Doğada Yenilebilen Ve Yetiştirilebilen Mantar Çeşitleri

6 dk okuma süresi


Dünyada en sevilen ve en çok tüketilen besinler arasında gelen mantar, yüksek besin değerleri ile kimi zaman ana yemeklere dahil olarak kimi zaman süsleyici element şeklinde ve kimi zaman ise ana yemeğin kendisi olarak kullanılır. Ülkemizde geniş bir yelpazeye sahip olan ve kimilerine antipatik gelen bu canlı türü, en çok karşımıza tükettiğimiz pizzalarda çıkmaktadır. İklim açısından mantarlar adına bir cennet olan Türkiye’de, yenilebilen ve yetiştirilebilen özelliğe sahip pek çok mantar arasından doğada karşınıza çıkabilecek farklı çeşitleri ile mantarları, sizler için bir araya topladık.

1. İmparator Mantarı

Doğada Yenilebilen Ve Yetiştirilebilen Mantar Çeşitleri

Dünya çapında doğada bulunan mantar çeşitleri arasında yetiştirilebilen ve yenilebilen mantar denildiğinde, akla ilk gelenlerden ve gelincik olarak da bilinen imparator mantarıdır. Güney Avrupa’nın en sevilen mantarları arasında olan “Amanita Caesarea” adını Sezar’dan almıştır. Görünüş olarak Turuncu şapkalı ve sporları beyaz renktedir. Türkiye’de Göksu Vadisi, Şile ve Kandıra dolaylarında rastlamak mümkündür. Keskin fakat oldukça lezzetli bir tada sahip olan bu mantar ailesinde çeşitli zehirli mantarlarda bulunduğu için toplarken dikkat edilmeli ve bir uzmana danışılarak tüketilmelidir.

2. Kuzu Göbeği Mantarı

Doğada Yenilebilen Ve Yetiştirilebilen Mantar Çeşitleri

Ege, Akdeniz ve Karadeniz’in kıyı bölgelerinde halk arasında Höbelen yada Döbelen olarak da bilinen kuzu göbeği mantarı, şifalı bir mantardır. Yenilebilen mantar çeşitleri arasında yer almasına rağmen, pişirilmeden yenmemesi çeşitli bakterilere ev sahipliği yapıyor olabilmesi açısından oldukça önemlidir. Fransız mutfağının favorilerinden biri olan “Morchella Esculenta”nın fiyatı da oldukça yüksek olabilmektedir. Bahar aylarında ortaya çıkan ve kansızlık hastalığına iyi gelen bu mantar bünyesinde B1, B2 ve C vitaminleri ile yüksek miktarda kalsiyum, sodyum, potasyum ve çinko bulundurur.

3. Pestik Mantarı

Doğada Yenilebilen Ve Yetiştirilebilen Mantar Çeşitleri

“Boletus Edulis” yani üstün mantar anlamına gelen bu mantar, Çörek olarak da bilinir. Pestik mantarı ak, katı ve yumuşak olmak üzere üçe ayrılır. Dünyanın tüm ılıman bölgelerinde yaygın olarak yetişir. Pestik mantarı aslında ormanlarımızda yetişen ve yenilebilen en güzel mantarlar arasındadır. Havalı adı ile Porcini mantarı olarak marketlerde karşınıza çıkabilir. Batı Karadeniz bölgesinde ise ayı mantarı adı ile karşımıza çıkar. Görece olarak büyük bir mantar olarak şapkası 7-30 cm büyüklüğünde olabilmektedir ve iyi pişmiş bir çöreği andırır. Esmer kahverengini taşıyan bu mantarın sporlarının rengi ise sarıdır.

4. Tirmit Mantarı

Doğada Yenilebilen Ve Yetiştirilebilen Mantar Çeşitleri

Gençken sarı, olgunlaşırken kırmızı renge dönen tirmit mantarı “Lactarius Volemus” halk arasında geyik mantarı olarak bilinir. Yoğunluklu olarak iklimini sevdiği Karadeniz bölgesinde görülür. Pişirilmesi oldukça kolay ve oldukça lezzetli bir mantardır. Tuzlu ve baharatlı olarak pişirildiğinde iyi bir ara sıcak olarak servis edilir. Şapkası 5-15 cm derinliğindedir ve kuru et gibi serttir. Gençken sarımtırak bir beyazlığa sahipken olgunlaştıkça açık kahverengine dönüşür. Çiğ olarak emniyetle yenilebilir fakat aynı familyadan olan “Lactarius rufus” ile benzerliği sebebiyle karıştırılmamalıdır.

5. Çam Kabara Mantarı

Doğada Yenilebilen Ve Yetiştirilebilen Mantar Çeşitleri

Çam ormanlarında çam ağaçlarına tutunarak büyüyen ve geyik sütü olarak da bilinen mantardır. Diğer mantarlara göre çam kabara mantarı yenirken mutlaka bir uzmana danışılması gerekir aksi takdirde alerjik durumlar söz konusu olabilir. Bazı bölgelerde kendisine tirmit mantarı da denir ancak renk olarak birbirinden farklıdırlar. Sinop iline bağlı olan Boyabat yöresinde sıkça görülür. Çam kabara yani “Chroogomphus Rutilus” renk olarak altın sarısı ve kahverengi arasında kısmen kirli bir görüntüye sahiptir. Şapkası ise 4-12 cm arasında değişken boyutlara sahiptir.

