Dizilerden ve filmlerden bıkanları buraya alalım! Artık özünüze dönmenin tam zamanı… Dünyaya olan bakış açınızı değiştirip sizi bambaşka boyutlarla tanıştıracak olan belgeseller ile ufkunuzu genişletebilirsiniz. Hani derler ya bazen, bir belgesel izledim hayata bakışım değişti diye. İşte tam da bundan bahsediyoruz aslında! Belgesel sevmediğini düşünenlerin bile ilgisini çekmeyi başarabilecek bu muhteşem ve sıra dışı yapımlara asla hayır diyemeyeceksiniz. Vahşi doğa, sağlık, yemek kültürü, seri katiller, uzayda yolculuk, devlet sırları, tarih gibi uçsuz bucaksız çeşit çeşit konulardaki belgeseller ile kendinize bir parça da olsa bilgi eklemeniz kaçınılmaz olacaktır. Kendinizde beyin fırtınası etkisi yaratarak keyifle izleyeceğiniz ve genel kültür seviyenizi arttıracak en iyi 10 belgesel ile sizlerleyiz.
1. The Cove
Yönetmenliğini Louie Psihoyos’un, senaristliğini de Mark Monroe’nun üstlendiği bu efsane belgeselin ilginizi çekeceğine eminiz. Japonyada’ki Taiji’de bulunan saklı bir koyun kanlı iç yüzünü bizlere anlatan bu belgesel film, aynı zamanda ölümcül bir sırra da ışık tutmaktadır. Her yıl Eylül ayında gerçekleşen yunus katliamını engellemeye çalışan bir grubun mücadelesini anlatıyor. Japonya sahilindeki bu koyda yatan gerçekler, derin suların can acıtan yardım çağrısını gözler önüne sererek belgeseli sürükleyici bir hale getiriyor. 2010 yılında En İyi Belgesel Film dalında Oscar ödülü kazanan bir belgeselden söz ediyoruz. The Cove ekibi yapay kayalara yerleştirdikleri gizli kamera ve mikrofonlar ile dikkat çekici görüntüleri yakalayarak, yunus katliamını tüm dünyaya duyurmayı amaçlamışlardır. Emin olun bu belgeseli izledikten sonra kolay kolay hafızanızdan silemeyeceksiniz…
2. The Act of Killing
2012 yapımı ve seyredilmesi çok zorlu bir deneyim olsa da size çok şey katacak bir belgesel! Ölmeden önce seyredilmesi gereken 1001 film kategorisinden biri olarak seçilmiştir. 1965 ve 1967 yılları arasında Endonezya’da bir milyona yakın insanın ölümüne sebep olan katilleri anlatıyor. Tabii belgeselin bir farklılığı var o da katil rollerini katillerin kendisi oynaması! Evet, yanlış okumadınız. Günümüzde yaşlanmışlar fakat filmde ufak bir ücret karşılığı rol üstlenmeyi kabul etmişler. İnsan vahşiliği, gaddarlık ve sadizm üzerine her şey filmin içeriğinde mevcuttur. Belgeselin can alıcı noktası ise; çekildikten sonra rolleri üstlenen katillerin yönetmene şaşkın olduğunu ve işkence ettiği insanların gerçekten böyle mi hissetti diye sormasıdır.
3. Bowling for Columbine
Silah kültürünü inceleyen sıra dışı bir belgesel! Michael Moore, yönetmenliğini üstlendiği ve Amerika’nın sosyal yapısı ile politik sistemini derinden inceleyen harika bir yapıt. Amerikan Yazarlar Birliği’nin senaryo dalındaki ödülü için aday olan bu belgesel, tüm zamanların en iyi belgeseli olarak seçilmiştir. İki saat süren bu belgeseli hızlı kurgusu ile tek solukta izleyeceksiniz. Çıkış noktasını Columbine Lisesi’ndeki katliam olarak belirlemiş ve bu sayede de Amerika’daki bireysel silahlanma ve şiddete değinmeyi amaçlamıştır. Yönetmenin amacı Amerika halkının sormaya cesaret edemediği soruyu sormak. ‘Acaba silah düşkünü bir toplum muyuz yoksa sadece deli miyiz?’
4. Blackfish
Farkındalık yaratacak bir belgesel daha! İzlerken sizi düşünmeye iten, hem hayvan hakları hem de işçi güvenliği üzerine bol bol yoğunlaşmanıza neden olan bu belgesel, genel olarak deniz memelilerinden katil balinaların aslında ne kadar gelişmiş zekaya ve kültüre sahip olduklarına değiniyor. İnsana çok fazla benzediklerini ve bizim gibi duygusal olduklarını belgesel boyunca defalarca hissediyorsunuz. İçeriğinde; Tilikum yani kötü huylu balinaların eğitmeninin de içinde bulunduğu 3 kişinin ölümünden sorumlu oluyor. Belgeselin çekim amacı ise; yüksek zekaya sahip olan bu hayvanları esaret altında tutunca ortaya çıkan sonuçları gözler önüne sermektir. İzleyenlerin çıkardığı en önemli ders; her canlının kendi doğasında yaşaması gerektiği!
