Osmanlı padişahları denince akıllara ilk savaşlar ve fetihler gelse de onların da farklı yönleri vardır. Sadece devleti yönetmekle kalmamışlar, yaptıkları onca işin ve hengamenin arasında kendi şiirlerini ve divanlarını oluşturmuşlardır. Bizlere çok zengin ve şaşırtıcı sanat eserleri bırakmışlardır. Kimi padişahların şiirleri pek bilinmiyor olsa da bizlere bırakılan bu miras içinde öyle padişahlar vardır ki güçlü kalemleri insanların beğenisini kazanmış ve günümüze kadar okuna gelmiştir. İşte padişahların kaleminden çıkan en büyüleyici ve popüler şiirler…

1. Fatih Sultan Mehmed (Avnî)

Fatih Sultan Mehmed, babası II. Murad annesi Hüma Hatundur. Çocukluğundan beri farklı disiplinlerle ilgilenmiştir. Devrin en büyük hocaları olan Akşemseddin ve Molla Gürani’den dersler almıştır. Küçük yaşta tahta geçmiş ama babası ll. Murad’ın geri dönmesiyle tahtan çekilmiştir. Büyük bir zekaya sahip olup, döneminin ve dünyanın en büyük hükümdarından biri olmayı başarmıştır. Başarısı sadece devlet yönetimi ya da fetihler de değil, sanatta da bir o kadar ileri seviyededir. Şiirlerinde Avnî mahlasını kullanmıştır. Avnî, şiirlerini çoğunlukla aşıkane ve hikemi bir tarzda yazmıştır. Arapça ve Farsça tamlamalara da sık sık yer vermiştir.

2. Yavuz Sultan Selim (Selimî)

Yavuz Sultan Selimin babası II. Beyazid, annesi Gülbahar Hatundur. Yavuz, dönemine göre çok kısa süre tahtta kalmış ve bir hastalık yüzünden erken yaşta vefat etmiştir. Yavuz Sultan Selim, 8 yıllık hükümdarlığı boyunca çok büyük işlere imza atmış ve geçilemez denilen Sina Çölü’nü 2 haftadan kısa sürede geçmiştir. Ordusunu çok iyi disiplin etmiş ve Osmanlı topraklarını iki buçuk katına çıkarmıştır. Yavuz Sultan Selim şiirlerini “Selimi” mahlasıyla yazmıştır. Diğer padişahların yaptığı gibi sanatla da ilgilenmiştir. Padişahlığı ve iyi bir askeri dehasının yanında şairliği de bir o kadar büyüleyicidir. Kendisi, dönemin şairi Vehbi ile zaman zaman beyit yarışları yapmıştır.

3. Kanûnî Sultan Süleyman (Muhibbî)

Kanuni Sultan Süleyman, tahtta en uzun süre kalmış padişahtır. Babası I. Selim annesi ise Ayşe Hafsa Sultandır. Babasından sonra büyük bir devletin sahibi olmuş onun yanında kültürel anlamda birçok gelişmelere öncülük etmiştir. Bunlardan biri de açtırmış olduğu Süleymaniye Medreseleridir. Babası Selim’den kalan büyük hazinenin yanında şairlik duygusu da kendisine yansımıştır. Eşi Hürrem’e kaleminden onlarca şiirler dökmüştür. Daha çok lirik tarzda yazmış ve Muhibbî mahlasını kullanmıştır. Kendisi Divan Edebiyatı’nda en çok şiir yazan şairler arasında yer almıştır. Bir şiirindeki beyiti, bizlere yol gösterecek nitelikte kaleminden dökülmüştür.

4. l. Ahmed (Bahtî)

Babası lll. Mehmed, annesi Handan Valide Sultandır. Erken yaşta tahta geçen bir padişahtır. Saltanatı sırasında ordu ile beraber sefere çıkmadığı için eleştirilen bir padişahtır. Daha çok devlet işleri ile uğraşmıştır. Kendinden önce devam eden kardeş katli yasasını kaldırmış, bundan sonra devletin başına ailenin en büyük üyesi geçmiştir. Sultan Ahmet Camii onun döneminde yapılmıştır. Şiirlerinde “Bahtî” mahlasını kullanmıştır. Peygamberimiz Muhammed (sav)’in emanetlerine bakarken bir anda dilinden dökülen “N’ola tacım gibi başımda götürsem daim…” sözleri şiir alanında bizlere ne kadar iyi olduğunu göstermektedir. Tam da bu sebeple, padişahların kaleminden çıkan en güzel ve büyüleyici şiirler listemizde yerini almayı başarmıştır.

5. ll. Beyazid (Adlî)

ll. Beyazid’in babası Fatih Sultan Mehmed annesi Gülbahar Hatundur. Cem Sultan ile taht kavgası yaşamış ve sonunda tahta geçmiştir. Kendisi Hat sanatıyla ilgilenmiştir. Beyazid’in kişiliğinden bahsedecek olursak döneminde Sofu olarak bilinmiştir. Dini değerlere saygı gösteren naif bir kişiliği vardır ve savaş yanlısı değildir. Böyle olmadığını, Memlüklerden aldığı yerleri geri teslim ederek göstermiştir. Ayrıca İspanyada çıkan katliamdan orada yaşayan Müslüman ve Yahudileri kurtarmak için büyük bir yardım göndermiştir. Sanatla ilgilenen ll. Beyazid, Adli mahlasıyla birçok güzel şiiri gönüllere kazımıştır.