6. İstiridye Mantarı

Doğada Yenilebilen Ve Yetiştirilebilen Mantar Çeşitleri

“Pleurotus Ostreatus” yenilebilen en yaygın mantar türüdür. 1. Dünya Savaşı sırasında Almanya’da geçim sağlamak amacıyla yetiştirilerek dünyaya yayılmaya başlamıştır ve şu anda dünya çağında ticari olarak üretilen bir besin hakine gelmiştir. Halk arasında kayın, kavak ya da yaprak ismi ile karşımıza çıkabilir. Nadir ve belirli şartlarda büyüyen bir mantar olması ve lezzetli olması, ülkemizde en çok yetiştirilen mantar haline gelmesine sebep olmuştur. Aynı zamanda mantarın arındırma yani vücuttaki toksik bileşenleri mantar kullanarak arındırma yöntemi içinde kullanılmaktadır.

7. Borazan Mantarı

Doğada Yenilebilen Ve Yetiştirilebilen Mantar Çeşitleri

Doğada diğer mantarlar çeşitleri arasından renginin koyu olması ile ayrılan, yetiştirilebilen ve yenilebilen bir mantar “Craterellus Cornucopioides” lezzetli olduğu kadar da pahalıdır. Az miktarda kaloriye sahip olması ve külahı andıran bir görüntüsü vardır. Adından da anlaşılabileceği gibi trompete benzer bir yapıda olup familyasında çok sayıda zehirli mantar türü olduğundan toplarken ve yerken dikkat edilmesi gerekir. Sebze sotelerinde kullanıldığında eşsiz bir tada sahip olur. Türkiye’de genel olarak Ege ikliminde doğal olarak yetişmektedir. Protein ve besin değerleri açısından oldukça iyi bir mantardır.

8. Kıvırcık Mantar

Doğada Yenilebilen Ve Yetiştirilebilen Mantar Çeşitleri

Saçaklı bir mantar olan ve halı saçağı olarak da bilinen bu türün, çam mantarı ve kedi tırnağı olmak üzere üç farklı çeşidi vardır. Diğer mantar türlerine göre gözle görülür bir şekilde farklıdır. Genellikle yoğun olarak Akdeniz bölgesinde görülür. Marul gibi görünen yapısı nedeniyle içerisinde toz ve toprak biriktirir, bu nedenle yemeklerde kullanmadan önce iyice yıkanması gerekir. Protein ve besin değerleri açısından da oldukça iyi bir mantar olan kıvırcık mantar, yaz aylarının sonlarına doğru yetişir. Özellikle çam ağaçları olmak üzere iğne yapraklı ağaç köklerinde Parazit (Asalak) olarak yetişir.

9. Bal Mantarı

Doğada Yenilebilen Ve Yetiştirilebilen Mantar Çeşitleri

İstanbul Belgrad Ormanı’nda karşınıza bol sayıda çıkabilecek olan bu mantar görüntüsüne karşı şekil olarak kültür mantarına en fazla benzeyen mantar türüdür. Sarı rengi sebebiyle balı andırır ve bal mantarı olarak adlandırılır. Kısa sürede çok sayıda yetişebilen bir tür olarak hızlıca yayılabilme özelliğini taşır. Yüksek oranda tüketimi tavsiye edilmez. Yetiştiği yerde yerin 3 metre altına kadar inebilmesi bazı ağaç ve ekosistemlere zarar verebilir niteliktedir. Antibiyotik, meşrubat ve steroid üretiminde kullanılır. 3 – 15 cm çapında şapkaya sahip olan bu türün üzerinde balı andıran pullar bulunur.

10. Sığır Dili Mantarı

Doğada Yenilebilen Ve Yetiştirilebilen Mantar Çeşitleri

Çiğ halde tüketilemeyen fakat pişirildiği takdirde kelimenin tam anlamıyla bir lezzet şölenine dönüşen sığır dili mantarı, ülkemizde her yörede bulunabilir. Görünümünden dolayı halk arasında sığır dili mantarı olarak adlandırılır. Kayın, meşe, palamut, köknar ağaçlarına tutunarak büyürler. Turuncu sığır olarak bilinen bir türü daha vardır. Diğer yörelere oranla Karadeniz bölgesinde daha fazla görünür. Aromalı ve sağlığa faydalı bir mantar türü olarak birçok yemek çeşidine yakışır. Dayanıklı bir mantar türü olarak uzun süre taze kalabilir. Kolayca temizlenebilirdir. Şapkası ve gövdesi genellikle aynı krem rengindedir.

