Dünyanın tereke defteri olan tarihin sayfalarında kimilerine yüzlerce sayfa kimilerine ise birkaç satır yer verilir. Bunun müsebbibi taraflı tarihçilik ve popülerizm. En hassas okumaların tarih biliminde yapılması bizce aşikardır çünkü doğruyu, yansız bir şekilde bilmek kökleri eskilere dayanan insanlığın doğal hakkıdır. Ne yazık ki tarih her zaman kazananları yazar. Tepeden yuvarlanarak giderek büyüyen ve sonunda çığ oluşturan o kar topunu iten kişiyle ilgilenmez. Olguların oluş sürecindeki binlerce denemeler yapan ve belki de gelecek nesillere büyük fikirler vermiş kişileri dikkate almaz. Tarih kendini yazadururken, sizler için tarihte adı unutulmuş ve değeri bilinmeyen gizli kahramanlar yazısını kaleme aldık. Keyifli okumalar!
1. William Herschel
Bilim insanı, müzisyen Herschel’in meziyetlerini saymakla bitiremeyiz. Kendi çabalarıyla kendisi için ürettiği teleskobunun başından günlerce ayrılmadan uzayda tanımlanabilen cisim sayısını, kendi zamanına kadar keşfedilen gök cismi sayısının iki katından fazlasını keşfetmiştir. Güneşin galaksimizin merkezinde olduğunu söyleyen ilk kişidir. Aynı zamanda güneş sistemimizde bulunan Uranüs’ü ve onun iki uydusu Titania ve Oberon’u; Satürn’ün uyduları olan Mimas ve Enceladus’u o keşfetmiştir. Bunun da kalmayıp her bir rengin ısısı olduğu şüphesine kapılarak kızılötesi ışının da kâşifi olmuştur. Sir William, çalışmalarının büyük bir bölümünü İngiltere’deki bir kasaba olan Slough’ta yapmış ve orada vefat etmiştir.
2. Lumiere Kardeşler
Lumiere Kardeşler, bayılarak gittiğimiz ve belki de hastası olduğumuz, çağımızın en büyük endüstrilerinden biri olan sinemanın mucitleridir. Tarihte adı es geçilmiş veya unutulmuş gizli kahramanlar arasında bulunan bu iki kardeş, elbette görüntü kaydeden ayaklı kutunun bugünlere gelebileceğini tahmin etmemiştir. Ancak “Trenin Gara Girişi” filmi, belki de döneminin en devrimci buluşuydu. Yanılmıyorsak hiçbir buluş bu kadar kısa sürede bu kadar geniş kitleye ulaşmadı. Özellikle sanayi devriminin iyice oturmuş etkileriyle beraber. Bugün sinemada kullanılmaya devam edilen birçok sinematografik tekniğin sahibi gene Fransız kardeşlerdir.
3. Son İnka İmparatoru Atahualpa
İnka İmparatorluğunun en bahtsız ve yaşamı trajik olan imparatorudur. Çok genç yaşta hanedanlığıyla taht mücadelesine girişen Atahualpa, bu kanlı ve zorlu mücadeleden başarıyla çıkıp imparatorluğun on üçüncü ve aynı zamanda en son imparatoru oldu. İnka’ya en gösterişli ve rahat dönemini yaşatırken Francisco Pizzaro isimli bir İspanyol denizci tarafından pusuya düşürüldü. Söylentilere göre serbest kalması karşılığında Pizzaroya bir oda dolusu altın ve gümüş teklif etti. Serbest bırakılır gibi yapılıp üstüne de hazinesine İspanyollar tarafından el konulan Atahualpa, Hristiyanlığı kabul etmesi karşılığında diri diri yakılmaktan kurtuldu ve boğdurulmayı seçti. Teknolojinin İspanyolların elinde bulunması nedeniyle İnka İmparatorluğu görkemli döneminden yıkılışa geçti.
4. Takiyüddin
Takiyüddin, İstanbul’un Osmanlı zamanında ilk ve tek rasathanesi kuran bilim insanıdır. Astronomiye ve matematiğe olan merakı, döneminin önemli bilim adamlarından biri haline getirmiştir onu. Ne yazık ki Kopernik ve Brahe kadar şanslı değildi. Çünkü Takiyüddin’in kurduğu rasathane yedi yıl faaliyet gösterebildi ve yazıktır ki III. Murat devrindeki şeyhülislamın fetvasıyla topa tutularak yıkıldı. Takiyüddin, Kopernik’in bahsetmediği trigonometriden bahsetmek bir kenara tanımını çıkarmış çalışmalarında da kullanmıştır. Ayrıca sinüs ve tanjant tabloları da hazırlamıştır. Rasathanesi faaliyet girdikten bir yıl sonra bir kuyruklu yıldızı tespit etmiş, bu tespiti cümle aleme duyurmuş ve İstanbul’u o yıllarda astronomi için uğrak bir yer haline getirmiştir. Dediğimiz gibi ne yazık ki bu durum uzun sürmemiştir.
5. Clair Cameron Patterson
Mazot kullanımı neticesinde soluduğumuz oksijendeki kurşun miktarının gün geçtikçe arttığını keşfeden ve insan hayatına ciddi zararlı olduğunu kamuoyuna duyuran Amerikalı bilim insanıdır. Patterson Amerika’da başlattığı çalışmalarını Kuzey ve Güney Kutupları’na yayarak genişletti. Şehirleşme oranının yüksek olduğu yerleşim yerlerinde havadaki kurşun miktarının insan hayatını tehlikeye atacak derecede yüksek olduğunu yazdığı makalelerle tüm dünyada ses getirdi. Ancak kalantor petrol şirketleri, Patterson’un çalışmalarını engelledi ve hatta profesörlük yaptığı üniversiteden kovdurttu. Dünya’nın sahip çıkmadığı profesör, hayata gözlerini yumduğunda etrafında kendisine destek olacak kimsecikler yoktu.
