Mimarlık, yaşamımızın her alanında iç içe olduğumuz bir şeydir ve hepimiz yaşadığımız çevrede nitelikli, estetik, konforlu yapılar görmek isteriz. Her an deneyimlediğimiz bu mekanların hem sanatsal bir değeri olmasını hem de işlevsel nitelikleriyle bizlere hizmet etmesini bekleriz. Aslında çok da farkında değilizdir durumun ama en nihayetinde hayat kalitemizi o kadar etkiler ki… İşte bazı yapılar vardır ki insanın hayat kalitesini düşürür, göz zevkini bozar. Biz de biraz araştırma yaptık ve sizlere görünce çok şaşıracağınız dünyanın en ilginç 10 binası listesi hazırladık. Keyifli okumalar!
1. Büyük Sepet Binası
Bina, dünyanın en büyük sepet üreticisi olan Longaberger Headquarters şirketi tarafından 1997 yılında, Amerika’nın Ohio eyaletinde yaptırılmıştır. Şirket kurucusu David Longaberger, insanların binaya bakar bakmaz kendilerine ait olduğu anlaşılsın istemiştir. Yapının mimarları birçok öneri sunmuşlar fakat Dave, bir piknik sepetini işaret ederek binanın tam da böyle görünmesi gerektiğini söylemiştir. Bunun üzerine mimari çalışmalar başlamıştır. 7 kata ve 9000 ton ağırlığa sahip olan bu dev sepet, çelik üzerine sıva çekilerek inşa edilmiştir. 2016 yılında şirket mali sıkıntıya düşünce binayı satmak istemiş ama kimse satın almaya yanaşmamıştır. Kimilerine göre binayı süslemek, cinayet işlemeye eşdeğer; kimilerine göreyse süsleme olmadan mimari olmaz. Bu kadar bariz bir şekle sahip olan bu bina sizce de sanata bir saldırı değil mi?
2. Boston Belediye Binası
Boston Belediye Binası 1969 yılında Kallmann McKinnell & Knowles tarafından tasarlanmış ve tasarlandığı günden bu yana birçok tartışmaya konu olmuştur. Yapının brütalist mimarinin bir örneği olduğu; pencerelerin sayısız kere tekrarlanmasından, taşıyıcı görev üstlenmeyen unsurlardan ve brüt betondan anlaşılmaktadır. Yapı 2008 yılında dünyanın en çirkin binası seçilmiştir. Yapının yıkılması için de sık sık öneride bulunanlar olmuştur. Bir köşe yazarı olan Paul McMorrow “Bina o kadar çirkin ki adeta ters çevrilmiş bir düğün pastasını andırıyor. Binanın sizi müthiş bir güçle ittiğini görür görmez hissedersiniz.” demiştir. Görüldüğü gibi yapı, insanın kafasının karışmasına sebep olarak bizi mimariyi sorgulatmaya itmiştir.
3. Ryugyong Oteli
Ryugyong Oteli’nin inşasına, 1987 yılında Kuzey Kore’de başlanmıştır. Yapının inşası 1992’ye kadar tamamlanamamıştır. Hatta 2011 yılına kadar da dış cephesinin yapımı bitmemiştir. Gariptir ki otelin yapımından bu yana, 1990lardan beri, otel bir tane bile konuk ağırlayamamıştır. Yani bina; dünyanın en saçma, en yüksek ve en boş oteli olarak birçok sıfatı layıkıyla üzerine almıştır. Kuzey Kore’nin başkenti Pyongyang’a şöyle bir uzaklaşarak baktığımızda yüksek katlı onca binanın içerisinde bile otelin sırıttığını görebiliriz. 105 katı ve 3 milyon 900 metrekare iç mekanıyla yapının devasa olması çevreye olan uyumsuzluğunu sergiler niteliktedir. Binanın yanlış yapıldığı, düzeltilebilmesinin ise yüksek maliyetli olduğu ve bu yüzden yıllardır boş kaldığı da söylentiler arasındadır.
4. Bangkok Fil Binası
Tayland denince aklınıza ilk ne geliyor diye sorsak, hepinizin kafasında bir fil belireceğinden eminiz. Biliyoruz ki filler, Tayland’da bir simge haline gelmiştir. Turizmden tutun da dinsel geçiş törenlerine kadar filler kullanılır. İşte bu sebeptendir ki, şehrin başkenti olan Bangkok’a fili andıran bir binanın tasarlanması istenmiştir. Sumet Jumsai tarafından 1997 yılında tasarlanan bu yapı, file benzetilmeye çalışılmıştır ama baktığımızda, binayı file benzetmek oldukça zordur. Zaten mimaride bir şeye benzetilerek tasarlanan bir yapının nitelikli olması ve sanatsal değer taşıması ne kadar mümkün olabilir? İşte bu bina da her ne kadar şehrin ikonu haline gelmiş olsa da yapı dünyanın en ilginç ve en çirkin binaları arasına girmeye mahkum edilmiş durumdadır.
5. Aoyama Teknik Okulu
Bina 1990 yılında Japonya’nın başkenti Tokyo’da inşa edilmiştir. Tokyo gerek büyükşehir olması gerekse içinde bulundurduğu nüfusla birlikte oldukça karmaşık bir kent dokusuna sahiptir. Şehir planlamacılığının belli bir seviyede kaldığı bu yerde her bina kendi içinde bir tasarım bütünlüğüne ait olmaya çalışır. Mimar, tasarımını yaparken karmaşık kent dokusundan esinlenerek bir kaos yaratmayı hedeflemiştir. Hem de ne kaos! Bina o kadar karmaşık parçalardan oluşmuştur ki yapıyı görenler onu mekanik bir böceğe benzetmekten geri duramamışlardır. Mimarın yaklaşımı, teknolojiyi ve mekaniği yansıtan farklı binalar tasarlamak olsa da bu yapı hayal gücümüzün sınırlarını zorlamış ve dünyanın en ilginç binaları arasına girmeye hak kazanmıştır.
