Engelleri Ortadan Kaldıran Braille Alfabesine Dair Bilgiler

5 dk okuma süresi


Pek çok insan Braille alfabesinin sadece bir sayfa üzerinde bulunan kabartılmış noktalardan ibaret olduğunu düşünüyor ancak bundan çok daha karmaşık bir sisteme sahiptir. Braille alfabesi aslında görme engelli kişiler tarafından kullanılan dokunsal bir okuma ve yazma sistemidir. Bu içerikte engelleri ortadan kaldıran, birçok insanın hayatını kolaylaştıran ve görme engellilerin de okuma yazma becerisine kavuşmasını sağlayan Braille alfabesine dair genel bilgiler sıralandı. Keyifli okumalar dileriz!

1. Braille Alfabesi Dil Değildir

Engelleri Ortadan Kaldıran Braille Alfabesine Dair Bilgiler

Pek çok insanın bildiğinin aksine Braille alfabesi bir dil değildir. Neredeyse her dilin yazımında kullanılan ve dokunmaya dayalı bir alfabe sistemidir. Çince, İspanyolca, Arapça, İbranice ve diğer pek çok dilin Braille versiyonları bulunmaktadır. Yatay olarak iki dikey olarak ise üç olmak üzere toplam 6 noktanın varlığı ve yokluğu üzerinden bir ses anlatılır. Bu açıdan programlamada kullanılan binary ya da ikili yazma sistemine çok benzer. Toplamda 64 ses kombinasyonu oluşturabilir ve bu sayede pek çok dile uyarlanması kolaydır. Pek çok yazı dilinde noktalama işaretleri de dahil 55-60 arası karakter kullanıldığı göz önüne alınırsa oldukça yeterli bir alfabedir.

2. Fransız Ordusu Tarafından İcat Edilmiştir

Engelleri Ortadan Kaldıran Braille Alfabesine Dair Bilgiler

Braille alfabesi “gece yazısı” adı verilen bir askeri kod olarak 1819 yılında Fransız ordusu tarafından geliştirildi. Söz konusu sistemde askerlerin geceleri konuşmadan ve ışık kullanmadan iletişim kurması sağlandı. Engelleri ortadan kaldıran ve bir askeri iletişim biçimi olarak kullanılan Braille alfabesine dair ilginç bilgiler arasında bu alfabenin, görme engellilerin lehine kullanılmasını sağlayan kişinin on beş yaşındaki bir çocuk olduğu bilgisi bulunmaktadır. Louis Braille bu kodu öğrenmiş ve sonunda bugün bildiğimiz Braille alfabesinin daha kullanışlı ve modern bir versiyonunu geliştirmiştir. “Gece yazısı” adında askeri operasyonların yürümesini sağlayan sistem günümüzde milyonlarca insanın hayatına büyük etki etmektedir.

3. İki Farklı Varyasyonu Vardır

Engelleri Ortadan Kaldıran Braille Alfabesine Dair Bilgiler

Braille alfabesinin kısaltılmış ve normal olmak üzere iki farklı türü bulunmaktadır. Normal Braille’de bir sözcük içerisindeki tüm harfler aynı normal yazıdaki gibi yazılıp belirtilmektedir. Kısaltılmış halinde ise adından da anlaşılabileceği gibi bazı sözcükler bir ya da iki karakter ile kısaltılmaktadır. İngilizceden örnek vermek gerekirse “can” yardımcı eylemi bazen sadece “C” karakteri ile belirtilir. İngilizcede şu an 189 farklı kısaltma bulunmaktadır. Bunun dışında farklı alanlar için farklı Braille alfabeleri de bulunur. Matematik için Nemeth Code, müzik için Braille Müzik alfabesi kullanılmaktadır. Günümüzde hemen hemen tüm farklı alanlar için kullanılabilen Braille değişkeleri üretilebilmektedir.

4. Okuma Hızını Artırır

Engelleri Ortadan Kaldıran Braille Alfabesine Dair Bilgiler

Perkins Görme Engelliler Okulu’nun yaptığı bir araştırmada herhangi bir görme engeli olmayan okuyucuların dakikada ortalama 300 kelime okuyabildiği ancak bazı hızlı Braille okuyucularının dakikada 400 kelimeye kadar çıkabilen büyük bir hızla okuyabildikleri belirtilmiştir. Bir Braille okuyucusunu sayfada hareket etmek için geliştirdiği iki elini kullanma yönteminden ayırt edebilirsiniz. Braille okuyucuları hem sol hem de sağ elin işaret parmaklarını aynı anda kullanarak metnin bir bölümünü okumak için gereken süreyi azaltabilmektedirler. Bunun dışında bir başka araştırma ise Braille okumanın tıpkı yazı okumak gibi beynin görsel bölümünde gerçekleştiğini iddia etmektedir.

5. Günlük Hayatı Kolaylaştırır

Engelleri Ortadan Kaldıran Braille Alfabesine Dair Bilgiler

Özel olarak Braille ile tamamen uyumlu olmasa da günlük hayatta kullandığımız ürünlerin pek çoğunda görme engellilerine uygun tasarım öğeleri bulunmaktadır. Bu öğeler, görme engelli kişilerin ürünleri ayırt etmesine yardımcı olan dokunsal tasarım ve kabartmayı ambalajlarına dahil etmeyi içermektedir. Örneğin Herbal Essences adlı bir kozmetik firması görme engelli müşterilerinin daha rahat ayırt edebilmesi için şampuan şişelerinin üzerinde birbirine paralel dört dikey çizgi kabartması, saç kremi şişelerinin üzerine ise yan yana sekiz adet daire koyarak ürünlerin birbiriyle karıştırılmamasını sağlamıştır.

