Klostrofobi, diğer adıyla kapalı alan korkusu kişinin sosyal hayatını etkileyen psikolojik bir rahatsızlıktır. Klostrofobi hastaları küçük, karanlık ve kapalı alanlara girdiklerinde nefes alamayacaklarını düşünürler. Bu tür ortamlarda genellikle yoğun şekilde kaygı hissederler ve kriz yaşayabilirler. Bu yaygın ve ilginç rahatsızlığın nedenleri ve etkilerini okurken bunalacaksınız: hazırladığımız klostrofobi hakkında 10 bilgi listemiz sizlerle. Keyifli okumalar!
1. Klostrofobi
Klostrofobi; küçük, kalabalık veya kapalı alanlardan korkmadır. Klostrofobisi olanlar için kapalı alanlarda olmak yoğun kaygı ve panik duygularına neden olur. Bu tepkiler, çoğu zaman, bir çıkış yolu olmayan kapana kısılmış hissettiğinde tetiklenir. Klostrofobinin belirgin bir nedeni bulunmamaktadır. Bu durumdan korkmanın, ortaya çıkan tehlike için mantıksız ve orantısız olan ani kaygıya ve önemli sıkıntıya neden olduğu durumlarda teşhis edilebilir. Klostrofobi kalıcıdır ve 6 ay veya daha uzun sürer. Bu fobi kadınlarda erkeklerden daha yaygındır, ancak yaşı, cinsiyeti veya geçmişi ne olursa olsun herkes tarafından deneyimlenebilir. Bu fobinin tipik başlangıç yaşı, çocukluktan gençlik yıllarına kadardır.
2. Klostrofobinin Tetikleyicileri
Birçok durum, klostrofobi bir kişide kaygı veya panikatak başlangıcını tetikleyebilir. Spesifik tetikleyiciler kişiden kişiye değişir, ancak genel olarak her türlü kapalı veya dar alan endişeye neden olabilir. Birçok insan, kaygılarını sınırlamak için bu tür tetikleyicilerden kaçınmak için yola çıkacaktır. Bir klostrofobi hastası çoğunlukla asansöre binemez. Tren, uçak gibi araçlarla seyahat etmekten, tünellere girmekten kaçınır. Penceresiz bir odada veya soyunma kabininde bulunmanın da onlar için zor olduğunu belirtelim. Aynı zamanda MR çektirmek için kapsüle girmekten, hatta döner kapılardan geçmekten de korktuklarını söyleyebiliriz. Ayrıca klostrofobiyi tetikleyecek mekânlar olarak; kalabalık alanlar, bodrumlar ve mahzenler, küçük, penceresiz veya kilitli odalar, giyinme odaları, umumi tuvalet, dolaplar…
3. Klostrofobinin Belirtileri
Kapalı alanlarla karşılaşmak, klostrofobisi olanlar için birçok yoğun kaygı belirtisini tetikler. Anksiyete ve panik ataklar genellikle diğer semptomların yanı sıra hızlanmış kalp atış hızı, nefes almada zorluk ve terlemeyi içerir. Klostrofobinin birçok semptomu zayıflatıcı ve rahatsız edicidir, bu nedenle bu fobi yaşam kalitesini ciddi şekilde azaltabilir. Diğer belirtileri; sersemlemiş hissetmek, mide bulantısı, nefes almada zorluk, soluk soluğa kalma, bayılma, göğüste sıkışmayı içermektedir. Bu rahatsız edici semptomları hafifletmek için, klostrofobisi olan kişiler, mümkün olduğunda yanlarında durarak genellikle bir odanın çıkışlarını zorunlu olarak kontrol ederler. Klostrofobisi olan bir kişi, bu yoğun kaygı semptomlarının başlamasını önlemek için açık güvenli alanları seçecektir.
