Kitaplar yalnızca bilgi kaynağı değil, aynı zamanda hayal gücümüzü ve düşünce dünyamızı şekillendiren önemli araçlardır. Her yeni bilgi ve kavram beyindeki farklı kasları çalıştırarak, adeta zihnin egzersiz alanı ve stresin panzehiri olur. Bizi sürükleyen sayfalar arasında ilerlerken farklı dünyalara yelken açtığımız yerdir. Kütüphaneler de bize yeni dünyaların kapısını aralar. Bu kapılar içerisinden girer girmez herkesi kitap kurdu yapacak en ilgi çekici ve dünyanın en iyi kütüphaneleri nereleri, sizler için sıraladık. O halde yeni yerler keşfetmek isteyen kitapseverleri içeriğimizle baş başa bırakıyoruz. Keyifli okumalar!
1. Beyazıt State Library, İstanbul
İstanbul’un Fatih ilçesinde, tarihi Beyazıt Meydanı’nda yer alan bu yapı, Bizans döneminden Osmanlı’ya kadar uzanan köklü bir geçmişe sahiptir. 1506 yılında Osmanlı Sultanı II. Bayezid tarafından imarethane olarak yaptırılan külliyenin bir parçasıdır. Zamanla imarethane işlevini kaybederek kütüphane olarak kullanılmaya başlanmıştır. 1961 yılında Beyazıt Devlet Kütüphanesi adını almıştır. Bu görkemli yapı, Türkiye’nin bilinen ilk resmi halk kütüphanesidir. Mekanda kullanılan cam tavanlar ve aydınlatma sistemleri, yapıya ferah bir görünüm kazandırmıştır. Şeffaf okuma alanları ve modern mobilyalar, geleneksel ile moderni bir araya getirir. Osmanlı mimarisinin görkemini yansıtan taş duvarları ve kubbeli yapısıyla büyüleyici bir tarihi atmosfere sahiptir. İçerisinde 1 milyondan fazla kitap bulundurmaktadır. Nadir eserler bölümü, sergi alanları ve araştırmacılara yönelik kaynakların bulunduğu yer büyük bir öneme sahiptir.
2. Yangzhou Zhongshuge, Çin
Zhongshuge kitabevi zinciri, 2013 yılında Li Xiang tarafından kurulur. Yangzhou şehrindeki şubesi ise 2016 yılında açılır. Yangzhou, Çin’de tarihi su kanalları ve bahçeleriyle bilinir. Zhongshuge ise bu zengin geçmişi modern mimariyle harmanlayarak yansıtır. Kitabevinin en dikkat çekici özelliği, optik illüzyon oluşturan mimari yapısıdır. Tavanlar ve duvarlar boyunca yerleştirilmiş aynalar, mekanı olduğundan daha büyük gösterir. Kitabevinin rafları adeta su yolu tasarımına sahiptir. Aynaların yansıması ile bu su yolları sanki sonsuza dek uzanıyormuş gibi görünür. Kitabevinde yer alan spiral merdivenler, sonsuzluk hissi uyandıracak şekilde konumlandırılmıştır. Bu tasarım ziyaretçileri sanki rüyadaymış gibi hissettirmektedir. Merdivenler ve rafların döngüsel yapısı, Çin’in ünlü nehirlerinin kıvrımlı akışlarını temsil eder. Loş ve sıcak ışıklandırma ile samimi bir atmosfer sağlanırken, aynı zamanda kitapseverler için huzurlu bir okuma ortamı vardır.
3. Vennesla Library, Norveç
Vennesla şehrinde bulunan bu kütüphane, Norveç’in sürdürülebilir mimariye verdiği önem göz önünde bulundurularak tasarlanmıştır. Doğal ışığın etkin bir şekilde kullanılmasıyla enerji tüketimi minimum düzeyde tutularak çevre dostu bir tasarım hedeflenir. Yapımı 2011 yılında tamamlanan kütüphane, hem yerel halktan hem de uluslararası mimarlık çevresinden büyük ilgi görür. İçinde toplantı odaları, çalışma alanları ve etkinlik salonları barındıran bu yapı, herkesi kitap kurdu yapacak türden dünyanın en iyi kütüphaneleri listesinde yerini alır. Kütüphane toplamda 27 adet kemerli kaburga olarak adlandırılan ahşap raflardan oluşmaktadır. Bu kemerler hem yapının taşıyıcı elemanları, hem de iç mekanda raf, oturma alanları ve ışıklandırmayı entegre eden bir düzen oluşturur. Modern ve yenilikçi tasarımı sayesinde 2012 yılında Norveç Mimarlık Ödülü’nü almıştır. Mimari güzelliğiyle uluslararası birçok yayında dünyanın en güzel kütüphaneleri listesinde ismini korumaktadır.