6. Dijital Formlarda Uyarlanmıştır

Engelleri Ortadan Kaldıran Braille Alfabesine Dair Bilgiler

Engelleri ortadan kaldıran ve görme engellilerin pek çok sorununa tercüman olan Braille alfabesine dair bilgiler arasında dijital ortamlarda yer alması da bulunmaktadır. Amerikan Görme Engelliler Vakfı’nın tanımına göre yenilenebilir Braille ekranları bilgisayar ekranında görünen yazı karakterlerin özel bir ekranda pin bağlantıları aracılığıyla elektronik olarak yükseltilip alçalmasıyla kendini okunabilir kılan ekranlardır. Bir Braille ekranı kullanıcının o an ekrandaki görüntüyü çıktı alması gibi görüntüyü Braille alfabesine çevirebilir ve talep doğrultusunda bir sonraki sayfa için kendini yeniden değiştirebilir özelliktedir. Bu sebeple “yenilenebilir Braille ekranı” ismini almaktadır.

7. Görme Engelli Herkes Okuyamayabilir

Engelleri Ortadan Kaldıran Braille Alfabesine Dair Bilgiler

Amerika’da bulunan Ulusal Braille Basını’na göre okul çağında bulunan görme engelli çocukların okur yazarlık oranı %50’den %12’ye düşmüştür. Bu düşüşün nedeninin önemli bir kısmı, görme engelli öğrencilerin; Braille öğrenmek için çok az zamanının olması ve bu öğrencilerin devlet okulu sistemine kaynaştırılmasıyla yakından ilgilidir. Diğer bir faktör ise birçok insanın, sesli yanıt sistemleri ve metinden sese dönüştürme sistemlerinin Braille öğrenme ihtiyacının yerini alacak olmasına inanmasıdır. Ancak araştırmalar başlı başına dinleme eyleminin Braille ile kıyaslandığında; dilbilgisi, dil, matematik ve fen bilgisi dersleri için oldukça yetersiz olduğunu göstermektedir.

8. Deşifresi Yapılmaya Başlanmıştır

Engelleri Ortadan Kaldıran Braille Alfabesine Dair Bilgiler

Dünyada birçok kişi, Braille basımevleri ve okul sistemleri tarafından işe alınmak için gerekli deneyimi kazanmak adına gönüllü olarak çalışır. Deşifreciler için profesyonel bir organizasyon olan ve Amerika’da bulunan Ulusal Braille Topluluğu, bu meslekte ilerlemek isteyenlere rehberlik ve mesleki gelişim fırsatları sağlamaktadır. Braille alfabesi eğitim, entelektüel merak, sabır, titizlik ve baskı altında çalışabilme gibi önemli beceriler gerektirmektedir. Braille deşifrecileri, tamamen yeni bir okuma ve yazma sistemi öğrenmekte ve görme engelli kişilerin eğitim, iş ve diğer yaşam aktiviteleri için ihtiyaç duydukları okuma materyallerine ulaşmalarını sağlamaktan büyük bir tatmin duymaktadırlar.

9. Türkiye’de de Çalışmalar Yapılmaktadır

Engelleri Ortadan Kaldıran Braille Alfabesine Dair Bilgiler

Ülkemizde de Altı Nokta Körler Derneği ve Türkiye Görme Engelliler Derneği gibi pek çok sivil toplum kuruluşu görme engellilere yardım etmek, örgütlenmelerini sağlamak ve Braille alfabesinin kullanımını yaygınlaştırmak amacıyla çalışmalar yapmaktadır. Günlük hayatta kullanılan restoran menüsü, dergiler ve broşürler gibi pek çok yazılı öğeyi Braille alfabesine çevirme hizmeti sunan bu sivil toplum kuruluşları bunun yanında görme engeli bulunan bireylere yönelik rehberlik ve mesleki eğitim de sunmaktadır. Verilen tüm bu hizmetlere ek olarak Millî Eğitim Bakanlığı görme engeli bulunan öğrencilere yenilenen ekran temin etmektedir.

10. Her Yıl Dünya Braille Günü Hatırlanmaktadır

Engelleri Ortadan Kaldıran Braille Alfabesine Dair Bilgiler

Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, görme engeli olan kişilerin iletişim kurabilmesi ve bu sayede temel insan haklarına erişebilmelerinin önemini vurgulamak için her yıl 4 Ocak’ı Dünya Braille Alfabesi günü olarak ilan etmiştir. Engelleri ortadan kaldıran ve görme engeli yaşayan bireylerin hayatın her alanında faaliyet göstermesini hedefleyen Dünya Braille Alfabesi Günü, her yıl farkındalık oluşturmak için hatırlanmaktadır. Başta görme engelli bireylerin karşılaştığı zorluklar ve Braille Alfabesine dair bilgiler olmak üzere hükümetleri devamında işletmeleri, ekonomik ve sosyal fırsatlar yaratmak için teşvik ederek bu günde; görme engeli yaşayan bireyler adına daha anlamlı kılmak amaçlanmaktadır.


Bu içeriğe ifadenle renk ver!

Beğen Beğen
31
Beğen
Mutlu Mutlu
28
Mutlu
Eğlenceli Eğlenceli
18
Eğlenceli
Üzgün Üzgün
2
Üzgün
Olamaz Olamaz
2
Olamaz
Kızgın Kızgın
4
Kızgın
Komik Komik
3
Komik
İlginç İlginç
14
İlginç

Yorum bırak