Aşılar Hakkında Muhtemelen Bilmediğiniz 10 Bilgi

5 dk okuma süresi


İnsanlar ve hayvanlar bağışıklıklarının zayıfladığı durumlarda hasta olma riskiyle yüz yüze gelmektedir. Vücudumuza giren bazı mikrop ve virüsler zararsızken bazı türleri ise tehlike barındırabilmektedir. Özellikle salgınlar, kitlesel ölümlere yol açarak toplumların yeniden şekillenmesine neden olur. Aşılar, canlıları korumak adına savunma sistemi yaratan biyolojik ürünlerdir. Ömür boyu bağışıklık sağlayan aşılar, toplumların sağlığını muhafaza etmekte ve çeşitli risklerin önüne geçmektedir. Sizin için derlediğimiz, aşılar hakkında muhtemelen bilmediğiniz 10 bilgi içeriğimizi keyifle okumanızı dilerken, sağlığınız için gerekli tedbirleri almanız konusunda ufak bir uyarıda bulunmak isteriz.

1. Aşının Bilimdeki Yeri

Aşılar Hakkında Muhtemelen Bilmediğiniz 10 Bilgi

En temel anlamda aşı, hastalıklara karşı korunmak ve bağışıklığı sağlamak için, hayvan ve insanların vücutlarına nakledilen etkisi düşürülmüş zayıf hastalık virüsüdür. Hastalık virüslerinin salgılarıyla oluşturulan bilimsel bir ilaç çözeltisidi de denebilir. Çoğu zaman virüsler nedeniyle oluşan hastalıklarımızla vücudumuz, bağışıklık üreterek savaşır. Aşının işe yaramasının temel ilkesi ise hastalık mikrobu, vücuda girmeden yapılmasıdır. Aşının virüs kanda gelişmeden önce, yani tam zamanında yetişmesi ve uygulanması gerekmektedir. Sağlık için önemli bir korumayı teşkil eden aşı, korkutucu gözükse de karşı konulması zor mikroplarla baş etmede ilk tercih edilen seçeneklerin başında gelmektedir.

2. Tıpta Aşı Gelişimi

Aşılar Hakkında Muhtemelen Bilmediğiniz 10 Bilgi

Bir dönemin tarihinde en çok korkulan ve çözümü bulunamayan hastalıkların başında çiçek hastalığı gelmiştir. Cinsiyet ve yaş ayrımı tanımayan çiçek hastalığı; oldukça ağır, ateşli ve yüzde yaralar bırakan bir rahatsızlıktır. Çeşitli ilkel yöntemler denense de ölümlerin önüne geçilememiştir. 1796 yılında Edward Jenner çiçek aşısını bulan ilk kişi olmuştur. Bilimsel dünyada büyük yankı uyandıran bu çalışma, immünoloji alanındaki gelişmelerin de önünü açmıştır. Bu tarihlerden yaklaşık yüz yıl sonra Pasteur, bilim tarihindeki en büyük icatlardan biri olan kuduz aşısını bulacak ve adı kitaplarda altın harflerle yazacaktır.

3. Türkiye’de Aşı

Aşılar Hakkında Muhtemelen Bilmediğiniz 10 Bilgi

Aşılar hakkında muhtemelen bilmediğiniz 10 bilgi listemizin üçüncü sırasında Türkiye’de yapılan aşı çalışmaları yer almaktadır. Ülkemizdeki ilk aşı çalışmaları, Osmanlı Dönemi’nde başlamıştır. 1721 yılında İngiliz bir büyükelçinin karısının, elçiye yazdığı mektup üzerine; aşının o zamanlarda Osmanlı tıbbında üretilmeye başlandığını tespit edilmiştir. Tıp alanında çalışmalara önem verilmiş, telkihhaneler kurulmuş ve aşılar üzerinde ciddi deneylere başlanmıştır. Kuduz hastalığı ile birlikte özel bir kuduz aşısı ekibi oluşturulmuş ve ilerleyen tarihte verem hastalığı ile ilgili araştırmalara önem verilmiştir. Daha sonra Cumhuriyetin ilanıyla birlikte, bilim ve fen alanındaki gelişmeler teknolojik imkânlarla buluşmuş ve üretim hızlanmıştır.