6. lll. Murad (Muradî)

ll. Selim’in oğlu, lll. Mehmed Han’ın babasıdır. Dönemi pek uzun sürmediği için Osmanlı Tarihi’nde adından az bahsedilmektedir. Savaşların uzun sürmesi sebebiyle saltanatı boyunca savaşa katılmamıştır. İyi bir eğitim almış ve birden fazla yabancı dil bilmektedir. Döneminde en geniş sınırlara ulaşılmıştır. Türkçe, Farsça ve Arapça divanları yazmıştır. Padişahların kaleminden çıkan birbirinden büyüleyici ve en popüler şiirler arasında Kanuni Sultan Süleyman’dan sonra en hacimli Gazel yazan padişahtır. 1500’den fazla Türkçe gazeli bulunmaktadır. Şiirlerinde “Muradî” mahlasını kullanmıştır. İçten, duygusal ve tasavvufi tarzda şiirler yazmıştır.

7. ll. Selim (Selimî)

Babası Kanuni Sultan Süleyman, annesi Haseki Hürrem Sultandır. 16 yaşına kadar sarayda yoğun bir eğitim almıştır. Kardeşi Beyazid ile taht mücadelesine girmiş ve kaybetmiştir. Babasından sonra 8 yıl tahtta kalmış, bu zamanda güçlü donanmalar kurmuş ve iyi denizciler yetiştirmiştir. ll. Selim hayatı boyunca sabırlı olmayı başarmış, fikir alışverişi yapmayı seven biridir. Sanata ilgisi olan ve teşvik eden şair, yaşadığı dönemde birçok gazel ve beyit yazmıştır. Şairin hayal dünyası ona güzel şiirler kazandırmış ve zamanında bir beyiti en iyi beyitler arasına alınmıştır. Şiirlerinde aşk ve tabiat imgelerine sık sık yer vermiştir.

8. ll. Osman (Farisî)

Babası l. Ahmet, annesi Mahfiruz Sultandır. Küçük yaşlardan itibaren diğer padişahlar gibi sıkı bir eğitim almış, tahsilli birisidir. Küçüklüğünden beri şiir yazmayı sevmiş, şiirlerinde Farisî mahlasını kullanmıştır. Anadilinden başka; Arapça, Latince, Farsça, Yunanca ve İtalyancayı da konuşabilecek kadar iyi bilmektedir. Aynı zamanda yenilikçi bir padişahtır. Genç yaşında devletteki bazı düzensizlikleri görmüş ve bunları değiştirme kararı almıştır. En başta Yeniçeri Ocağı’nın kaldırılması için çaba göstermiştir. Bunun nedeni ise Yeniçerilerin orduda düzeni bozması ve kendi başlarına iş yapmasıdır. Ancak isteğini gerçekleştiremeden Yeniçeriler tarafından şehit edilmiştir.

9. lll. Mehmed Han (Adlî)

Babası lll. Murad Han, annesi Safiye Valide Sultandır. Şehzadeliğinde din, fen, idari ve askeri derslerini devrin en iyi hocalarından almıştır. Ordusunun başında sefere çıkmıştır. Tahta geçtiğinde ise 19 Şehzade boğularak öldürülmüştür. Yaptığı en önemli icraat ise devlet ve saltanatın güvenliğini korumak için yasalar çıkarmasıdır. Kendisi Eğri Fatihi olarak ün bulmuştur. İlmi kaynaklarda lll. Mehmed Han’ın iradesinin zayıf olduğu ve başkalarının etkisi altında kaldığı anlatılır. Bunun yanında son derece züht ve takva sahibi olduğu da söylenir. Zamanında içki içenlere ağır cezalar verdiği duyulmuştur. lll. Mehmed sanatı seven ve teşvik eden birisidir. Ataları gibi kendisi de şiirler yazmış ve Adli mahlasını kullanmıştır.

10. ll. Murad (Muradî)

Fatih Sultan Mehmed’in babası ve l. Mehmed’in oğludur. Koca Murad olarak da bilinir. Çok iyi bir saray eğitimi aldıktan sonra Amasya da çeşitli görevlerde bulunmuştur. 17 yaşında tahta geçmiş bir padişahtır. Saltanatının başlarında kendisine isyan eden Şehzade Mustafa Çelebi ve Candaroğulları ile sorunlar yaşasa da bu sorunları yenerek iç güvenliği sağlamıştır. Macarlarla yaptığı savaş sırasında büyük oğlunun şehit olduğunu öğrenince tahtan çekilmiş ve 12 yaşında ki oğlu Mehmed’e tahtı devretmiştir. Haçlıların saldırması üzerine tahta tekrar geçmiş ve Varna’da Haçlıları ezmiştir. Ayrıca kendisi tarihi, sanatı ve şiiri seven birisidir. Muradî mahlası ile pek çok şiir yazmıştır.