Teknolojinin gelişmesi ve yaygınlaşması ile birlikte, bilişim suçları da artmıştır. İnternet ve gelişen teknoloji insan hayatında birçok olumlu sonuçlara sebep olsa da, getirmiş olduğu olumlu sonuçların yanında olumsuz sonuçlar da yadsınamayacak kadar vardır. Online ortamlarda iletişim kurarken ya da belge paylaşımında bulunurken, gizliliğin korunmasının önemli olduğu konularda, teknoloji ve internet üzerinden gerekli önlemlerin alınması gerektiği bilinmelidir. Bilgilerimize isteğimiz dışı erişim sağlandığını fark ettiğiniz zaman devreye Bilişim Hukuku kavramı girer. Dijital dünyanın pusulası olan bilişim hukukuna dair tüm temel bilgiler bilinmeli ve bilgileriniz güvende tutulmalıdır. Bizde sizin için bu temel bilgileri listeledik. İyi okumalar!
1. Bilişim Hukuku Tanımı
Bilişim Hukuku iki farklı ana bölümde incelenmektedir. Birincisi bilgi teknolojisi hukukudur. Bilgi Teknolojisi Hukuku, bilgi güvenliğinin sağlanması, bilgisayar programlarının ya da dijital bilgilerin dağıtılması ve e-ticaret konularını düzenler. İkincisi ise internet hukukudur. İnternet hukuku, internet ortamında özel hayatın korunmasını ve internet kullanımına dair her konuyu kapsar. Bilişim hukuku internet ortamındaki yasal çerçeveyi kapsar. Özel hayatın gizliliği, ifade özgürlüğü gibi kavramlar da bilişim hukukuna girer. Bilişim Hukuku, teknolojinin kötüye kullanılması, verilerinizin ve bilgilerinizin izinsiz kopyalanması, yok edilmesi hatta müstehcenlik gibi sorunların önüne geçmek için oldukça önem arz etmektedir.
2. Bilişim Teknolojileri
Bilişim teknolojileri, ekipmanlar, donanım, hizmetler ve yazılım olarak dört öğeden oluşur. Bilişim teknolojisinin sadece bilgisayar teknolojisinden ibaret olduğu düşünmek yanlış olacaktır. Bilişim teknolojisi, enformasyon araçları, bulut tabanlı sistemler ve bilgisayar, bulut tabanlı sistemlerle çalışan yazılım araçlarını kapsar. Bilişim teknolojilerinden yararlanılarak şirket içi verimlilik sağlanır. Marka ve kurum imajına katkı sağlayacak, hatasız bir üretim zincirinin oluşmasına katkı sağlar. Rekabet gücü kazanılır ve korunur. Bilişim teknolojileri ile firma hakkında gerekli ölçümler yapılarak, eksileri ve artıları analiz edilir. Bilişim teknolojileri, özellikle şirketler için büyük kolaylık sağlar.
3. Kişisel Verilerin İşlenmesi
Kişisel veri sizin her türlü bilginizi kapsar. Bu bilgiler, sayı, ses, görüntü ya da yazı olabilir. Bu bilgiler belirli ya da belirlenebilir bir kişiye ait olmalıdır. Bilgilerin kime ait olduğu belirsiz olduğunda yani bilgilerin ait olduğu kişinin kimliği belirlenemediğinde, elde edilen bilgiler kişisel bilgiler olarak nitelendirilmeyebilir. Bilgilerin, kişisel veri olarak ele alınabilmesi için, kişinin adı, soyadı gibi onu herkesten ayıran belirleyici özellikler etkili olacaktır. Aynı ad ve soyadından birkaç tane olabileceği için bunlar tek başına yeterli olmayacaktır. Kişinin görüntüsü de bir kişiyi belirlenebilir kılabilir. Kişiyi doğrudan ya da dolaylı olarak belirlenebilir hale getiren bilgilerin hepsi kişisel veridir. Kişinin, adresi, telefon numarası, hobileri, dini inançları, sabıka kaydı ve ziyaret ettiği İnternet siteleri gibi bilgiler kişisel veri alanına girer.
4. Kişisel Verilerin Korunması Hakkı
Dijital dünyanın pusulası olan bilişim hukukuna dair kişisel verilerin korunması hakkı en temel bilgiler arasında yer alır. Kişisel verilerin korunması hakkı gelişen teknoloji ve internet ile birlikte günümüzde çok daha önemli bir hale gelmiştir. Kişisel verilerinize izinsiz ulaşım sağlayan kişiler sizin yerinize geçebilir ya da sizin bilgilerinizi kullanarak kendi yararına işlemler yapabilir. Kişisel verilerin korunması bireyin özel yaşamının gizliliğini, düşünceyi açıklama özgürlüğünü, bilgi edinme hakkını ve haberleşme özgürlüğü gibi başlıklarla da birbirini destekler haldedir. Ticari işlemler konusunda kişisel verilerin ekonomik değeri açıkça hissedilir. Kişisel verilerin korunma hakkı, sadece kişinin kendi çıkarlarının korunması değildir, aynı zamanda temel özgürlükler ve insan onuru gibi geniş bir alana hizmet eder.