4. İlk Aşı Çalışmaları

Aşılar Hakkında Muhtemelen Bilmediğiniz 10 Bilgi

Bilinen en eski tanıklara göre M.Ö. 56O yılında Çinli doktorlar alternatif ve ilkel yollarla ‘aşılama’ çalışmaları yapmış ve buna ‘variolasyon’ demişlerdir. Dünyayı kasıp kavuran çiçek hastalığına karşı bulunan bu yöntemin temelini, yara kabuklarının kurutulup burundan nefesle çekilmesi oluşturmaktadır. Ardından ise, vücudun belli bölgelerinde kesikler açılarak, sıvılaştırılan yara kabuklarının buradan içeri akıtılması yöntemi denenmiştir. İnsanlık tarihindeki en önemli buluşlardan biri olan aşı, bilimdeki ilerlemeler sayesinde bugünlere kadar gelmiş ve salgın hastalıkların tedavisinde ölümlere karşı bir kalkan oluşturmuştur.

5. Aşıyla İlgili Tereddütler

Aşılar Hakkında Muhtemelen Bilmediğiniz 10 Bilgi

Bulaşıcı hastalıklar yüzyıllar boyunca insanların hayatını derinden etkilemiştir. İnsanların kitlesel ölümlerine neden olan hastalıklarla mücadele etmeyi ve salgınlara karşı dayanıklı bir duruş sergilemeyi aşı sağlamıştır. Aşıların çeşitli problemlere yol açacağı ve iyileştirirken başka hastalıkları başlatacağına dair genel bir inanış vardır. Ancak aşı uygulamaları hastaya yapılmadan önce aşı, kontrol edilmekte ve güvenlik incelemelerinden geçmektedir. Tehlike riski olan aşıların uygulanması ve sonraki süreçleri, tıbbi olarak takip edilmekte ve incelenmektedir. Doğru olarak kabul edilen yanlışlar, aşı ile ilgili olan gereksiz korkuları yaratmaktadır.

6. Rutin Olmayan Grip Aşısı

Aşılar Hakkında Muhtemelen Bilmediğiniz 10 Bilgi

Grip aşısı genelde çok yaygın yapılır ancak monoton bir süreci yoktur. Kronik olarak akciğer hastalığına sahip hastalara, metabolizma rahatsızlığı yaşayanlara, kalp veya böbrek sorunlarının yanı sıra şeker problemi olanlara uygulanmaktadır. Kasım ayından sonra artan grip enfeksiyonlarına karşı uzmanlar düzenli olarak bu aşıyı olmamız gerektiğini vurgulamakla beraber grip aşısının koruyuculuğuna odaklanmaktadırlar. Aşılar hakkında muhtemelen bilmediğiniz 10 bilgi adlı içeriğimizde altıncı sırayı grip aşısına ayırdıktan sonra aşı hakkında bilinen yanlışlar maddesine geçiyoruz.

7. Aşı Hakkında Yanlış Bilinenler

Aşılar Hakkında Muhtemelen Bilmediğiniz 10 Bilgi

Grip aşısı olduktan sonra hasta oldum algısı, tamamıyla yanlış bir vesveseden ibarettir. Bunları söyleyenler ya nezle olmuş ya da soğuk algınlığına yakalanmışlardır. Aşı beraberinde hastalığı getirmez. Bebeklere yapılan aşılar konusunda insanların zihninde hep soru işaretleri olmuştur. Oysa bebekleri salt anne sütü koruyamaz anne yalnızca bazı bağışıklıkları içeren antikorları bebeğe aktarır, bu yüzden yenidoğan bebekler bazı durumlarda aşılanmalıdır. Bir çocuğa sadece bir kere aşı yapılmak zorunda değildir, ihtiyacı olursa aynı anda birden çok aşı, çocuğa uygulanabilir. Aşılar otizme neden olmaz. Bu konuyla ilgili kanıtlanmış bilimsel ve tıbbi bir veri yoktur.

