Eserlerinde insanlığın bütün sorunlarına değinen Tolstoy, gerçekçi edebiyatın en büyük temsilcilerinden birisi olmakla beraber iyi bir filozof ve eğitimci olarak da bilinir. Rus düşünce tarihinde önemli bir yere sahip olan Tolstoy, düşüncede aşırılık, mükemmeliyetçilik gibi fikirleri benimsemiştir. Hakikatleri söylemekten çekinmeyen ve olağanüstü anlatım gücüne sahip Tolstoy, gerçeği merkeze alarak güçlü gözlem yeteneği sayesinde Rus edebiyatının en başarılı yazarlarından birisi olmuştur. Biz de sizler için Rus edebiyatının önde gelen başarılı yazarı Lev Nikolayeviç Tolstoy hakkında bilgiler paylaştık. Keyifli okumalar!
1. Yeni Bir Moliere Doğuyor: Tolstoy
Lev Nikolayeviç Tolstoy, Rus edebiyatının başarılı bir yazarı… Tabii bu başarısı tesadüf değildi. 1828’de Moskova’ya bağlı Tula vilayetinin Yasnaya Polyana kasabasında dünyaya geldi. Babası emekli bir askerdi. Annesi öldükten sonra eğitimi için Moskova’ya taşınan Tolstoy’un ailesi küçük yaşta ondaki cevheri keşfetmişti. Çevresi ona dahi gözüyle bakıyordu. Evlerinin kütüphanesinde 25’ten fazla dile çevrilmiş binlerce eser bulunmaktaydı. Bunlar kendisini geliştirmeye yardımcı oldu ve erken yaşta dil öğrenmeye başladı. J. J. Rousseau ve Voltaire etkisiyle iç dünyasını şekillendirmeye başladı. Aile bireylerinin kayıplarından sonra Kazan şehrine gitmek zorunda kalınca, gördükleri onda derin tesirler uyandırdı. Gerçekleri gözlem yeteneğini kazanmaya başladı.
2. Yeni Şehirler Yeni İnsanlar Yaratır
Doğu dilleri okumak için Kazan Üniversitesine kayıt olan Tolstoy, gece hayatı ve eğlencenin verdiği haz ile okulu aksatmış ve bir yılın sonunda okulu bırakmak zorunda kalmıştı. Gerçekleri izleme ve aktarma konusunda başarılıydı fakat öğretmenleri tarafından başarısız olarak görülmüştü. Oysa kendisi günlük tutuyor, küçük küçük hikâyeler yazarak yazarlığının temelini atıyor ve ilerleyen yıllarda çokça karşısına çıkan içsel yalnızlık ile yeni yeni tanışıyordu. Başladığı hukuk fakültesini de bırakmak zorunda kalınca büyüdüğü çiftliğe yeniden dönen yazar, aristokrat bir aile yapısına sahip olmasına rağmen köyde yaşamayı tercih ediyordu. Kazan’da gördükleri ileride onu insanlığa ve onun sorunlarına daha da yaklaştıracak ve güçlü gözlem yeteneği ile gerçekçi edebiyatın en başarılı isimlerinden birisi olacaktı.
3. Kurallı Yaşam Kurallı İnsan
Tolstoy dağınık hayatını toparlamak üzere yaşamını kurallara göre düzenledi. Düzenli insanın mükemmeliyetçiliği üzerinde duran Tolstoy’un kuralları ise şöyledir: Sabah 05.00’te uyan, akşam 10.00 olmadan yatağa gir, gün içinde en fazla iki saat uyumaya izin verebilirsin, kendine yetecek kadar yemek ye, her gün bir saat yürü, tatlı ve şekerli gıdalardan uzak dur, sana hizmet edebilecek insanları sev, mantığa uymayan hiçbir halk görüşünü dikkate alma, yalnızca bir işe odaklan, hayal kurarken gereğinden fazla uçma, asla duygularını belli etme, başkalarının hakkında ne düşündüğünü umursama, iyi şeyleri belli etmeyecek şekilde yap, asla kadınlarla tartışmaya girme, çok çalışarak arzularını yatıştır ve şanssız olanlara yardım et.