4. El Ateneo Grand Splendid, Arjantin
Buenos Aires şehrinde bulunan bu kütüphane, 1919 yılında tiyatro ve opera binası olarak inşa edilmiştir. Bu şehir, dünyada kişi başına en çok kitapçı düşen şehirlerden biridir. Yapının tasarımı, dönemin ünlü mimarlarından Peró ve Torres Armengol tarafından yapılır. Daha sonra bir sinema salonuna dönüştürülerek 2000 yılında şimdiki ismiyle kitabevi olarak açılır. Günümüzde dünyanın en ünlü kütüphanelerinden biri olarak hizmet vermeye devam etmektedir. Binanın tavanında bulunan freskler, savaş ve barış temalarını işler. Orijinal tiyatro balkonları korunarak kitap rafları balkonların altına yerleştirilmiş ve sahnenin etrafında dolaşacak şekilde düzenlenmiştir. Eski tiyatronun sahne kısmı günümüzde okuma alanına dönüştürülmüştür. Sahnede yer alan büyük kırmızı kadife perde hala yerinde olup, üzerinde masa ve sandalyeler bulunmaktadır. Bu bölüm okuma ve kahve içme alanı olarak ziyaretçilerin kitap okuma keyfini artırmaktadır.
5. Book and Bed Tokyo, Japonya
Dünyanın en iyi kütüphaneleri arasında herkesi kitap kurdu yapacak yerlerden biri olan Book and Bed Tokyo, 2015 yılında açılan konsept otel zinciridir. Arkasındaki felsefe, geleneksel otelcilik anlayışına meydan okuyarak konaklama deneyimini farklılaştırmaktır. Bu konsept, modern şehir yaşamının stresinden uzaklaşmak, teknolojiye bir süreliğine ara vermek ve kitaba odaklanmak isteyenler için bir kaçış noktasıdır. Kurucuları tarafından yatarak okumayı seven kişilere hitap eden bu alan, kitapçıda uyuma hissini yaşatmayı hedefler. Yataklar bir kitaplığın içine veya rafların arasına yerleştirilmiş şekilde dizayn edilmiştir. Her yatak alanı konuklara mahremiyet alanı sağlayacak şekilde perde ile kapatılarak, kitap koleksiyonuna rahatlıkla erişebilecekleri bir konumda yer alır. Ahşap tonları ve sade dekoratif unsurları ile Japon estetiği ön planda tutulmuştur. Bu mekan konuklarına kütüphane ortamı sağlamakla birlikte, uyumadan önce diledikleri kadar kitap okuma imkanı sunar.
6. Cafebreria El Pendulo, Meksika
Bu yapı 1993 yılında Mexico City’de Eduardo Arvizu ve Marco Peréz tarafından kurulur. Cafebreria ismi, kafe ve kitabevi kelimelerinin birleşimiyle türetilmiştir. Bu da mekanın hem kitapçı hem de kafe olarak kullanıldığını gösterir. Kuruluş amacı, kitabevini sıradan kitap satış noktasının ötesine taşıyarak kitap sevgisini aşılayan, kültür ve sanatı destekleyen bir buluşma noktası oluşturmaktır. En belirgin özelliği ise her şubesinin çok sayıda büyük ağaçlarla, yeşilliklerle ve bitkilerle dolu olmasıdır. Kitabevi adeta bir orman havası oluşturmaktadır. Bu tasarım doğa ile kitaplar arasında denge kurarak huzurlu ve rahat bir atmosfer oluşturur. Doğal aydınlatma ve bitkiler, ziyaretçilerin şehir kalabalığından uzaklaşıp doğayla iç içe bir ortamda okuma keyfi yaşamalarını sağlar. Burası kitabevi olmanın ötesinde; Mexico City’de toplulukların bir araya geldiği, edebi okumaların yer aldığı ve yazar söyleşileri gibi programların düzenlendiği sosyal ve kültürel bir etkinlik merkezidir.