8. En Önemli Aşı Çeşitleri

Aşılar Hakkında Muhtemelen Bilmediğiniz 10 Bilgi

Aktif bağışıklığımızı korumak amacıyla yapılan aşıların bazı türleri oldukça önemlidir. Bu türlerin başında Tetanoz aşısı gelmektedir. Bu aşı, altı yaşının altındaki çocuklara uygulanır ve sara hastalığı olan bebeklere uygulanmaz. İkinci önemli tür aşı, Polyomiyelit’tir. Ağızdan verilen bu aşı çeşidi damlatılarak vücuda kazandırılır. Çocuk Felcini önlemek için uygulanır. Diğer bir aşı türü ise Tüberküloz yani Verem aşısıdır. Bebekler doğduktan sonra sol omuzlarına uygulanır. Sürekli kontrol sağlanır ve eğer aşı etkisini kaybetmişse yeniden tekrarlanır.

9. Koronavirüs Aşısı

Aşılar Hakkında Muhtemelen Bilmediğiniz 10 Bilgi

2020 yılının Mart ayında hayatımıza giren ve tüm dünyayı kısa bir zaman içerisinde etkisi altına alan COVID- 19 virüsü, binlerce kişinin ölümüne yol açarken, bulaşıcı bir hastalık olması nedeniyle milyonlarca kişiyi maske takma zorunluluğuna maruz bırakmıştır. Yetkili sağlık çalışanları virüs ortaya çıktığı günden beri üzerine çalışmış ve aşı hakkında planlamalara başlamışlardır. Farklı ülkeler net bir sonucu olmayan farklı aşılar üretmiş ve pazarlamaya girişmişlerdir. Antikor oluşturması beklenen aşılar, salgının küresel boyut kazanmış olmasına rağmen her devletin kendi tercihi sonucunda ulusal olarak uygulanmaktadır.

10. Aşıyı Konu Alan Filmler

Aşılar Hakkında Muhtemelen Bilmediğiniz 10 Bilgi

Son zamanlarda film listelerini alt üst eden “Salgın (Contagion)” filmi on yıl öncesinden gelen senaryosuyla hepimizi şaşırtmayı başarmış ve en çok aranan virüs filmlerinden biri olmuştur. Koronavirüs ve pandemi gerçeklerine çok benzeyen filmin senaryosunda da başrolde yarasa ile bulaşan ve insanları maske takmaya zorlayan bir virüs bulunmaktadır. Brad Pitt’in başrolünü oynadığı diğer bir salgın filmini ise “Dünyalar Savaşı Z” oluşturmaktadır. Burada virüs bulaşan insanların Zombilere dönüştüğü ve birbirlerini ısırdıklarında, ısırdıkları kişilerin de Zombi olduğu görülmektedir. Son olarak ise mükemmel bir kitap olan J. Saramago’nun “Blindness” yani “Körlük” adlı eserinden uyarlanan 2008 yapımı film, hızla yayılan körlük salgınının bir temas halinde diğer kişileri de kör etmesiyle ilerlemekte ve bize yaşanması mümkün olan bir distopyayı göstermektedir.


Bu içeriğe ifadenle renk ver!

Beğen Beğen
0
Beğen
Mutlu Mutlu
0
Mutlu
Eğlenceli Eğlenceli
0
Eğlenceli
Üzgün Üzgün
2
Üzgün
Olamaz Olamaz
1
Olamaz
Kızgın Kızgın
2
Kızgın
Komik Komik
0
Komik
İlginç İlginç
1
İlginç

Yorum bırak