Sürekli peşinizde kılık değiştirmiş tanıdık casuslar olduğunu düşünün. Her dakika yanınızdalar, gittiğiniz her yere kılık değiştirerek uyum sağlıyorlar. Kötü niyetli casuslara karşı her an tetikte olmanız gerekmekte. Böyle bir durumda hayatınızın ne kadar kötü geçeceğini tahmin edebilirsiniz. Başta böyle bir tablo size pek de inandırıcı gelmeyebilir. Ancak sadece filmlerde olduğu sanılan bu hastalık yüzünden hayatı mahvolmuş onlarca insan var. İnsanlığı tek bir bedene hapseden hastalık Fregoli Sendromu’nun tüyler ürpertici ilginç detayları hakkında bilgiler sizler için hazırlandı. Keyifli okumalar!
1. Fregoli Sendromu
Binbir surat sendromu olarak da bilinen Fregoli Sendromu en genel tanımıyla, tanınan bir kişinin farklı bir ortamda farklı bir kılıkta var olduğuna inanılmasıdır. Bir tür düşünce bozukluğudur. Takip ettiği sanılan kişiler genelde aşırı korkulan ya da çok sevilen, yani duygusal yoğunluğun fazla olduğu kişilerdir. Fregoli Sendromu’na sahip kişiler, kılık değiştirmiş kişilerin kendisini çoğunlukla kötü amaçlar için takip ettiğine inanmaktadır. Tanınan kişi ve kılığına girdiği sanılan kişi arasında benzerlik olmaması gariptir. Örneğin Fregoli’li bir kadın, ayrılık sonrası nişanlısının kadın maskesiyle kadın bir doktor kılığına girip onu takip ettiğinden yakınabilmektedir.
2. Fregoli Sendromu’nun Tarihi
İlk vaka 1927 yılında İtalya’da kayda geçmiştir. 27 yaşındaki Parisli genç bir kadın, Sarah Bernhardt ve Robine adında iki Parisli aktörün çevresindeki insanların kılığına girip kötü niyetlerle kendisini yakından takip ettiğine inanmaktaydı. Genç kadına göre iki aktör çok hızlı kılık değiştirme yeteneğine sahipti. Bu sayede aktörler her ortamda kamufle olarak çevresindekilerin yerine geçebilmekteydi. Bundan dolayı sahnede çok hızlı kılık değiştirerek birden fazla role bürünme yeteneğine sahip Leopoldo Fregoli’nin bu sendrom için en uygun isim babası olacağı düşünülmüştür. Böylece bu ve benzeri düşünce bozuklukları literatürde ünlü aktörün adıyla anılmaya başladı.
3. Hastalığın Etkileri
Fregoli Sendromu’na sahip kişiler çoğunlukla diğerlerinden kötülük göreceğine dair inanç taşır. Bu sebeple gittikleri her yerde tedirgindirler. Kılık değiştirerek kendisini takip ettiği sandığı kişiler her an her yerde olabilirler. Bu kişilere karşı daima tetiktedirler. Takip ettiğini sandığı kişi herkes olabilir. Markette kasiyer, hastanede doktor, okulda öğretmen, sinemada oyuncu… Çevresindekilerle ilişkilerinin bu anlamda çok da iyi olmadığını söyleyebiliriz. Fregoli Sendromu’na sahip kişiler için çevresindeki herkes onu kötü planlar kuran tanıdıklar olabilir. Dolayısıyla ilişkilerinde saldırgan tavırlar gösterebilirler. Fregoli Sendromu’nun insanlığı tek bir bedene hapseden hali ve bunun gibi tüyler ürperten ilginç detayları kişilerin hayatını adeta bir zindana çevirmektedir.
4. Fregoli Sendromu’nun Capgrastan Farkı
Fregoli Sendromu çoğunlukla Capgras Sendromu ile karıştırılmaktadır. Ancak Fregoli ve Capgras birbirinin tam anlamıyla tersi tanımlara sahiptir. Fregoli Sendromu’na sahip kişiler tanıdık bir kişinin yabancı birisinin kılığına girdiğini düşünmektedir. Capgras Sendromu’nda ise kişiler yabancı bir insanın tanıdıklarıyla yer değiştirip onların kılığına girdiği düşüncesine sahiptir. Yani hasta kişinin düşüncesine göre Fregoli’de tanıdık yabancı kılığına girerken Capgras’ta yabancı tanıdık kılığına girer. Örneğin Capgras Sendromu’na sahip kişiler, ailesinin kötü kopyalarıyla değiştiğine ve kendisine karşı kötü planlar yaptıklarına inanabilmektedir. Diğer bir fark iki hastalığın yaygınlığıdır. Fregoli Sendromu Capgras’a göre daha az görülen bir rahatsızlıktır.
5. Hastalığın Sebepleri
Nörolojik çalışmalar beyin hasarının Fregoli Sendromu’na yol açabileceğini söylemektedir. Özellikle sağ frontal lob hasarının Fregoli Sendromu ile ilişkili olabileceği düşünülmektedir. Bunun dışında şizofreni ve benzeri rahatsızlıklarda da Fregoli Sendromu’na rastlanmaktadır. Ayrıca beyindeki yüz tanıma bölgeleri ve duygusal kayıt sistemi amigdala arasındaki bağın kuvvetli olmasıyla ilişkili olduğu da düşünülmektedir. Çeşitli travmatik olayların da Fregoli Sendromu’na yol açtığı görülmüştür. Oldukça nadir görülen bir delüzyon (patolojik inanç) olduğundan, sebebine yönelik araştırmalar kısıtlıdır. Bu nedenle Fregoli Sendromu’na neyin sebep olduğu tam olarak bilinmemektedir.