6. Vikingli Komutan Rus
Birçok komutanın hedefi dünyaya hükmeden tek lider olmaktır. Kuzeyli komutan Rus’un da hedefi bu doğrultuda olmakla beraber asıl ulaşmak istediği yer dünyanın başkenti Konstantinapolis’ti. İlk hedefi olan Kiev’i fethetti ve Karadeniz üzerinden Konstatinapolise’e ulaşmaya çalıştı. Fakat bunda bir nihayete ulaşamadı. Bugün Kiev’in kurtuluşu olarak kabul edilen gün, Komutan Rus’un Kiev’i fethettiği gündür. Adı tarihte unutulmuş ve silinmeye yüz turmuş gizli kahramanlar içinden biri olan Komutan Rus, Slavlar için bugünkü Rusya’nın etnik temellerini atan büyük bir lider olarak anılır. Rus’un toprakları olduğunu belirtmek için fethettiği topraklara “Russian (Rus’un yeri)” adı verilmiştir. Sizlere de tanıdık geldi mi?
7. İbn-i Heysem
Bugün kullanılan kamera ve fotoğraf makinelerinin babasıdır. 11. yüzyılda Mısır, İran çevresinde yaşamıştır. Adı unutulmuş gizli kahramanlar içerisinde tarihte adı unutulmuş kişilerden bir diğeri İbn-i Heysem, optiğin babası adıyla anılır ve karanlık odanın mucididir. Mısır Piramitlerinin karşısına ufak bir deliğin haricinde hiç ışık giremeyecek bir çadır kurar. Güneş doğduğu vakit piramitlere çarparak çadırın içerisine giren ışık, piramitlerin görüntüsünü ters bir şekilde çadıra yansıtır. Deliği küçülttükçe piramidin görüntüsü netleşir, büyüttükçe netlik azalır. Bu olay, bugünkü fotoğraf makinelerindeki diyafram aralığının bulunduğu olaydır.
8. Niğdeli Ali
Çanakkale savaşı, büyük ve fedakâr kahramanlarla doludur. Bunlardan biri de hepimizin tanıdığı Seyit Onbaşı’dır. 18 Mart 1915’te düşman donanması, Mecidiye Tabyasını ağır bir şekilde vurdu. Bombardımanın etkisiyle top mermilerini kaldıracak vinç mekanizması bozulmuştu. Seyit Onbaşı’da tek başına 276 kiloluk mermiyi sırtlanıp topa yüklemiş ve İngiliz zırhlısı Ocean’ı boğaza gömerek savaşın seyrini değiştirmişti. Buraya kadar ki hikâyeyi hepimiz biliriz. Fakat bir de tabyanın bombalanmasından hemen sonraki durumu anlatalım. O gün o bombalamadan sadece 3 kişi sağ çıkmıştı. Seyit Onbaşı, Yüzbaşı Hilmi Bey ve Niğdeli Ali. Niğdeli Ali, darbeden sonra hayatta olan arkadaşı var mı diye gezinirken toprak üzerinde sadece bir ayağı olan ve nefessizlikten bayılmış olan Seyit Onbaşıyı kazarak kurtardı.
9. Odysseus
Truva Savaşı, yine binlerce yıl önce topraklarımızda yaşanmış destansı bir savaştı. Tanrıların bile bu savaşa katıldığı varsayılan, ozanların kayda alıp günümüze kadar getirttiği ve Yunan tarihinin en önemli savaşlarından biri olan Truva Savaşı. Truvalı Paris’in Sparta Kralı Menelaos’un karısı Helen’i kaçırmasıyla patlak veren bu savaş, Yunanların zaferiyle sonuçlanacaktı. Fakat ardı arkası kesilmeyen kuşatma saldırılarını başarıyla püskürten ve yıllarca kuşatmaya dayanmış Truva, nasıl oldu da sonunda fethedildi? Çünkü Homeros’un destanlarında bahsettiği İthaka Kralı Odysseus Yunanlılar tarafındaydı ve kurnazlığını kullanarak şehrin ele geçirilmesinde kilit rol oynayacaktı. Meşhur Truva Atının fikir babası Odysseus, bir grup askerine atın içinde saklanmalarını ve gece şehir kapılarını açmalarını emretmişti. Sonunda da Truva şehri ele geçirildi.
10. Maurice Hilleman
Maurice Hilleman, sadece 20. yüzyılda değil belki de dünya tarihinde en çok hayat kurtarmış kişidir diyebiliriz. Sebebi ise modern aşının babası olmasındandır. Amerikalı bir mikrobiyolog olan Maurice Hilleman; kızamık, kabakulak, suçiçeği, menenjit, zatürre, hepatit A, hepatit B, kızamıkçık, aşıları başta olmak üzere 40’a yakın aşıyı kendi geliştirmiştir. Milyonlarca kişinin hayatını kurtararak adı tarihte unutulmuş en değerli gizli kahramanlar listesine giren Hilleman, hiçbir aşıya da kendi ismini vermeyecek kadar da mütevazi bir kişiliğe sahip olmasıyla bilinir. Başarılarından sonraki hayatında da Dünya Sağlık Örgütü’nün danışmanlığını yaptı. 85 yaşında öldüğü yaşlarda Pennyslvania Üniversitesi’nde Pediatri profesörlüğü yapmaktaydı.