4. Klostrofobinin Sebebi
Klostrofobinin nedenleri, çevresel ve genetik faktörlerin bir kombinasyonu ile karmaşıktır. Korku, tüm insanlar için doğal bir içgüdüdür çünkü hayatta kalmamıza ve güvenliği bulmamıza yardımcı olur, ancak bu içgüdü klostrofobisi olanlar için aşırı hale gelir. Bu şiddetli korku, istismar, küçük bir alana hapsolma veya zorbalık yaşama gibi geçmişteki travmatik bir deneyimden kaynaklanabilir. Bu deneyimler, bir kişi hapsedildiğinde kaygıyı arttırır ve potansiyel olarak klostrofobiye yol açar veya alevlendirir. Klostrofobi bir ebeveynden veya bir akrandan da gözlemlenebilir ve öğrenilebilir. Yakınınızda kapalı alanlardan korkan birini gözlemlerseniz, bu kalıbı öğrenmeniz ve bu korkuyu uzun süre yaşamanız daha olasıdır. Ebeveynleri klostrofobik olanların kendilerinin klostrofobik olma olasılığı daha yüksektir.
5. Klostrofobinin Tedavisi
Klostrofobi, birçok etkili seçeneği bulunan tedavi edilebilir bir durumdur. Tedavi vakaların %90’ında etkilidir. Psikoterapi, klostrofobi için en iyi tedavi seçeneklerinden biridir. Bu fobiyi tedavi etmede etkili olan birçok terapi şekli vardır. Bilişsel davranışçı terapi – olumsuz düşünce kalıplarını ve bu düşüncelerle ilişkili davranışları değiştirmek için çalışır. Klostrofobi için bu, kapalı alanlarla ilişkili korku üzerinde çalıştığınız ve bunun üstesinden gelmenin yollarını aradığınız seanslardır. Maruz kalma tedavisi – kişiyi yavaş yavaş korkularına maruz bırakır, böylece zamanla daha az bunalmış hissederler. Fobiye tekrar tekrar maruz kalarak, korkuya karşı duyarsızlaşabilirsiniz. Görselleştirme teknikleri -hasta korkularıyla savaşmak için zihinsel imgeleri kullanır. Korku yaşarken güvenli bir alanı görselleştirmek yardımcı bir teknik olabilir.
6. Klostrofobinin Etkisi
Yaygın ve ilginç rahatsızlığın nedenleri ve etkilerini okurken bunalacaksınız: hazırladığımız klostrofobi hakkında 10 bilgi listemizde sırada hayatımızdaki etkileri yer almaktadır. Klostrofobi günlük yaşam için yıkıcı olabilir. Hatta bu fobi kişiye en çok zarar verenlerden biri olarak kaydedilmiştir. Klostrofobisi olan kişiler, araba kullanmak, asansör kullanmak veya penceresiz odalara girmek gibi endişelerini tetikleyen günlük durumlardan kaçınabilmektedirler. Bir sağlık hizmeti ortamında, sağlık taraması için önemli bir araç olan MRI taramaları sırasında klostrofobi yüksek oranda rapor edilir. Kıyafet seçimi bile bir klostrofobi hastası için önemli bir etken olabiliyor. Örneğin boğazlı kazak veya gömlek giymek, kravat takmak, vücudu genel olarak sıkan ve kısıtlayan kıyafetler giymek klostrofobiye sahip birini zor durumda bırakabilir.
7. Klostrofobinin Genetik Etkisi
Genetik nedenlere gelindiğinde, 2009 yılındaki araştırmalara göre, klostrofobisi olan insanlar, kaygıya neden olmada çok önemli bir rol oynayan daha küçük bir amigdalaya sahip olma eğilimindedir. Amerikan Psikoloji Derneği tarafından yayınlanan araştırma, klostrofobisi olanların mesafeleri gerçekte olduğundan daha yakın olarak yanlış değerlendirdiğini ve bu da kapalı veya dar alanlarda tehlikeyi neden daha kolay algıladıklarını açıklıyor. Ek olarak, araştırmalar klostrofobiyi GPM6A adlı tek bir gene kadar takip ediyor. 2013 yılında yapılan bir araştırmaya göre, stresle ilişkili bu genin mutasyonları klostrofobiye neden oluyor. Akıl hastalığı nadiren bir gen kadar basittir. Ancak bu bulgu, klostrofobinin başlamasına neden olan oyundaki genetik faktörler hakkında fikir verebilir.
