Okyanuslar Dünya’mızın yüzde 71’ini kaplar ve gıda, geçim kaynakları, iklim düzenlemesi ve daha fazlası için güvendiğimiz pek çok önemli türe ve ekosistemlere ev sahipliği yapar. Ancak küresel ısınma ve doğada çözünemeyen veya çok zor çözünebilen atıklar yüzünden okyanusların yardımımıza ihtiyacı var. Okyanusları kurtarmaya çalışmak bunaltıcı ve imkânsız bir görev gibi gelebilir. Ancak eğer hepimiz bu konu için üzerimize düşeni yaparsak büyük bir fark yaratabiliriz. Bu içerikte okyanusları temiz tutmamıza ve gelecek nesiller için korumamamıza yardımcı olacak ipuçları sıralandı. Keyifli okumalar!

1. Plastik Kullanımından Kaçının

Okyanuslar plastik atıklardan kaynaklanan ve her gün artmaya devam eden devasa bir çöp tehdidiyle karşı karşıya. Her yıl karadaki kaynaklardan deniz ortamına giren yaklaşık 8 milyar ton çöp olduğu düşünülüyor. Bu rakam da kabaca hesaplandığında her dakika okyanuslarımıza plastikle dolu bir çöp kamyonu boşaltmaya eş değer. Plastiklerin ise doğada çözülmesi imkansıza yakındır. Şirketleri tüketicilere plastik içermeyen alternatif sunmaya teşvik etmeli ve pipet, plastik çatal – bıçak takımı, kahve fincanı, plastik poşet, balon ve paket yemek kapları gibi tek kullanımlık plastik ürünlerin kullanımından ve üretiminden kaçınmalı ve bu ürünlere hayır demeliyiz.

2. Karbon Ayak İzinizi Azaltın

Bilinen bir sera gazı olan karbondioksit, atmosferde arttıkça okyanuslarımızı her geçen gün daha da asidik hale getiriyor. Asit seviyesi artan okyanuslar ise başta mercanlar olmak üzere pek çok ekosistemin yok olmasına yol açıyor. Birkaç basit önlem alarak karbon ayak izinizi azaltabilir ve okyanuslardaki asit seviyesinin daha da yükselmemesine sağlayabiliriz. Karbon ayak izini azaltmanın ilk yolu bireysel arabalardan ziyade bisiklet ve scooter gibi alternatif araçları veya toplu taşıma araçlarını kullanmaktan geçiyor. Bunların yanı sıra iklimlendirme cihazların kullanımını azaltmak, lüzumsuz ışıkları söndürmek ve beslenme biçimimizde sera gazların daha az yol açtığı gıdaları tüketmek de karbon ayak izini azaltmamızda büyük öneme sahiptir.

3. Okyanuslara Zarar Veren Ürünlerden Kaçının

Nesli tükenmekte veya tehdit altına olan türlere, sürdürülemez balıkçılık yöntemlerine ve kirlilik ile doğrudan bağlantılı pek çok ürün mevcut. Okyanusları temiz tutmamıza ve sürdürülebilirliklerini korumamıza yardımcı olacak ipuçları arasında bu ürünlerin kullanılmaması hayati önem taşıyor. Örnek olarak köpek balığı skualeni barındıran kozmetik ürünlerini, mercan veya deniz kaplumbağası kabuğundan yapılmış takılardan, deniz kabuklarından üretilen hediyelik eşyalardan ve okyanus canlılarına doğrudan zarar verebilecek pipet gibi tek kullanımlık plastik ürünlerin kullanımdan kaçınmalıyız. Bu ürünler sürdürülemez balıkçılığı desteklemekte. Ve önemli türleri ve ekosistemlerin devamlılığını tehdit etmektedir.

4. Sürdürülebilir Deniz Ürünleri Tüketin

İyi yönetilen, etik ve sürdürülebilir şekilde avlanılan, sizin ve okyanuslarımız için sağlıklı olan deniz ürünlerini tercih edin. Hangi balıkların yenilebilir, hangilerinin zararlı özellikler taşıdığını ilk bakışta anlamak oldukça zor olabilir. Bunun için güvenilir tedarikçileri tercih edin. Seafood Watch gibi web sitelerinden tüketmek istediğiniz denir ürünlerinin türlerinin durumu, hangi boylardayken tüketilmesi ya da avlanmaması gerektiği hakkında bilgi alabilir, sürdürülebilir deniz ürünleri tariflerinden faydalanabilirsiniz. Diyetinizde cıva gibi ağır metal bakımından zengin dip ürünleri yerine yüzey canlılarını tercih edin.