4. Gerçek Yaşamdan Gerçek Romana
Çiftlik yıllarından sonra Tolstoy, Kafkasya’ya gitti ve askeri görevine başladı. Askerde yaşadıkları, savaş sahneleri, insanların yoksulluğu ve çaresizliği, gerçekçiliği ve gözlem yeteneğini daha da güçlendirdi. Askeri hayatta yaşadığı sağlık problemlerinden dolayı hassaslaşan Tolstoy, hikâyeye yöneldi ve çocukluk öykülerini yazmaya başladı. Sivastopol Kuşatması sırasında gözlemlerini ise “Sivastopol Hikâyeleri” adlı eserinde bir araya getirdi. Savaş ve savaşın yıkıcı etkisi Tolstoy’u insanlığa daha da yaklaştırdı. 1860‘ta Almanya ve Fransa gezisinde eğitim sistemi, köydeki insanların eğitime ulaşması noktasında çalışmalar yapan Tolstoy, ünlü Fransız yazar Victor Hugo ile tanıştı. Bu tanışma hikâyesi eğitim konusundaki görüşlerini şekillendirmesine katkıda bulunmuştu.
5. Eleştirmekten Çekinmeyen Bir Yazar
Rusya’ya tekrar dönen Tolstoy’un kendi el yazısı kötü olduğu için eşi Sophia onun eserlerini tekrar baştan yazmıştır. Çocuklar için alfabe hazırlayıp eğitim konusunda reformist görüşleri benimseyen Tolstoy, “İtiraflar” adıyla bilinen eseriyle birlikte Tolstoyculuk anlayışını başlatmış oldu. Sorgulama temelli kurduğu bu anlayışla beraber din, kilise ve siyasi otorite gibi her türlü fikri dışladı, kendine özgü bir din anlayışı geliştirmek istedi. Düşüncelerinden suçlansa da görüşlerini yüksek sesle anlatmaktan hiç vazgeçmedi. Hiçbir otoriteye boyun eğmeyen güçlü bir insan olan Lev Nikolayeviç Tolstoy, dine daha çok yöneldi, oruç tuttu, günah çıkartarak ayinlere katıldı ve Rus edebiyatının başarılı yazarı olma yolunda bir adım ileriye attı.
6. Konuşan Yazardan Konuşulan Romana
Savaş ve Barış, Tolstoy’un en çok sevilen romanlarından birisi oldu. Romana başladığı zamanlarda attan düşen yazar, romanı bitirmek için ailesinden destek aldı. O konuşuyor, dikte ediyor; romanı ise başkaları yazıyordu. “En güçlü iki silah, sabır ve zamandır.” diyerek çalışma disiplinine vurgu yapan yazar eserini 1863’te başlayıp 1869 yılında tamamlamıştır. Bu eser Turgenyev ve Flaubert tarafından çok beğenilmiştir. “Savaş ve Barış” romanının başarısının rüzgârı ile ortaya çıkan ikinci büyük romanı ise Anna Karenina, gerçek yaşamın gözlemlerine dayanır. Roman ruhsal dalgalanmalar, ihanet ve aşk arasında sıkışıp kalmış olan bir kadının intiharı ile son bulur. 19. yüzyıl Rus toplumunda kadınların dışlanması, küçümsenmesi sarsıcı bir şekilde anlatılmıştır.
