İnternet Dünyasında Güvenilir Bilgiye Ulaşmanın Kriterleri

4 dk okuma süresi


Teknolojinin gelişmesiyle birlikte pek çok işimizi artık internet aracılığıyla yapıyoruz. Ancak internette okuduğumuz her şey sizce doğru mu? Yapılan bir araştırmaya göre sahte haberin gerçek habere oranla 6 kat daha hızlı yayıldığı bir gerçek. Durum bu kadar ciddiyken internet dünyasında güvenilir bilgiye ulaşmanın belirli kriterleri ve yöntemlerini bilmek; bunları dikkate alan doğru kaynakları bulmak her zamankinden çok daha kıymetli ve önem arz ediyor. O zaman haydi güvenli bilgiye ulaşmanın kriterlerine hep birlikte göz atalım.

1. Güvenli Arama Yöntemlerini Bilmek

İnternet Dünyasında Güvenilir Bilgiye Ulaşmanın Kriterleri

İnternet dünyasında her gün binlerce yeni sayfa açılıyor ve bu sayfalar sizin için bilgiye ulaşmanızı sağlayan ilk kaynak oluyor. Peki bu sayfalardaki bilgilerin güvenirliği tam olarak hangi noktada? Bu karmaşık bilgi yığını içerisinde aradığınız bilgiye en doğru ve en ekonomik şekilde ulaşmanın yolu doğru arama motorunu kullanmaktan geçiyor. Arama motorunda güvenli arama yöntemlerini bilip, etkili arama tekniklerine hakim olmanız sizi ihtiyacınız olan sonuca daha da yaklaştıracaktır. Böylelikle aradığınız bilgiye hızlı bir şekilde ulaşmış olup, bilgi kirlilikleriyle dolu bu alanda karşılaşacağınız gereksiz sonuçları azaltmış olacaksınız.

2. Eleştirel Yaklaşmak ve Sorgulamak

İnternet Dünyasında Güvenilir Bilgiye Ulaşmanın Kriterleri

İnternette karşılaştığınız herhangi bir bilgiye karşı yapmanız gereken ilk şey, şüphe kasınızı çalıştırmak olmalıdır. Bilginin yanlış olabileceğinin de farkında olmanız, herhangi biriyle paylaşmadan önce doğrulamasını yapmanız ve okuduğunuz her şeye inanmamanız sizleri internet dünyasında daha güvende tutacaktır. Unutmayın ki; doğrulamasını yapmadan başka biriyle paylaştığınız her bilginin üstüne yeni yanlış bilgiler eklenebilir ve belki de bir kaosa dönüşebilir. Bu sebeplerden dolayı şüphe kasınızı sürekli aktif tutun ve çevrim içi güvenliğinize dikkat edin. İnsanlarla yanlış bir bilgi paylaşmanın sorumluluğunu göz önünde bulundurun.

3. Bilginin Güncelliğini Kontrol Etmek

İnternet Dünyasında Güvenilir Bilgiye Ulaşmanın Kriterleri

İnternet dünyasındaki bilgiler çok hızlı bir şekilde değişiyor ve gelişiyor. Durum böyleyken de dijital ortamda aradığımız herhangi bir bilginin en yakın tarihli olmasına dikkat etmeliyiz. Çünkü hızla değişen bir dinamikte bilgiler de geçerliliğini zamanla yitiriyor ve güncelliğini yitiren herhangi bir bilgi de silinmediği için bilgi kirliliği olarak karşımıza çıkıyor. Bu bilgi kirliliğinden sıyrılmak içinse güncel olan sitelerden veya sayfalardan bilgi doğrulaması yapmalısınız. Genellikle asılsız haberlerde tarihler değiştirilerek üzerinde oynama yapılmaktadır. Olayın gerçekleştiği tarih, yer ve saat unsurlarını göze aldığınızda haberin doğru olmadığını fark edebilirsiniz.

4. Doğru Kaynaklara Yönelmek

İnternet Dünyasında Güvenilir Bilgiye Ulaşmanın Kriterleri

Bilgiyi ilk elden aktaran web siteleri sayesinde doğru bilgiye rahatlıkla ulaşabiliyoruz. Ancak haber teyit eden kaynaklar doğru bilgiye ulaşma noktasında en büyük kolaylaştırıcımız. Böyle durumda kaynakça kısmını ekleyen web siteleri ekledikleri kaynakçalar sayesinde bilginin nereden geldiğini bizlere gösteriyor. Teyit, dogrulukpayi gibi sitelerden hatalı ilişkilendirme, manipülasyon, uydurma, taklit, parodi ve bağlamdan koparma gibi alt başlıklarda yayılan yanlış haberleri inceleyebilirsiniz. Bu durum internet dünyasında araştırmalar yaparken sizin doğru bilgiye ulaşmanın kriterleri ve yöntemlerini iyice kavramanızı sağlayacaktır.