8. Klostrofobinin Sanal Gerçeklik Terapisi
Sanal gerçekliğe maruz kalma terapisi, fobiler gibi çok çeşitli psikolojik bozuklukları tedavi etmek için giderek daha popüler bir mekanizma haline geliyor. Kaygı bozukluğu, fobi gibi durumlar için kullanılan ve yeni bir yöntem olan sanal gerçeklik terapisi, kişiyi kontrollü ve aşamalı olarak sahip olduğu korkuya maruz bırakmaktır. Doktor gözetiminde uygulanan bu yöntemle kişi üç boyutlu bir gözlük takıyor ve korktuğu durumu gerçekmiş gibi deneyimliyor. Böylece kişi sanal ortam koşullarına uyum sağlarken tehlikeye girmeme garantisine sahiptir. Vücuduna takılan sensörler sayesinde gördükleri ve fizyolojisindeki değişim iki boyutlu olarak bilgisayar ortamına aktarılıyor. Böylelikle anksiyete düzeyi doktor tarafından rahatlıkla anlaşılabiliyor. Kimi uzmanlar korkularla yüzleşmekte sanal gerçeklik terapisinin en güvenli bir yöntem olduğunu söylüyor.
9. Klostrofobinin Yönetimi
Bu yaygın ve ilginç rahatsızlığın nedenleri ve etkilerini okurken bunalacaksınız: hazırladığımız klostrofobi hakkında 10 bilgi listemizde yönetimi için özel ipuçları düzenledik. Derin nefes egzersizleri. Bu, nefesinizi hissetmek için karnınıza bir el koymayı, kare nefes almayı ve diğer egzersizleri içermektedir. Görselleştirme teknikleri (sanal gerçeklik gibi). 7 saniyeli aralıklar ile yukarı veya aşağı sayı sayma uygulamaları. Mevcut durumda sakin kalmanıza yardımcı olan topraklama teknikleri. Seçeneklerden biri; gördüğünüz, duyduğunuz, dokunduğunuz, kokladığınız ve tattığınız şeylere odaklanmak için beş duyunuzu kullanmaktır. Kendinize bir sakinleştirici mantra bulmak ve tekrarlamak; bu duygu geçecek ya da ben güvendeyim. Bu alıştırmalar, diğer pek çok alıştırmanın yanı sıra, zorlu bir durumda kaygı duygularıyla başa çıkmanıza yardımcı olabilir.
10. Klostrofobinin Desteği
Size yakın birinin ne yapacağını bilmeden klostrofobi stres ve kaygısıyla uğraşmasını izlemek korkutucu olabilmektedir. Normalde çok zor olan bu rahatsızlık ile ilgili sevilen birinden gelebilecek destek büyük bir güç verebilmektedir. Klostrofobisi olan kişinin duygularını dinlemek ve doğrulamak için orada olmak, muhtemelen endişeli biri için çok fazla şey ifade edecektir. Tedavi bulmalarına yardımcı olmak, bir çıkış yolu bulmakta zorlandıklarında da onlara destek olmak çok büyük bir anlam ifade etmektedir. Bu yaygın ve ilginç rahatsızlığın nedenleri ve etkilerini okurken bunalacaksınız: hazırladığımız klostrofobi hakkında 10 bilgi listemizde son olarak nasıl destek olabileceğinize değindik. Siz veya sevdiğiniz biri klostrofobi ile uğraşıyorsa, lütfen lisanslı bir ruh sağlığı uzmanından destek alın. Klostrofobi tedavi edilebilir; zayıflatıcı korkulardan arınmış bir yaşam elde edilebilir.