7. Bunalım Döneminde Başka Bir İnsan
Anna Karenina adlı eser, yazılırken çocuklarından bazılarını kaybeden Tolstoy, birkaç kez intihar girişimlerinde bulundu fakat başarılı olamadı. Bu bunalımlı dönemi atlatmak için Ortodoks kilisesine sığındı fakat aradığını bulamamıştı. Yozlaşan kilisede, din yerine kendi anlayış ve inanışlarının ön plana çıktığını görünce eleştirilerde bulundu. Aforoz edildi ve polis tarafından takip edilmeye başlandı. Bu manevi dönüşüm ile birlikte Marksizm’den etkilenip mallarını yoksul köylülere dağıttı ve köyde basit sıradan bir şekilde yaşamaya başladı. Şık giyinmeyi bir kenara bırakıp çiftçilik yapmaya, üretmeye başladı. Ona göre mal mülk ve varlık sahibi olmak, tüm kötülüklerin asıl kaynağı olmuştu.
8. Yasaklardan Devrimin Ayak Seslerine
Tolstoy’un yazdığı “İtiraflarım” adlı kitap yasaklandıktan sonra, eşi Sofia, o dönemin yöneticilerinin karşısına çıkmak istese de başarılı olamadı. Tolstoy ise insanların ahlakını bozan sanata artık düşmandı ve eserlerinin telif ücretlerini yoksul köylülere dağıtmak istedi. Bu anlayış 1917 yılında Rusya’da gerçekleşecek olan Bolşevik İhtilali olarak da bilinen Ekim Devrimi’nin önünü açan gelişmelerdendir. Yazdıkları ile devrim öncesi Rusya’daki sermaye birikimi ile yaşanan açlık, yoksulluk ve vahşeti gözler önüne sermişti. Egemen sınıflara karşı suçlamalarda bulunmaktan vazgeçmemiş ve bu rejimi savunan kiliseye karşı daha da yüksek sesle seslenmişti. Başarılı yazar Lev Nikolayeviç Tolstoy, Rus edebiyatının önemli bir yazarı haline gelmiştir.
9. Ömrünün Son Yıllarında Yalnızlık
Rus edebiyatının başarılı yazarı Lev Nikolayeviç Tolstoy, ömrünün son zamanlarını derbeder bir şekilde geçirdi. Yazdığı vasiyetname ile mallarını kızına bıraktı ve bir gece ailesine mektup yazarak evi terk etti. Bu kaçış Tolstoy’a huzur getirecekti fakat yaşı da çok ilerlemişti. Kış mevsimi onun bu gidişini zorlaştırdı ve Astapovo tren istasyonuna gelince rahatsızlandı; tek isteği huzurlu bir ölümdü. Eşi Sophia’yı bir daha görmek istemiyordu ancak eşi Sophia, Tolstoy’un bilinci kapandıktan sonra onu görebilmişti. 82 yaşında olan Tolstoy, 1910’da zatürre hastalığından dolayı hayatını kaybetti. Tam da istediği gibi sade bir odada ve sakince bir şekilde öldü. Cenazesine ulaşmak isteyen binlerce insan onu son yolculuğuna uğurlamak için sokakları doldurmuştu.
10. Bir Düşünür ve Filozof Tolstoy
Tolstoy, eserlerinde Rus kültürü ve felsefesini anlatırken, düşünsel yönü de edebi yönü kadar güçlü bir entelektüel kişi olarak karşımıza çıkar. Yaşamı boyunca ölümün ve hakikatin anlamını irdelemiş, sevgi kavramını yaşamın kaynağı olarak tanımlamıştır. Yaşamak Tanrıyı bilmektir diyen Tolstoy, tek tanrılı eşitlikçi bir toplum idealini de savunmuştur. Çocukluk yıllarında dahi olacağı ön görülen yazar, ölümüne kadar hayatı, ahlakı ve varoluşu sorgulamış, kutsal kitaplardan başta İncil olmak üzere neredeyse bütün hepsini okumaya gayret etmiştir. Ömrünün son yıllarında İslamiyet ile de yakından ilgilenmiştir. Yazın dünyasında ve klasik edebiyatta yerini alan Tolstoy’un öğretileri çağı aşmış ve insanlığın sesi haline gelmiştir.