Günümüzde en zirvede yer alan büyük teknoloji şirketleri, kuruluş hikayeleri ile ilham kaynağı olmaya devam ediyor. Teknoloji devi haline gelen şirketlerin çoğu, garaj gibi pek de alışık olmadığımız çalışma alanlarında şirketlerini kurmuş olabiliyor. Rahat bir çalışma ortamı ve maddi tasarruf sağlayan garajlar sayesinde yükselen şirketler, kuruluş hikayeleriyle efsane haline gelmiş durumda. Başlangıç hikayeleriyle sembol olan “garaj şirketleri” teknolojiye yön vermeye devam ediyor. Garajda kurulup dünyaya yayılan dev teknoloji şirketleri listemizi sizler için hazırladık. Keyifli okumalar dileriz.
1. Youtube
Youtube kurucuları Chad Hurley, Steven Cehn, Jawed Karim PayPal’da çalışan üç arkadaştı. Jawed Karim, kuruluşlarında 2004 yılı ABD Ulusal Amerikan Futbol Ligi’nin devre arasında yaşananların etkili olduğunu söylemiştir. Ligin devre arasında Justin Timberlake ve Janet Jackson sahne almıştır. Timberlake, Jackson’ın kıyafetinin üst kısmını tutup çekince Jackson’ın göğüsleri görünmüştür ve o dönem büyük bir etki yaratmıştır. Konserin etkisi devam ederken akşam yemeği yiyen bu üç arkadaş, bu olayın görüntülerine ulaşmanın zorluğuyla ilgili konuşmaya başlarlar. Gündem olan videoların yayınlanacağı bir web sitesinin ne kadar iyi olacağını konuşarak Youtube temellerini atarlar… Chad Hurley ve Steven Cehn ise “Hot or Not” adlı siteden ilham aldıklarını söylemiştir. 2005 yılında bir oto garajında “Tune ın Hook” adıyla kurulan sitenin adı Youtube olarak değiştirilmiştir. İlk video 23 Nisan 2005’de Jawed Karim tarafından yüklenmiştir. 9 Ekim 2006 yılında da Google tarafından 1.65 milyar dolara satın alınmıştır.
2. HP (Hewlett-Packard)
Hp, William Redington Hewlett ve David Parker tarafından iki ortaklı olarak kurulmuştur. 1939 yılında ABD Kalifornia’da Palo Alto yakınlarında Addison Bulvarı’ndaki küçük bir garajda kurulmuştur. Milyon dolarlık değere sahip şirketin kuruluş sermayesi 538 dolardır. Stanford Üniversitesi’nden iki yakın arkadaş olan iki isim, elektronik mühendisliği bölümünden mezunlardır. Şirketin ismi soyadlarından oluşmaktadır. Soyadlarının birleşimi olan Hewlett Parker ve Parker Hewlett arasında kararsız kaldıklarında yazı tura atarak Hewlett Parker yani HP adında karar kılmışlardır. HP firmasının ilk ürünü “dirençli ses osilatörü”dür. Stanford Üniversitesi’nden öğretmenleri olan Frederick Terman’ın kuruluşları için teşvik ettiği ve süreç içerisinde de network açısından yardımcı olduğu bilinmektedir. Garajda kurulup dünyaya yayılan dev teknoloji şirketleri arasında yer alan Hp’nin garajı, Silikon Vadisi’nin doğduğu yer olarak kabul edilmektedir.
3. Amazon
Cadabra şirketi 1994 yılında Jeff Bezos tarafından Seattle’daki evinin garajında kurulmuştur. Kuruluş ismi Cadabra olarak faaliyete başlamış bir sene sonra Amazon adını almıştır. Amazon ismini Amazon Nehri’nden esinlenerek vermiştir. Aslında sitenin kuruluş amacı sadece kitap satışıdır. Zamanla dünyanın en büyük e-ticaret sitesi haline gelmiştir. Bezos, kısa sürede yüz bin dolarlık yatırım almasıyla internet sitesini daha da geliştirmiştir. Douglas Hofstadter, kitabı Amazon sitesinde satışa çıkan ilk yazardır. Siteye artan talep neticesinde çalışanlar iş yoğunluğuna yetişemez hale gelmiştir. Az kişi ile çok iş yapmaya çalışan Amazon, çalışanlarının 1998 yılı Noel tatilinde ailelerinden işlerini yetiştirmek için yardım istemesiyle dikkat çekmiştir. Bunun içindir ki Amazon, yoğun geçeceği bilinen zamanlarda sezonluk işçi çalıştırmaya başlamıştır. Teknolojiye hızlı adapte olan şirket, sipariş teslimi için drone kullanıyor ve “Kiva” isimli robotlarla depolarında sipariş hazırlayabiliyor.