11. Şitake Mantarı

Doğada Yenilebilen Ve Yetiştirilebilen Mantar Çeşitleri

Uzak Doğu ülkelerinin en bilinen ve en sevilen mantarı olan şitake mantarı aslında Türkiye’de de nadir olsa da rastlayabileceğimiz bir mantar türüdür. “Lentusa Edodes” Latince adlı bu mantar, Türkiye’de kara orman mantarı olarak da bilinir. Dünyanın en pahalı mantarlarından bir tanesidir. Trüf mantarları gibi oldukça yüksek fiyatlarla satılır çünkü nadir yetişmekte ve toplandıktan sonra çok da uzun bir süre dayanmamaktadır. Ülkemizde ticari olarak Akdeniz, Ege, Marmara ve Karadeniz bölgelerinde dönemsel olarak yetiştirilir. Uzakdoğu mutfağının oldukça önemli bir lezzet öğesidir.

12. Biftek Mantarı

Doğada Yenilebilen Ve Yetiştirilebilen Mantar Çeşitleri

Hem renk hem şekil olarak çiğ ete benzeyen “Fistulina Hepatica”, kesildiğinde kırmızı renkte sıvı akıtmasından ötürü adını almıştır. Biftek mantarı yenilebilen en lezzetli mantarlardan olduğu gibi taze olanları pahalı olabilmektedir. Biftek mantarı, Mersin ve çevresinde çınar ve kestane ağaçlarına tutunarak yetişir. Tadı ekşi bir tada sahiptir ancak yemeklere katıldığında enfes bir lezzet verir. Hafif asidik olması ve çürük ya da yaralı ağaçların üzerinde yetişmesi ile bilinir. Halk arasında öküz dili ve ciğer mantarı olarak da anılır. Pişirmesi uzun sürer ve toplandıktan sonra kısa süre de tüketilmelidir.

13. Kükürt Mantarı

Doğada Yenilebilen Ve Yetiştirilebilen Mantar Çeşitleri

Rengi, zehirli mantarlarla karıştırılmasına yol açan kükürt mantarı aslında lezzetli ve oldukça özel bir tada sahiptir. Tavuğu andıran tadıyla yemekleri lezzetlendiren kükürt mantarı, ülkemizde karaağaç ve ceviz ağacında sıklıkla görülür. Türkiye’nin genel olarak tüm sahil kesimlerinde karşılaşılabilir. Latince adı “Laetiporus Sulphueris” olan bu mantarın yetişkinleri pek çok kişide alerjik reaksiyonlara sebep olabilmesiyle ünlü olduğundan, genç olanlarının tüketilmesi önerilir. Genç mantarların gövdesi sarı ve uçları turuncu renkteyken, yetişkin mantarlar daha solgun renklere sahiptir.

14. Cincile Mantarı

Doğada Yenilebilen Ve Yetiştirilebilen Mantar Çeşitleri

Anadolu’nun her bölgesinde yetişebilse de Bolu ve Karaman yörelerinde kendisini görmeniz çok daha mümkün olan cincile mantarı, genellikle köknar ve iğne yapraklı ağaçların üzerinde yer alır. Çürükçül bir mantar çeşididir. Boyutları küçük olduğu için çok iyi kamufle olur ve bulması bir hayli zordur. Buna rağmen özel ve aromatik tadı bu mantarı diğerlerinden farklı bir konuma taşır. Çiğ tüketildiğinde zehirleyici bir etkiye sahip olabilen bu mantarı sote şeklinde pişirerek tüketmek ve küçük yaştaki çocuklardan uzak tutmak gerekir. En yüksek besin değerine sahip mantarlardan biri olan cincile mantarı kanserle mücadele açısından da yardımcı bir besindir.

15. Kanlıca Mantarı

Doğada Yenilebilen Ve Yetiştirilebilen Mantar Çeşitleri

“Lactarius Salmonicolor – Lactarius Deliciosus ve Lacterius Deterrimus” mantarlarına Türkiye’de genel olarak verilen isimdir. Batı Karadeniz’de ve özellikle de Bolu’da mevsimsel olarak ortaya çıkan nadir ve değerli mantarlardır. Oldukça değerli olan bu tür, gölgelik yerlerde yetiştiğinde sarı-turuncu, güneş altında kaldığında ise yeşilimsi ya da morumsu renkte olabilir. Köknar ve kayın ağaç diplerinde yetişen türü ise al kanlıca olarak bilinir ve renk olarak çok daha açık bir renge sahip olur. Çam kanlıcası ya da kara kanlıca ismi ile bilinen bu mantar türünü yağda kızartmak ya da ızgara yaparak yemek, daha önce tadına bakmamış birisi için eşsiz bir deneyim olacaktır.


Bu içeriğe ifadenle renk ver!

Beğen Beğen
8
Beğen
Mutlu Mutlu
6
Mutlu
Eğlenceli Eğlenceli
8
Eğlenceli
Üzgün Üzgün
0
Üzgün
Olamaz Olamaz
0
Olamaz
Kızgın Kızgın
1
Kızgın
Komik Komik
0
Komik
İlginç İlginç
1
İlginç

Yorum bırak