7. Stuttgart City Library, Almanya
Modern mimarisi, minimalist ve simetrik tasarımıyla dikkat çeken bu yapı, Almanya’nın Stuttgart şehrinde bulunur. 1998 yılında şehirde bulunan kütüphane için yeni bir yer seçilmesi ve mimari değişiklik yapılması için yarışma düzenlenir. Eun Young Yi’nin tasarımı yarışmayı kazanır. Bina 44 metre yüksekliğinde kübik formdadır ve dış cephesi gri cam bloklarla kaplıdır. Kütüphanenin en ikonik bölümü, merkezi okuma alanı olan Beyaz Oda’dır. Dört kat boyunca yükselen bu açık alan; beyaz duvarlar, zeminler ve mobilyalarla dekore edilerek kullanıcılar için sakinleştirici bir atmosfer sunar. Yapının ortasında yer alan ışık avlusu doğal ışığın binanın tüm katlarına eşit şekilde ulaşmasını sağlar. Geceleri iç aydınlatmasıyla binanın kübik yapısı, çevresine ışık saçan bir fener gibi görünür. Herkesi kitap kurdu yapacak bu cazibe merkezi, hem yerel halk hem de uluslararası ziyaretçiler tarafından oldukça ilgi görerek dünyanın en iyi kütüphaneleri listesinde yerini alır.
8. Trinity College Library, İrlanda
Dublin’de bulunan bu kütüphane, üniversitenin kuruluş yılı olan 1592’den kısa bir süre sonra oluşturulmaya başlanır. Bugünkü ihtişamlı haline ulaşması yüzyıllar almıştır. 1661 yılında, İrlanda’nın en ünlü Ortaçağ el yazmalarından biri olan Book of Kells, Trinity College Kütüphanesi’ne bağışlanır. Bu eser, kütüphaneyi uluslararası bir üne kavuşturarak dünyanın dört bir yanından gelen bilim insanlarının dikkatini çeker. Yapımı 1732 yılında tamamlanan ve kütüphanenin simgesi haline gelen Long Room, 65 metre uzunluğunda etkileyici bir okuma salonu haline gelir. Odanın her iki tarafında tavana kadar yükselen ahşap raflar ve balkonlar bulunur. Bu görkemli oda, eski dönem kitaplarıyla dolu rafları, tarihi büstleri ve yüksek yapısıyla, dünyanın en ikonik kütüphane salonlarından biri haline gelir. Trinity College Kütüphanesi’nin koleksiyonunda yaklaşık 6 milyon basılı kitap, yüz binlerce nadir el yazması eserler ve diğer tarihi belgeler bulunmaktadır.
9. Royal Portuguese Cabinet of Reading, Brezilya
Brezilya’nın Rio de Janeiro şehrinde bulunan bu kütüphane, 1837 yılında Portekiz’den Brezilya’ya göç eden Portekizli göçmenler tarafından kurulur. Bu göçmenler kendi ülkelerinden uzak dahi olsalar, kültürlerini ve bilgilerini korumak amacıyla bir kütüphane kurmak isterler. 1887’de tamamlanan kütüphane açıldığı dönemde sadece Brezilya’nın değil, tüm Latin Amerika’nın en büyük Portekizce kitap koleksiyonuna sahip olma özelliğiyle dikkat çeker. Portekiz Kraliyet Okuma Kabinesi olarak bilinen bu bina, rönesans döneminde meşhur olan Manuelin mimari tarzında yapılmıştır. Ön cephesinde Portekizli kaşiflere ithaf edilen semboller bulunmaktadır. Zarif taş oymaları, ince işlenmiş sütunları, geometrik desenleri ve denizcilikle ilgili unsurları içeren detaylı süslemeleriyle öne çıkar. Yaklaşık 350.000’den fazla kitaba ev sahipliği yapan bu bina UNESCO tarafından koruma altına alınarak, dünya mirasının önemli parçalarından biri kabul edilir.
10. Cook and Book, Belçika
Brüksel kenti yakınındaki Woluwe Saint Lambert bölgesinde yer alan Cook and Book, kitabevi ve restoran konseptini birleştiren bir yerdir. 2006 yılında açılan bu eşsiz mekan; kitapların yanı sıra yemek deneyimi de sunarak edebiyatseverlerin, yemek meraklılarının ve turistlerin uğrak noktası haline gelmiştir. Dünyanın en iyi kütüphaneleri arasında yer alan Cook and Book, herkesi kitap kurdu yapacak bir yer. Kitap temalı özel bir menü ile kitapları ve yemek alanlarını dokuz ayrı bölümde sunar. Her bölümün kendine has dekorasyonu vardır. Seyahat bölümünde gezi ve macera kitaplarının yanı sıra haritalar, seyahat rehberleri ve keşif temalı dekorasyon ögeleri bulunur. Bu tematik bölümler sayesinde ziyaretçiler, farklı türdeki kitapları ve yemek seçeneklerini keşfederek birbirinden farklı deneyimler yaşarlar. Mekanın en ikonik özelliği, bazı alanlarda aşağı sarkıtılarak tavana asılmış yüzlerce kitaptır. Bu dekorasyon, kitabevinin atmosferini daha da etkileyici hale getirmektedir.