4. Harley Davidson
1885 senesinde motorlu bisiklet üretilmesinin ardından, motor teknolojisinin iyileşmesi için uzun süre çalışmalar yapıldı. 1901 yılında motor teknolojisindeki durağanlığa son veren isimler ise William Harley ve Arthur Davidson arkadaşlar oldu. Harley, Fransız Dion-Bouton motorunu baz alarak içten yanmalı motor tasarımı yaptı. Bu tasarımdan yola çıkarak arkadaşı Davidson ile Davidson ailesinin garajında motor üretmek için çalışmaya başladılar. Deneme-yanılma yöntemiyle ilerlerken tasarımcının önemini fark edip tasarımcı arayışına girdiler. Davidson’ın abisi Walter da böylece sürece dahil oldu. Mükemmel sonuca ulaşabilmek için William Davidson da projede yer aldı. 1994 yılında Harley-Davidson Serial 1 tamamlandı. 1907 yılında resmi olarak Harley Davidson şirketini kurdular. Birinci Dünya Savaşı’nda Harley Davidson, Amerikan ordusu için yoğun siparişler alarak adını tüm dünyaya duyurdu.
5. Google
Google macerası Stanford Üniversintesi’nde doktora yapan iki öğrencinin arama motorlarıyla ilgili yeni fikirleriyle başladı. Sergey Brin ve Larry Page kullanışlı bir arama motoru oluşturmak için bir araya gelmiştir. Google, on üzeri yüz rakamını ifade eden “Googol” isminden esinlenilerek ortaya çıkmıştır. Arama motoru ilk zamanlarda “google.stanford.edu” adresinden ulaşılabiliyordu. 1997 yılında “google.com” adresini tescil ettirdiler. Sergey Brin ve Larry Page okuldan atılınca 1999 yılında girişimlerini Andy Bechtolsheim’ın garajına taşıdılar. Yatırım almaları ve hızla büyümeleriyle beraber garajdan ofise geçerek çalışan sayılarını arttırmaya devam ettiler. Şirket, 2004 yılında e-posta hizmeti Gmail’i başlattı. 2005 yılında Android işletim sistemi satın alındı. 2006 yılında ise Youtube satın alındı. Birçok yeni girişim ve yatırımıyla Google, teknoloji öncülüğü yapmaya devam ediyor.
6. Dell
Teknolojik ürünleri parçalara ayırarak inceleyecek kadar meraklı olan Michael Dell, ünlü bilgisayar üreticilerinden Dell’in kurucusudur. Part-time işlerden kazandıklarıyla borsada yatırım yapmak, gazete aboneliği satmak gibi işlerle birikim yapmıştır. Bilgisayar geliştirme konusundaki merakından dolayı Teksas’da “İhalelere giriş lisansı” çıkarttırmıştır. 1984 yılında soyadını verdiği Dell İnc. ismiyle şirketini kurmuştur. 1000 dolar birikimiyle ufak bir garajda birkaç üretim elemanıyla sektöre atılmıştır. Başlarda küçük bilgisayar merkezleri açarak ilerlerken zamanla piyasada güçlü bir yer edinmiştir. 1992 yılında 22 yaşında olan Dell, Fortune dergisinde yer alan en büyük beş yüz şirket arasında “En genç CEO” ünvanını elde etmiştir. Şirket, 2016 yılında mali sorunlar nedeniyle iflas ederek başka bir teknoloji şirketine satılmıştır. Satıldığı şirket ise yine kendi bünyelerinden doğan Dell Technologies şirketidir. Garajda kurulup dünyaya yayılan dev teknoloji şirketleri arasında yer almıştır.
7. Dyson
Günümüzde alışıldık hale gelen ve hemen her evde bulunan süpürge sistemi, 90’lı yıllar için büyük anlam ifade ediyordu. O yıllarda elektrikli süpürgeler olmasına rağmen Dyson, toz torbalarından nefret ettiği için toz torbasız süpürge yapmak istedi. İngiltere’deki evinin garajında bu teknoloji için yılmadan çalışan Dyson, 5 bin 127 süpürge prototipi üretmiştir. Toz torbasız süpürgeler için, toz partiküllerini merkezkaç kuvvetiyle yer çekimine göre dizayn etmiştir. Böylece partikülleri 100.000 kat güçlü savurarak havadan ayıran siklon teknolojiyi elde etmiştir. 1983 yılında “G-Force” modelini çıkartmıştır. Modelin alıcısı olmayınca Japonya’da piyasaya sürmeye karar vermiştir. Dyson, bu süpürgeyle Japonya Uluslararası Tasarım Ödülü’nü kazanmıştır. Ürünün satışını kendi şirketiyle yapmaya başlayınca, en çok satan elektrikli süpürge modeli olmuştur. Toz torbasız süpürge sistemi, el kurutma makinası, pervanesiz fan gibi teknolojilerde de kullanılmaya başlanmıştır.
