Çoğu zaman kısaca “Cervantes” olarak anılan Miguel de Cervantes Saavedra (1546-1616), ünlü kurgusal karakter Don Kişot’un yaratıcısı olarak bilinmektedir. Ayrıca La Galatea, Rinconete y Cortadillo ve Örnek Romanları gibi eserleri de bulunmaktadır. Bununla birlikte, çalışmalarının önemine ve İspanyol kültürüne olan katkılarına rağmen, birçok insan iş dışındaki Cervantes hakkında çok az şey bilmektedir. Bizler de buradan yola çıkarak, İspanyol edebiyatına katkısıyla bilinen Cervantes Saavedra hakkında bilgiler üzerine bir liste hazırladık. Keyifli okumalar!
1. Geniş Bir Aile
Miguel De Cervantes, Alcalá de Henares’te Rodrigo Cervantes’in yedi çocuğundan dördüncüsü olarak dünyaya geldi. Cervantes’in babası sağırdı fakat cerrah olarak çalışıyordu. Annesi Leonor de Cortinas ise o zamanlar kadınlarda ender görülen bir beceri olarak okuma ve yazmayı biliyordu. Kardeşlerinden üçü ne yazık ki genç yaşlarda hayata gözlerini yumdu; en büyük erkek kardeşi Andres, doğumdan kısa bir süre sonra vefat etti. Kız kardeşi Magdalena ise Miguel doğmadan beş yıl önce hayata veda etti. Küçük kardeşi Juan’ın ölüm tarihi ise bilinmiyor. Ablası Luisa, Katolik Kilisesi’ne rahibe olarak katıldı. Cerrahlık o dönemlerde prestijli bir meslek sayılmadığından, babası iş bulmakta oldukça zorlandı. Bu yüzden sık sık taşınmak zorunda kaldılar.
2. Miguel de Cervantes a.k.a Manco de Lepanto
İspanyol edebiyatına katkısıyla bilinen Cervantes Saavedra hakkında yer alan bilgiler arasında en ilginç olanı yazarın askeri geçmişiydi. Manco de Lepanto adıyla da bilinen yazar; tarihçilere göre, 1570 yılında Don Miguel de Moncada’nın komutası altında Napolilere yazıldığında orduya katılmaya karar verdi. Cervantes, 7 Ekim 1571’de yapılan İnebahtı Savaşı sırasında kardeşi Rodrigo ile birlikte La Marquesa’da bulunuyordu. Savaş sırasında sol elinden ağır yaralanan Cervantes, kısmen sakat bir durumdaydı. Fakat bu durum yazarı durdurmaya yeterli olmadı; İyileştikten sonra, Cervantes ve kardeşi Rodrigo İspanya’ya geri dönene kadar 1572’den 75’e kadar savaşlara katıldı. Yakalanan kardeşler, esir olarak Cezayir’e götürüldü. Fidyeyi ödeyemediklerinden yaklaşık 5 yıl tutuklu kaldı.
3. Gerçek Görünümü Bilinmiyor
Bugüne kadar Miguel de Cervantes’in yüzünün görünüşü hakkında bilinen tek bilgi, Örnek Romanlar adlı çalışmasının önsözünde yer alan kendi açıklamasıdır. “Burada görüyorsunuz, kuyruklu yüz, kahverengi saç, alnı pürüzsüz ve boş, parlak gözler ve kıvrımlı burun, her ne kadar iyi yerleştirilmiş olsa da…” Cervantes’in mevcut tüm portreleri, yazarın yaklaşık 60 yaşındayken yazdığı bu kısa tasvire dayanıyordu. O dönemlerin en ünlü şair, ressam ve edebiyat akademisyeni olan Juan de Jáuregui’ye atfedildi. Nitekim, Cervantes’in de yine Örnek Romanlar’ının önsözünde yazdığı gibi, portresinin Jáuregui tarafından boyanması gerektiğini açıkça belirtti. Bu portre günümüzde Real Academia Española’da (REA) bulunuyor. Ancak tablonun orijinalliği hakkında hala kesin bir sonuca varılmış değildir.
4. Mali Zorluklar
Miguel de Cervantes, ekonomik güçlükler yaşayan bir ailede büyüdü. Babasının işi faturaları ödemeye dahi yetmedi. Hatta bir defasında hapse bile gönderildi. Cervantes’in El Cojo’nun elinde tutuklu olduğu dönemde bile annesi borç istemek zorunda kaldı. Ailesi fidyesini ödeyebilmek için beş yıl bekledi. Cervantes hayatı boyunca çalıştı ama asla rahat bir hayat sürecek kadar kazanamadı. 1604’te yayınlanan yapıtı Don Kişot’un başarısına rağmen, Miguel de Cervantes tam 12 yıl sonra yoksulluk içinde hayata veda etti. Buna ek olarak, yayınlanan romanı için hiçbir zaman ödeme almadı. Ancak ölümünden sonra eserleri efsaneler arasına girerek günümüze kadar popüleritesini korumayı başardı.
5. Cervantes ve Shakespeare’in Paralel Yaşamları
William Shakespeare yalnızca Cervantes’in çağdaşı değil, aynı zamanda yazılarının da büyük bir hayranıydı. 1613 yılında Shakespeare, Cervantes’in Don Kişot adlı romanından alınan Cardenio adlı bir karaktere dayanan, The History of Cadenio adlı pir parça yazdı. Ayrıca Dünya Kitap Günü için 23 Nisan tarihi seçildi. Cervantes’in 22 Nisan’da hayata gözlerini kapattı fakat cenazesi ancak ertesi gün yapılabildi. Bunların yanı sıra, Shakespeare 3 Mayıs’ta vefat etti. Ancak o sırada İngilizler, Jülyen takvimini kullanıyordu. Aynı günün Gregoryen takvimindeki karşılığı ise 23 Nisan’dı. Cervantes’in mezarı ise işaret konulmayarak Madrid’de bulunan bir mezarlıkta yapıldı.