5. Jiro Dreams of Sushi
Suşi severleri buraya alalım! Jiro Dreams of Sushi, Tokyo’nun efsane restorandaki şef Jiro’yu ve müthiş suşilerini konu alan olağanüstü bir belgeseldir. Restoranda sadece 10 sandalye olması ve bir tabağın 300 dolar gibi bir fiyatta olması bile bu belgeseli merak ederek izlemeniz için yeterli bir nedendir. Azim ve tutkunun sunumunu görmek istiyor iseniz bu belgesel tam da size göre. Ağız sulandıran bir fragmana sahip olması suşi severlerin dikkatini çekmeyi başarmaktadır. Bir metro girişinde bulunan inanılmaz küçük bir mekandan bahsediyoruz. Rezervasyon yapmak istiyorsunuz maalesef bir aylığına dolu olmaktadır çünkü bir yıl öncesinden bile rezervasyon yapanlar mevcuttur. Şef, değişik suşi fikirlerini rüyasında görüp hemen yatağından fırlayarak bir yere not almaktadır. Üstelik Jiro şef mükemmele hala ulaşamadığını savunmaktadır. Belgesel özetle size diyor ki; “Eğer yaptığın işi sevmiyor isen bunu hiç yapma!”
6. An Inconvenient Truth
2006 yılında çekilen bir Amerikan belgeseli. Eski başkan yardımcısı Al Gore küresel ısınma sorununa değinmek üzere bu enfes belgeselde yer almıştır. Küresel ısınmanın beklenenden aslında çok daha kısa sürede dünyayı ne tür bir felakete götüreceğine vurgulayan bu belgesel izleyenlerde sarsıcı etki bırakıyor. Al Gore’nin bu konuyu gündemde tutma çabası üzerine ilerleyen belgesel tüm insanlığı bilgilendirmeye yönelik. Çünkü Gore’ye göre acilen bir şeylerin değişmesi gerek yoksa gezegenimiz elden gidiyor. Deniz suyunun yükselmesi, yağış dengesinin bozulması, enerji değişimi, tayfunlar, depremler vs. Belgeselin tek amacı var o da gerçekleri çok geçmeden insanların önüne sunmak!
7. Last Train Home
2010 yapımı olan, Fan Lixing yönetmenliğinde çekilen ve Çin’deki göçmen işçilerin yaşamını konu alan bir dramatik belgesel. Kendi memleketlerinden uzakta yaşamlarını sürdürebilmek için bütün yıl boyunca çalışan işçilerin tek bir beklentisi var. O da bahar bayramında kendilerini evlerine götürebilecek bir tren bileti bulabilmek. Çünkü bahar bayramında binlerce işçi memleketine dönmek istiyor ve bilet bulmak için çok yoğun çaba sarf etmek gerekiyor. Yönetmen, bir işçi aileyi kamerası ile 3 yıl boyunca takip ederek, izleyiciye Çin’deki yaşam koşullarını gösteriyor. Dünyanın en büyük insan göçünden bahsediyoruz. Last Train Home, aynı zamanda 2009 yılında Amsterdam Uluslararası Belgesel Film Festivali’nde en iyi belgesel film olarak seçilerek, IDFA Ödülü’nü kazanmıştır.
8. Wonders of the Universe
Uzay ve evren meraklılarını bu tarafa alalım! Genel kültür seviyenizi arttıracak en iyi 10 belgesel arasında olduğu şüphesiz… Neden buradayız, nereden geliyoruz sorularının yanıtlarını arıyor iseniz bu belgesel tam size göre. 4 bölümden oluşan ve 2011 yılında BBC tarafından yayınlanan bu kozmik ilginçlik dikkatinizi çekmeyi başaracaktır. Hikaye aslında evrenin oluşması ile başlıyor. Evet her şey 13.7 milyar yıl önce başladı ve evren bu güne kadar içerisinde milyarlarca yıldız bulunan galaksilere ev sahipliği yapmaktadır. Bizlerde bu hikayenin bir parçası olduğumuza göre evrene dair bir çok bilgiye bu belgesel ile ulaşabilirsiniz. Hayranlıkla kendinin izletmeyi başaran Wonders of the Universe, birçok noktada kafanızı karıştırmayı da başarmaktadır. Zengin görsel anlatımı ile paha biçilemez nitelikte bir belgesel!
9. Capitalism: A Love Story
Genel kültürünüze katkı sağlayacak ve Amerika’nın en tabu meselelerinden biri olan kapitalizme parmak basan bir belgesel. Her gün 14 bin kişinin işsiz kaldığı bir yasak aşktan yani kapitalizmden bahseden bu fark yaratan yapıt, 2009 yılında büyük ses getirmiştir. Michael Moore’un film boyunca verdiği mesaj; kapitalizmin acımasızlığı, habisliği ve ortadan kaldırılması gerektiğidir. Aynı zamanda belgeselin özünde sıradan insanların birbiriyle olan dayanışması ve mücadelesi ile kazandıkları küçük zaferler de anlatılıyor. Moore, kapitalizm aşkının kabusa dönüştüğünü vurgularken, yolsuzluğa izin verip buna sevk eden sistemi irdeliyor. Sıra dışı bir belgesel arayışında iseniz A Love Story’i izlemeniz gerektiğini düşünüyoruz.
10. Samsara
Ron Fricke imzalı olup, 2011 yılında yayınlanan ve muhteşem görsel şölenler ile desteklenmiş, ruhsal bir yolculuk belgeseli! Sıradan bir belgesel anlayışını tamamen yıkan ve tamamen doğal sesler ile çekilmiş muazzam bir yapıt. Samsara, yaşamın sürekli dönen çemberi anlamına gelen bir Sanskrit kelimedir. Belgeselin yapımı 5 seneyi bulmuş ve 25 farklı ülkede çekilmiştir. Diğer belgesellerden farkı; bir anlatıcı yok, altyazı yok ve dünyanın dört bir yanındaki birbirinden bağımsız hayatlar akıl almaz bir sinematografi ile karşınıza çıkıyor. Size ise sadece 2 saat boyunca arkanıza yaslanıp seyretmek kalıyor. Diyalog ve oyuncu olmaması sayesinde izlediğinde, filmin kendi resmi sitesinde de belirtiği gibi rehberli meditasyon hissi uyandırması kaçınılmaz oluyor.