6. Fregoli Sendromu’nun Tedavisi
Fregoli Sendromu’nun tedavisinde çoğunlukla ilaçlar kullanılmaktadır. Genellikle antipsikotik ve antidepresan tedavisi uygulanmaktadır. İlaç tedavisinin yanı sıra elektroşok tedavisi de kullanılmaktadır. Tedavi öncesinde organik bir rahatsızlık ya da eşlik eden farklı bir rahatsızlığın olup olmadığı iyi değerlendirilmelidir. Bazen yüz tanıma bölgelerini baskılayan bir tümör Fregoli semptomlarına yol açabilmektedir. Şizofreni, iki uçlu bozukluk gibi ruhsal bozukluklar da eşlik ediyorsa Fregoli Sendromu’nun belirtileri ağır seyredebilmektedir. Dolayısıyla bu durumda uygulanan tedavinin etkinliği azalabilmektedir. İlaç tedavisi ve cerrahi işlemlerin yanı sıra psikoterapinin de eşlik etmesi tedavinin başarısını arttırmaktadır.
7. Bir Fregoli Vakası: Tetikçi Taksici
38 yaşındaki bir kadın Londra’ya turistik bir ziyarete gitmişti. Ziyareti sırasında kadının anormal düşünceleri peşini bırakmıyordu. Londra’da karşılaştığı bir yabancının aslında Amerika’dan tanıdığı bir taksi şoförü olduğuna inanmaktaydı. Kadın Londra’ya gitmeden 2 hafta önce bu taksi şoförüne saldırmaktan tutuklanmıştı. Kadının inancına göre Rus Yahudi bir müzisyen bu taksi şoförünü kadını ezmesi için kiralamıştı. Kadına göre taksi şoförü artık Londra’daydı. Görünüşünü değiştirmek için ise plastik cerrahiye başvurmuştu. Anbean kendisini takip ediyordu. Her an görevini yerine getirebilirdi. Yapılan tetkiklerde kadının bilişsel yetilerinde herhangi bir anormallik gözükmemesi Fregoli Sendromu’nun hepimiz için bir tehdit olduğu anlamına gelmekte.
8. Bir Fregoli Vakası: Saruman’ın Hedefi
Bu Fregoli vakası oldukça şaşırtanlar arasında. 44 yaşında erkek hastanın sanrıları J. R. R. Tolkien’in hikayelerinden fırlamış gibi. Kronik şizofrenisi olan hastanın yaşadığı yerle ilgili sanrıları vardı. Kendisini Yüzüklerin Efendisi’nden Orta Dünya’da sanmaktaydı. Orta Dünya’nın kötü karakteri Saruman ise bu hastaya musallat olmuştu. Hastanın inancına göre Saruman, adamın çevresindeki farklı insanların kılığına giriyordu. Bu sayede kendisini sürekli takip ediyordu. Saruman’ın amacı adamı yakalayıp işkence etmekti. Görüldüğü üzere Fregoli Sendromu sadece gerçek kişileri kapsamıyor. Hayali karakterler de hastalıktan mustarip kişilerin hayatını eziyete çevirebiliyor.
9. Bir Fregoli Vakası: Estrada’nın Gizli Aşkı
Bu Fregoli vakasında hasta 35 yaşında boşanmış bir kronik şizofreni hastası. Hasta kendisinin Amerikalı aktör Eric Estrada’nın gizli kız arkadaşı olduğuna inanıyordu. Kadına göre Eric bir gün kendisiyle evlenmeyi planlıyordu. Eric’in, çevresindeki sıradan tanıdıklar ve şu anki erkek arkadaşının kılığına girerek kendisini sıkça ziyaret ettiğine inanıyordu. Aynı zamanda kadının Fregoli sanrısı erotomani ile birleşmişti. Erotomani kişinin yüksek statülü biri tarafından sevildiğine inanmasıdır. Bu vakada da görüldüğü üzere kadın, bir aktör tarafından sevildiğine inanıyordu. Yapılan testler kadının yüz eşleme yetilerinde zayıflama olduğunu gösterdi.
10. Beyaz Perdede Fregoli Sendromu
Fregoli Sendromu yeterince ilginizi çektikse sizi eli boş göndermeye niyetli değiliz. Anomalisa bu sendromun beyaz perdedeki en güzel örneklerden biri. Charlie Kaufman’ın yönetmenliğini yaptığı 2015 yapımı film stop-motion tekniğiyle çekilen bir animasyon filmidir. Film, bir motivasyon konuşmacısı olan baş karakter Michael Stone’un yalnız ve monoton hayatını anlatmakta. Michael’ın sevgilisi Bella’dan ayrılışından sonra hayatı giderek anlamsızlaşmış durumda. Filmin ilerleyen dakikalarında ise baş karakterin Fregoli Sendromu’na benzeyen değişimini görüyoruz. Fregoli Sendromu’nun ürpertici detayları hakkında daha çok şey öğrenmek istiyorsanız Michael’ın insanlığı tek bir bedene hapseden bu ilginç hikayesine eşlik edebilirsiniz. İyi seyirler!