8. Adobe
Amerikan çok uluslu bilgisayar programı firması olan Adobe, Charles Geschke ve John Warnock tarafından kurulmuştur. Xeros’ta çalışan ve işlerinden ayrılan iki arkadaş John Warnock ve Charles Geschke tarafından, PostScript sayfa açıklama dilini geliştirmek ve satmak kurulmuştur. Şirketin temelleri California Mountain View’de bir garajda atılmıştır. Şirketin ismi, evlerine yakın olan Adobe Creek akarsuyundan ilham alınarak verilmiştir. Şirketin logosu ise John Warnock’un eşi Marva Warnock tarafından tasarlanmıştır. PostScript ‘in ardından Type 1 adını verdikleri dijital fontlar üzerinde çalışmaya başladılar. Adobe Illustrator, Adobe Photoshop ile kısa zamanda piyasada hâkimiyet kurdular. Günümüzde, rakip firmaları bünyesine katarak ilerleyen dev bir yazılım şirketidir. 2018’de Adobe System Incorporated olan şirket adlarını Adobe Inc. olarak değiştirdiklerini duyurdular. Dünyanın en büyük medya ve grafik yazılımları üreten şirketi olarak Adobe, büyümeye devam ediyor.
9. Apple
Bir diğer garaj şirketi olan Apple, Kaliforniya Los Altos şehrinde 1976 yılında kurulmuştur. Steve Jobs ve Steve Wozniak HP firmasında çalışan iki arkadaştır. Bu dönemde ev yapımı bilgisayarlar üzerinde çalışmaya başlarlar ve Ron Wayne ile şirketlerini kurarlar. İlk kurulduğu yıllarda Macintosh ismiyle bilinmektedir. Sonraki zamanlarda isim Steve Jobs tarafından Apple olarak değiştirilmiştir. İsim ve logo üzerine birçok söylenti mevcuttur. Adem ve Havva’nın elma ısırma hikayesinden esinlenildiği söylenmektedir. Bir diğer iddia ise ilk bilgisayar üretimiyle tarihe adını yazdıran Alan Turing’den esinlenildiğidir. Alan Turing siyanüre batırılmış elma ile intihar etmiştir. İlk bilgisayarları MOS 6502 işlemci Apple I ile yola çıkarlar. Ardından yeni bilgisayarları üzerinde çalışarak Apple II ve ofisler için oluşturdukları Apple III’ü geliştirmişlerdir. 1980 yılında halka arz edilerek rekor bir sermayeye kavuşmuştur. Zamanla Apple Store’un açılması, iBook, iMac, iPhone ile en çok kazanan şirketler arasında yer almıştır.
10. Microsoft
Microsoft üniversite terk iki genç teknoloji meraklısı tarafından kurulmuştur. Washington State Üniversitesi’nden terk Paul Allen ve Harvard Üniversitesi’nden terk Bill Gates çocukluk arkadaşıdır. Microsoft şirketini 1975 yılında New Mexico’da Albuquerque’de bir garajda kurmuşlardır. Microsoft ismi “Micro Yumuşak” diyerek ortaklıklarına atıfta bulundukları mektuplaşmalarından gelmektedir. Aynı zamanda micro işlemci ve yazılımı temsil etmektedir. İlk gelirlerini Altair Basic yazılımını Altair üreticisine bilgisayar ile satma anlaşmasıyla elde etmişlerdir. New Mexico’da yazılımcı bulmakta zorlandıklarında ise merkezlerini Washington’a taşımışlardır. Washington’a gittiklerinde “Microsoft Inc.” İsmiyle faaliyet göstermişlerdir. Bill Gates Ceo ve yönetim kurulu başkanı, Paul Allen yönetim kurulu başkan yardımcısı olmuştur. İlk işletim sistemleri Xenix adlı Unix sürümü ve MS-DOS ile çalışmalarına devam ettiler. İlerleyen dönemlerde teknoloji sektöründe büyüyerek pazarda öncü bir yer edindiler.