5. Özel Yaşamın Gizliliği Hakkı
Özel yaşam tanımlanması güç bir kavram olduğu için, kişinin çevresi ile ilişkileri iç içe geçmiş alanlar çembere benzetilir ve bu çemberler ortak özelliklerinden dolayı üç gruba ayrılır. Dış çember, genel yaşam alanı olarak adlandırılır. Genel yaşam alanı, bireyin herkesle paylaşabileceği, kamuya açık yaşam alanlarını içerir. İkinci çember olan kişinin özel yaşam alanı ize, sadece belirli kişilerle, belirli ölçüde paylaştığı yaşam alnını kapsar. En içte kalan üçüncü çember ise sır alanı olarak adlandırılır. Bu çember kişinin sadece kendine saklamak istediği alanı oluşturur. Sır alanı kişinin, ırksal kökeni, cinsel yaşamı ve dini tercihleri gibi konulara ilişkin verileri kapsar. Bu veriler hassas olarak kabul edilmekte ve daha özel bir korumaya tabi tutulur.
6. Düşünceyi Açıklama Özgürlüğü
Bireyin kısıtlama olmadan bilgi ve düşüncelere ulaşabilmesi, edindiği kanaatlerden dolayı kınanması, bunları tek başına ya da herhangi bir grupla birlikte çeşitli yollarla açıklayabilmesi, savunabilmesi ve başka bireylere aktarabilmesi, düşünceyi açıklama özgürlüğü olarak adlandırılır. Düşünceyi açıklama özgürlüğü kimi zaman kişisel verilerin korunması hakkı ile çatışabilir. Basın özgürlüğü bazen kişisel hakları ihlal ettiği için tartışmalara yol açar. Halka en doğru bilgiyi en hızlı şekilde vermeye çalışan basın mensupları ve kişisel bilgilerinin paylaşılmasını istemeyen bireyler arasında bir çatışma söz konusu olur. Bazen de bireyler ya da gruplar düşüncelerini kendi kimliklerini gizleyerek yani anonim olarak paylaşırlar.
7. Özel Haberleşmenin Gizliliği
Bireylerin, mektup, elektronik posta ve telefon gibi iletişim araçları ile yaptıkları özel iletişimin gizliliğini korumak oldukça önemlidir. Özel haberleşmenin gizliliğini korumak, kişinin istediği kişilerle istediği şekilde haberleşmesinin engellenmemesini ve bu haberleşmelerin üçüncü kişi tarafından izinsiz şekilde müdahale etmesini önlemeyi kapsar. Hukuka aykırı bir şekilde izinsiz olarak yapılan dinleme ve kayıt altına alma hem özel haberleşmenin gizliliğini ihlal ederken hem de kişisel verilerin korunması hakkını da ihlal etmiş olur. Bu yüzden iletişi kurarken ne konuşulduğundan ziyade kiminle, ne sıklıkla, ne kadar süre, konuşulduğu daha önemlidir. Özel haberleşmenin gizliliğini ihlal etmek mahremiyet ihlaline de girer.
8. Bilişim Suçları
Dijital dünyanın pusulası olan bilişim hukukuna dair bilinmesi gereken en temel bilgiler arasında yer alan bilişim suçlarını bilmek sizin teknoloji dünyasında başınıza gelebilecek tehlikelerden korunmanıza yardımcı olur. Bilişim suçları, her geçen gün daha da gelişen dünya standartlarında, neredeyse her şeyin internet altyapısı ile gerçekleştiriliyor olmasından dolayı insanların en çok muzdarip olduğu suç türlerinden bir tanesidir bilişim suçları. E-posta dolandırıcılıkları, adres sahteciliği, kimlik hırsızlığı ve kötü amaçlı bilgisayar yazılımları bilişim suçlarından sadece birkaç tanesidir. Bu tür suçlar mail adreslerinizden size ulaşabildikleri gibi bilgisayarınıza gönderilen bir bildirim ya da linkle de bilgilerinize erişim sağlayabilir.
9. Türkiye’ de Bilişim Hukuku
Türkiye’de bilişim suçlarına yönelik tek bir kanun yerine, mevcut kanunlara bilişim suçlarıyla ilgili yeni hükümler eklenmiştir. Türkiye’de bilişim suçlarına yönelik ilk yasal metin, 765 sayılı Türk Ceza Kanununa 1991 yılında eklenen “bilgileri otomatik işleme tabi tutan sistem” ibaresidir. Bundan sonra teknolojinin gelişmesi ve yeni sorunları da beraberinde getirmesiyle birçok kanuna bilişim hukuku ile ilgili hükümler eklenmiştir. Türk Ceza Kanunun onuncu bölümünde bilişim alanında suçlar başlığı altında, bilişim sistemine girme, bozma, engelleme, verileri yok etme veya değiştirme ile banka kartlarının kötüye kullanılması konularında düzenleme getirilmiştir. Türk Ceza Kanunun 243. 244. ve 245. maddesinde bilişim suçlarına dair hükümler düzenlenmiştir.
10. Bilişim Suçları İhbar ve Şikâyet
Bilişim suçlarına dair şikâyetleri, gerçek veya tüzel kişilerin kendileri ya da temsilcilerinin müracaatı ile soruşturma başlatılacağı gibi CİMER ya da e-posta yoluyla da ihbar ve şikâyette bulunulabilir. E- posta, CİMER yoluyla yapılacak ihbar ve şikâyetin dayandığı deliller incelendikten sonra suçun cinsine göre IP tespitleri yapılarak, IP’lerin gerekli yazılar ile toplanması ve değerlendirmenin yapılması gerekir. Kişisel verilerin çalınması ve uygunsuz şekilde kullanılması durumu ihmal edilmemeli ve ihbar edilmelidir. Aksi takdirde sizin bilgileriniz ve kimliğiniz kullanılarak işlemler yapılabilir. Banka bilgilerinize ulaşılarak, hesabınızdaki parayı çekebilirler. Bu ve buna benzer sorunlarla karşılaşmamak için gerekli önlemler alınmalı eğer karşılaştıysanız da ihbar edilmelidir.