5. Duyarsız Kalmayın

İyi okyanus ve çevre politikalarını destekleyen kamu görevlilerini seçmek deniz yaşamını ve korumamıza yardımcı olabilir. Çevre ve okyanusları koruma kampanyaları yapan genel ve yerel seçimlerde çevrecilik değerini ön plana çıkaran adaylara oy verebilirsiniz. Önem verdiğiniz politikaları hatırlatmak için adaylarınızı ve seçilmiş yetkilileri düzenli olarak takip edin ve onları sorgulayın. Temsilcilerimiz ve vekillerimiz deniz ve okyanuslarımızın karşı karşıya olduğu bu sorunların ne kadar önemli olduğunu bilmiyor olabilirler. Onlarla sorunları anlatırken utangaç olmamalı çevre sorunun bizim ve gelecek nesiller için ne kadar hayati önem taşıdığını anlatmamız basitçe anlatmamız gereklidir.

6. Denizleri ve Okyanusları Keşfedin

Dışarı çıkın ve etrafınızdaki denizleri keşfedin. Eğer bir denize kıyısı olmayan bir şehirde yaşıyorsanız yerel gölleri ve nehirleri okyanuslara ve denizlere nasıl bağlandığını anlamak için ziyaret edin. Deniz ve okyanusları keşif etmek için fiziksel olarak orada bulunma imkânınız yoksa pek çok multimedya ansiklopediden, belgesellerden ve web sitelerinden faydalanabilirsiniz. Ünlü gezgin Jacques-Yves Cousteau’nun da dediği gibi “İnsanlar sevdiklerini korur”. Denizleri ve sahillerimizi temiz tutun. Sahile gittiğinizde arkanızda çöp bırakmayın. Hatta bulduğunuzdan daha temiz halde bırakmaya özen gösterin.

7. Çevre Dostu Evcil Hayvan Sahibi Olun

Evcil hayvanlarınızın beslenme şeklini seçerken gıdalardaki besin içerikleri etiketlerini okuyun ve mamalarda kullanılan deniz ürünlerinin sürdürülebilirliğini kontrol edin. Deniz yaşamını tehlikeye atabilecek patojenler içerebilen kedi kumunu asla tuvalete atmayın. Akvaryumunuzda doğada yakalanmış tuzlu su balıkları bulundurmaktan kaçının ve mevcut ekosisteme korkunç zararlar verebilecek bir uygulama olduğu için hiçbir akvaryum balığını tekrar doğaya bırakmayın. Ülkemizde de son zamanlarda oldukça sık karşılaşılan istilacı balon ve aslan balıkları aslında yaşam alanları sıcak okyanus kıyıları olan canlılardır ve ülkemizde deniz hayatına büyük zarar vermektedir.

8. Ekosisteme Zararsız Kozmetikler Kullanın

Plaja gittiğimiz zaman hemen hemen hepimiz güneş koruyucu krem kullanırız ancak bu kremler denize temas ettiği zaman çoğu koruyucu krem bünyesinde barınan oksibenzon ve oktinosat adlı kimyasallar deniz yaşamına zarar verebilir. Söz konusu kimyasallar mercanlar için ölümcüldür ve mercanların bir çeşit renk kaybı sağlayıp ölmelerine yol açabilirler. Ayrıca bu kimyasallar mercanlarda büyüme kusurlarına yol açabilen DNA hasarlarına yol açabilirler. Okyanusları temiz tutmamıza, resifler ve mercanlar gibi karmaşık ekosistemlere zarar vermememize yardımcı olabilecek ipuçları arasında kullandığımız kozmetik ürünlerin ve koruyucuların içeriğini kullanmak da bulunuyor.

9. Sürdürülebilir Turizm Şirketlerini Kullanın

Turizm endüstrisi, kıyı bölgelerindeki yerel topluluklara istikrarlı bir gelir sağlamak için gereklidir. Okyanusları korumamıza, sürdürülebilirliğini sağlamamıza ve temiz tutmamıza yardımcı olacak ipuçları arasında doğayı koruma hedefini güden turizm acenteleri kullanmak da bulunuyor. Eko-Turizm adı verilen deniz ekosistemlerinin harikaları hakkında eğitim verirken aynı zamanda okyanusa dayanan istikrarlı ve sürdürülebilir ekonomiyi destekleyen acenteler mevcut. İster balina izlemeye ister şnorkelle dalma içeren turlara gidecek olun ancak tercih ettiniz kuruluşların amaçları içerisinde yerel ekosistemleri koruma olmasına dikkat edin.

10. Sivil Toplum Örgütlerini Destekleyin

Her ne kadar bir birey olarak yukarıda sıralanan maddelere dikkat etsek ve okyanusları korumamıza, temiz tutmamıza ve gelecek nesillere sağlıklı bir ekosistem bırakmamıza yardımcı olabilecek ipuçları içerisinde hareket etsek de gerçekten acil bir şekilde çözülmesi gereken meseleler bulunabiliyor. Sivil toplum örgütleri bu konuda insiyatiflerini bireylerden çok daha hızlı ve kesin şekilde kullanabilmekteler. WWF, Greenpeace ve ülkemizde faaliyet gösteren DenizTemiz Derneği gibi topluluklara destek olmak, faaliyet planları içerisinde hareket etmek daha geniş çevrelerde yankı uyandıracağı için çok daha hızlı ve kesin sonuçlar vermektedir.