6. Kunsthaus Graz
Avusturya’nın Graz kentinde inşa edilen bu yapı bir kültür merkezidir. Londralı mimarlık ofisi CRAB Studio tarafından 2003 yılında inşa edilmiştir. Graz kenti, geçen yıllar içinde tarihi dokusunu korumuştur. Bu bina ise kentin dokusuna tezat bir şekilde geçmişle gelecek arasında bir arayüz oluşturarak kentte kendine bir yer edinmiştir. Yapı, orada yaşayan halk tarafından “arkadaş canlısı uzaylı” olarak nitelendirilmiştir. Yüzeyin üzerinde dışarı doğru uzanan delikler bulunmaktadır ve bu delikler güneş ışığı alınmasını sağlamıştır. Kimileri tarafından yapının formu beğenilse de genel olarak birçok eleştiriye maruz kalmıştır. Uyumsuzluğu ve farklı biçimiyle tarihi kent dokusuna yapılan bir hakaret olarak algılanmıştır.
7. Aldar Merkez Binası
MZ Architects tarafından 2010 yılında Abu Dhabi’de açılışı yapılmıştır. Abu Dhabi, 1950li yıllara kadar sadece çöl olarak bilinmiştir ta ki petrol bulunana kadar.. Abu Dabi emiri, petrolün de bulunmasıyla birlikte doğadan esinlenilen bir bina yaptırmak istemiştir. Deniz kabuğuna benzetilmek istenen yapı sikke görünümünden öteye gidememiştir. Tasarlanan bu yapı, 2 betonarme çelik kuleden ve onu saran dairesel çelik elemanlardan oluşmuştur. Daha önceden dairesel formda bir gökdelen inşa edilmediğinden alanında bir ilktir. Belki de neden dairesel bir gökdelen yapılmadığının bizlere bir kanıtıdır. Çölde devasa büyüklükteki bu bina, her ne kadar mühendislik harikası olarak görülse de mimari açıdan estetik değeri olamayacak kadar gözleri yormaktadır.
8. Federasyon Meydanı
2002 yılında Avustralya’da yapılmıştır. Melbourn’daki bu meydan kültür sanat etkinliklerinin yapıldığı bir yerdir. İngiliz gazetesinin birinde dünyanın en çirkin binaları arasında gösterilmiştir. 3.2 hektarlık büyük bir alanı vardır. Meydan açıldıktan sonra o kadar çok tartışılmıştır ki yapının mimarları çok sayıda nefret mailleri almıştır. Alanın kaotikliği içinde kendinizi bulduğunuzda müthiş bir rahatsızlık hissine kapılır ve oradan hemen uzaklaşmak istersiniz. Birçok kişi buranın insanın içinde garip bir korku oluşturduğunu da ifade etmiştir. Yapının bir bölümü metro için, bir bölümüyse Apple mağazası yapımı için yıkılmıştır. Yıkılmasıyla birlikte zaten vahim durumda olan mekanın estetiği, entegre bir bütün olan tasarımın da kırılmasıyla daha da kötü bir duruma evrilmiştir.
9. Mirador Binası
Madrid’de bulunan bu yapı 2005 yılında MVRDV firması tarafından yapılmıştır. Yapının eleştirilmesinin en büyük sebebi belki de ortasında bulunan amaçsız devasa boşluktur. Büyük boşluğun hiçbir mimari niteliği yoktur. Ayrıca binada kullanılan renklerin belli bir amaca hizmet ettiği söylense bile birçokları tarafından yeterli görülmemiştir. Yapının sıkıntıları bunlarla da sınırlı değildir. Bina, bütünsellik düşünülmeden her biri farklı planlanmış apartman bloklarından oluşmaktadır. Yapının mimarlarının, homojenliği kırmak adına bu denemeleri yapmış olmaları bütün bu olanlara bir sebep değildir. Üstelik çevresindeki yapıların çoğunluğu 6 katlı olmasına rağmen bu bina onların arasında 21 katıyla adeta dev bir lego gibi dikilmektedir.
10. Kahramanmaraş İl Özel İdaresi
Görünce çok şaşıracağınız dünyanın en ilginç 10 binası listemizin sonunda Türkiye’den bir yapı var. Üzülerek söylüyoruz ki Google’da “dünyanın en ilginç binası” olarak aratınca Kahramanmaraş İl Özel İdaresi karşımıza çıkmıştır. 1994 yılında inşa edilmiştir. Şehrin silüetini bozan bu yapı İl Özel İdaresi olarak bilinse de aslında içinde birkaç iş yerinden başka bir şey yoktur. Yapı zaten deprem bölgesi olan alanın 10 kat sınırını aşmıştır ama buna rağmen parlak göz alıcı renklere boyanarak dikkatleri daha da fazla üzerine çekmiştir. Üstelik sadece dış görünümüyle de değil iç mekanındaki mimari hatalar sebebiyle de bina yıllardır kullanılamamıştır. Yapıyı ayakta tutabilmek için geniş çaplı kolonlar kullanılmıştır. Bu da yapının yüzde 60’ını kullanılmaz hale getirmiştir. Çok defa yıkılmak istenmiş ama yıkım maliyeti yapım maliyetinden fazla olduğu için yıkılmamıştır.