6. Yaşam Mücadelesi
Büyük mali sorunları ve ciddi bir el yaralanması olan Cervantes, beş yıl boyunca esir olarak kalması yetmiyormuş gibi iki defa da hapse atıldı. İlk seferîkısa süreli olarak 1592’de gerçekleşti. İkincisi ise Cervantes yaklaşık 50 yaşındayken Eylül 1597’den Aralığa kadar sürdü. İspanyol edebiyatına katkısıyla bilinen Cervantes Saavedra hakkında olan bilgiler arasında en enteresan olanı, Don Kişot fikrinin ilk kez hapishanede ortaya çıkmış olmasıdır. Hapishaneden çıktıktan sonra o dönem popüler bir meslek olan vergi tahsildarı olarak çalıştı. Fakat, hakkında yapılan kamu parasını uygunsuz kullanmak suçuyla yargılandı. Cervantes, savaşa yönelik vergilerin alınmasını onaylamadıkları için tam üç defa Katolik Kilisesi tarafından aforoz edildi. Ayrıca Cervantes’in hayatının büyük bir bölümünde kekemelik ile mücadele etti.
7. Şair Olarak İlk Çıkışı
Miguel de Cervantes Saavedra’nın bilinen ilk yayımlanmış eseri yaklaşık 1569 yılına denk gelmektedir. Yayımlanan bu çalışmada, İspanya Kralı II. Philip’in karısı Kraliçe Elizabeth of Valois’nın ölümünden sonra kraliçeyi anmak amaçlı bazı şiirler paylaştı. Ancak Miguel de Cervantes bu hadiseden sonra daha fazla şiir yazmadı. Bunun yerine, tam bir yıl sonra İtalya’daki bir İspanyol askeri birliğine katılmak için savaşa geri dönmeyi tercih etti. Savaşta olduğu dönemlerde bir gün, gemileri denizde Türk korsanların saldırısına uğradı. Cervantes’in yanında, onu esir alaların değerli bir mahkûm olarak gördükleri mektuplar vardı. Bu da ona esareti süresince adil davranılmasını sağladı. Cervantes’i esir alan Hasan Paşa yazarın başına yüksek bir ödül koydu ve onu bir süre daha himayesinde tuttu.
8. İkili Aşk Hayatı
1584 yılında Cervantes, zengin bir çiftçinin kızı olan Catalina de Salazor y Palacios ile evlendi. Bu sırada Catalina, Cervantes’den tam on sekiz yaş küçüktü. Bulunan bilgiler ışığında, 1580’lerin sonlarına doğru Cervantes’in Catalina ile olan evliliği sarsıntıya uğradı ve eşini terk etti. Geçirdikleri zor zamanlara rağmen, Cervantes zimmete para geçirmekten iki defa hapse atıldı. Tüm bu olanlara rağmen Cervantes ve Catalina yazarın ölümüna kadar evliliklerini sürdürdü. Ancak Cervantes ve Catalina’nın hiçbir zaman çocuğu olmadı. Fakat Cervantes’in, 1584 yılında Isabel de Saavedra adında bir kız çocuğu oldu. Isabel, Cervantes’in aktris Ana Franca de Rojas ile ilişkisinden dünyaya gelmişti.
9. Don Kişot Efsanesi
İki bölümden oluşan roman Don Kişot, sırasıyla 1605 ve 1615’te yayımlandı. Batı dünyasının en sevilen edebi klasiklerinden bir tanesi olan roman, aynı zamanda modern romanın arketipi olarak kabul edildi. Dünyanın en çok satan ilk kitabı olarak Cervantes’i yalnızca İspanya’da değil, İtalya, Fransa ve İngiltere’de de popüler hale getirdi. Don Kişot karakteri, güvenilir eski atı Rocinante ile yel değirmenleriyle savaştı. Sonunda ise olması gereken trajik kahraman oldu. Cervantes ile ilgili ilginç gerçeklerden bir tanesi de Don Kişot’un o kadar popüler hale geldi ki yaklaşık 60 farklı dile çevrildi. Aynı zamanda İngilizce çevirisi 1612’de Thomas Shelton tarafından yapıldı. Ayrıca birçok film, TV ve tiyatro oyunlarına da ilham oldu.
10. Gizemli Mezar
Miguel de Cervantes, o zamanlar için oldukça iyi bir yaş sayılan 68 yaşında öldü. Ölümünün olası nedeni, muzdarip olduğu diyabet hastalığıydı. Ölümünden yaklaşık iki hafta önce Cervantes, Cezayir’deki esaretten kurtulması için Tarikat tarafından ailesine ödünç verilen paraya minnettarlığını göstermesi muhtemel olan Üçüncü Fransisken Tarikatı’na girdi. Vasiyetinde, yaşadığı mahalledeki Çıplak Ayaklı Üçlüler Manastırı’na ait kiliseye gömülmeyi talep etti. Bununla birlikte, tabutu daha sonraları kayboldu. Dolayısıyla son dinlenme yerinin kesin konumu uzun bir süre sır olarak kaldı. Fakat 2015 yılında, adli tıp uzmanlarından oluşan bir ekip karısının ve diğer 16 kişinin kemiklerinin yanı sıra Cervantes’in kemikleri olduğunu iddia ettikleri şeyi buldu. Ne yazık ki, DNA testi ve savaşta maruz kaldığı yaraların işaretlerinin araştırılması, kalıntılarının bulunanlar arasında olduğunu kesin olarak doğrulayamadı.
