmektedir.

5. Liberal Ekonomi

Özgürlüğü Savunan Liberalizm Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Liberalizm, ekonomik sistem olarak piyasa ekonomisini savunmaktadır. Ekonomi bireyci hatlarla örgütlenmeli, ekonomik kararlar bireyler tarafından alınmalıdır. Piyasa ekonomisi, üretim araçlarında özel mülkiyet, özel girişimler desteklenmelidir. Piyasa ekonomisi doğa düzen anlayışı içerisinde gerçekleşmektedir. Devletin müdahalesinin işletmeler arası rant yaratması söz konusu olacağı için, devlet bu alandan çekilmeli ve piyasayı serbest bırakmalıdır. Liberal ekonomide bireyler ve kuruluşlar ekonomik kararları tamamen kendi isteği doğrultusunda almalıdır. Toplum, bu düzen içerisinde refah seviyeye ulaşabilmektedir.

6. Liberal Demokrasi

Özgürlüğü Savunan Liberalizm Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Liberal demokraside klasik demokraside olduğu gibi halk tarafından yönetimi, temsilciler aracılığıyla gerçekleşmektedir. Vatandaşların siyasal katılımı aralıklı gerçekleşen seçimlerle sınırlı değildir. Referandum uygulanarak halkın iradesine başvurulabilir. Aynı zamanda örgütlenme özgürlüğüne sahip oldukları için sivil toplum örgütleri, medya ve işveren kuruluşları gibi kurum ve kuruluşlar aracılığıyla belli bir kamuoyu oluşturabilirler. Oluşturdukları kamuoyu ile siyasete etki edebilirler. Halk karar alma yetkisini temsilciler aracılığıyla gerçekleştirdiği için temsili demokrasi olarak da adlandırılır. Liberal demokrasiler evrensel seçim hakkını savunarak ırk, statü, cinsiyet, dil, din ayırmadan seçime katılmaya izin verir.

7. Klasik Liberalizm

Özgürlüğü Savunan Liberalizm Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Klasik liberalizm, laissez faire ekonomik politikalarını savunmaktadır. Ekonomik özgürlükler ve piyasa ekonomisini vurgulamaktadır. İnsanların yaşamına azami müdahaleyi gerektirir. Özel mülkiyet, engelsiz bir piyasa ekonomisi, din ve basın özgürlüğünün anayasal güvenceye alınması, serbest ticarete dayalı uluslararası barış klasik liberalizmi anlatan ifadelerdir. Devletin görev alanının genişletilmesine karşı çıkmaktadır. Klasik liberal düzende politika, en asgari düzeye indirilir. Bireyler, kendi örgütlerini kurmakta, kendi amaçları doğrultusunda hareket etmekte serbesttir. Devlet, bireysel özgürlükleri korumayla sınırlandırılmış, topluma yüksek seviyede fayda sağlayacak hizmetleri sunmalıdır. Bunun dışındaki tüm fonksiyonlar serbest piyasa tarafından karşılanmalıdır.

8. Modern Liberalizm

Özgürlüğü Savunan Liberalizm Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Sosyal liberalizm ve reform liberalizmi olarak da bilinir. John Stuart Mill, kurucusu olarak kabul edilmektedir. Liberalizmin sosyal adalet içermesi gerektiğini ifade eden görüştür. Refah devlet desteklenirken sivil haklar ön plandadır. Bireysel özgürlük ve sosyal devlet arasında denge kurmayı amaçlamaktadır. Modern liberalizmde refah anlayışı, fırsat eşitliği temelinde savunulmaktadır. Devlet yoksulluk, sağlık, ekonomi, eğitim ve sosyal konuları içeren görevlere sahiptir. Klasik liberalizm bireylerin özgürlük rolüne vurgu yaparken, modern liberalizm özgürlüğe vurgu yaptığı kadar bireylerin eşitlik hakkı ilkesini de vurgulamaktadır. Özgürlük ve eşitlik arasında denge kurulmalıdır. İnanç özgürlüğü, basın özgürlüğü, sivil haklar, özel mülkiyet ve ifade özgürlüğünü içerisine almaktadır.

9. Neoliberalizm

Özgürlüğü Savunan Liberalizm Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Klasik liberalizme referans, sosyal liberalizme karşı olarak neoliberalizm ortaya çıkmıştır. Klasik liberalizmin yeniden doğuşudur. Serbest piyasalar, fiyat düzenlemelerinin asgari düzeye indirilmesi, özelleştirme, devletin küçültülmesi gibi politikaları içermektedir. Ekonomik faktörlerin kontrolü kamu kurumlarından özel sektöre devredilmelidir. Devlet tarafından işletilenleri özelleştirmeyi amaçlamaktadır. Neoliberalizm, bireysel girişimciliği destekler, yüksek vergilere ve devletin piyasa müdahalesine karşı çıkar. Büyük Buhran, Birinci ve İkinci Dünya Savaşı dönemlerinde itibar kaybeden liberalizm, John Maynard Keynes’in yeni ekonomik anlayışıyla farklı bir biçimde ortaya çıkmıştır. Böylece neoliberalizmle devlet, istihdam yaratan ve zenginlik dağıtan konuma getirilerek klasik liberalizmin devlet anlayışından uzaklaşılmıştır.

10. Türkiye’de Liberalizm

Özgürlüğü Savunan Liberalizm Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Özgürlüğü savunan liberalizm Osmanlı İmparatorluğu’na dayanan geçmişi, hakkında bilinmesi gerekenler arasındadır. Osmanlı İmparatorluğu, modernleşme süreciyle beraber liberalizmle III. Selim döneminde tanışmıştır. Döneminde Avrupa’ya açılan daimi elçilikler Osmanlı’ya bu fikrin açılmasını sağlamıştır. Liberalizm Türkiye’yi gerçek anlamda 19’uncu yüzyıldan itibaren etkilemeye başlamıştır. Padişahı yazılı anayasayla sınırlama girişimleri de birçok görüşçe liberalizmin etkileri olarak öne sürülmektedir. Mustafa Reşid Paşa, Sadık Rıfat Paşa, Fuad Paşa, Ali Paşa gibi fikir insanları liberal düşünceyi savunan isimlerden olmuştur. Liberal ekonomik düşüncenin ilk savunucularından olarak Namık Kemal görülmektedir. İlk liberalizm temelleri üzerine kurulan siyasi parti, 1994 yılında kurulan Liberal Parti olmuştur.


Bu içeriğe ifadenle renk ver!

Beğen Beğen
1
Beğen
Mutlu Mutlu
0
Mutlu
Eğlenceli Eğlenceli
0
Eğlenceli
Üzgün Üzgün
0
Üzgün
Olamaz Olamaz
0
Olamaz
Kızgın Kızgın
0
Kızgın
Komik Komik
0
Komik
İlginç İlginç
0
İlginç

Yorum bırak