5. Bilgiyi Farklı Kaynaklardan Doğrulamak

İnternet Dünyasında Güvenilir Bilgiye Ulaşmanın Kriterleri

Dijital çağda bilgiler oldukça hızlı bir şekilde üretiliyor ve kullanıcılar da aynı hızla bu bilgileri tüketiyor. Fazlasıyla üretilen bu denli bilgilerin doğal bir sonucu olarak da bilgi kirliliği ortaya çıkıyor. Durum böyleyken tıkladığımız ilk web sitesindeki her bilgiye hemen güvenmememiz gerekiyor. Bilgi kirliliği olan internet dünyasında girdiğimiz web sitesi bizi yanlış bilgiye götürebilir. Farklı sitelerden aynı bilgiyi okumak bilginin doğruluğunu daha da kuvvetlendirecektir. Bu sebeple en az 3 web sitesinden araştırdığınız konuyu 5N1K (Ne, Nerede, Ne Zaman, Nasıl, Niçin ve Kim) metoduyla inceleyerek, bilginin doğruluğunu sağlayabilirsiniz.

6. Sağlam Kaynaklardan Teyit Etmek

İnternet Dünyasında Güvenilir Bilgiye Ulaşmanın Kriterleri

İnternet dünyasında sağlam kaynak; bilgiyi kişisel bir şekilde değiştirmeden objektif ve tarafsız kalarak içeriklerini hedef kitleye bilimsel bir biçimde aktaran kaynaktır. Kaynağımız bilimsel temellere dayandıkça ve dayandığı bu bilimsel temelleri de kaynakçalarla destekledikçe bilginin doğruluğu da o ölçüde kuvvetlenecektir. Herhangi bir kaynakça belirtilmeyen, araştırmalarla desteklenmeyen kaynaklara yani anonim olarak yayımlanan bilgilere şüpheli yaklaşmalı, farklı kaynaklardan aynı bilgiyi tekrar tekrar teyit etmeliyiz. Amaç Türkçe’deki doğru kaynakların daha çok artması ise elbette doğru bilginin peşinden koşmalıyız.

7. Görsel Doğrulaması Yapmak

İnternet Dünyasında Güvenilir Bilgiye Ulaşmanın Kriterleri

Yanlış bir bilgi kadar, bağlamından koparılıp olayları ya da kişileri manipüle etmek için farklı amaçlarla kullanılan görseller yanıltıcı olabiliyor. Aynı zamanda videolar montajlanarak, üzerinde oynamalar yapılabiliyor. Bu durumlarda görsel / video doğrulamasını kesinlikle yapmalısınız. Peki bunu nasıl yapabilirsiniz? Bunun elbette birkaç yolu var: fotoğraflarda tersine görsel arama yapmak, görselin metaverilerine bakmak, TinEye sitesi üzerinden tarama yapmak ve görüntüyü / videoyu diğer kaynaklarla karşılaştırmak en basit yolu. Eğer video ya da görsel ile altındaki metin uyuşmuyorsa asılsız ve alakasız haber olma ihtimali daha yüksek; şüpheci yaklaşmanızda fayda var.

8. Yazarın Yetkinliğini İncelemek

İnternet Dünyasında Güvenilir Bilgiye Ulaşmanın Kriterleri

Okuduğunuz herhangi bir yazıda yazan kişilerin alanında yetkin insanlar olması güvenli bilgiye ulaşma noktasında çok kıymetli ve işinizi kolaylaştıran bir ölçüt olacaktır. Aksi takdirde bilgi havada kalacak, okuduğunuz halde sizi tatmin etmeyecek ve vakit kaybından öteye geçmeyecektir. “Yetkin yazarları nereden bulacağım?” diye soracak olursanız; başvuracağınız ilk kaynak akademik kaynaklar olmalıdır. Özellikle bilimsel içeriklerde bol kaynakçalı ve bilimsel temellere dayandırılmış makale veya tezler alanında yetkin insanlar tarafından yazıldığı için ulaştığınız bilgi doğru ve güvenilir olacaktır. Haberlerde muhabire, platformlarda ise içerik üreticisine bakabilirsiniz.

9. Çıkan Reklamlara Dikkat Etmek

İnternet Dünyasında Güvenilir Bilgiye Ulaşmanın Kriterleri

Arama motorlarında ya da sosyal medyada karşınıza çıkan her reklam doğru olmayabilir. Sonuçta herkes hesap açarak, ödeme sağladıktan sonra anında reklam verebiliyor. Bazı kuruluşlar kısa yoldan para kazanmayı tercih edilebiliyor. Özellikle içerik paylaşım oranı, reklam oranından daha az ise bu tarz sayfalar güvenilir olmaktan çıkıyor. Yersiz reklam yaparak tamamen kazanç odaklı bu sayfalara prim vermemek aslında bizim elimizde. Dikkat ederseniz reklamlar arama motorlarında ilk sıralarda çıkar. Burada yer alan iddialı başlıkları tıklamak yerine, bir sonraki bağlantıyı inceleyebilirsiniz. Organik olarak üst sıralarda çıkan diğer içerikler, reklam içeriklerine göre daha işe yarar.

10. URL Adresini Kontrol Etmek

İnternet Dünyasında Güvenilir Bilgiye Ulaşmanın Kriterleri

URL adresi olarak isimlendirilen domainler, gelişen teknolojiyle birlikte hemen satın alınıp orijinal adreslere benzer bir biçimde taklit edilebiliyor. Kurumları ya da şirketleri bizzat kendi web sitesi ve resmi URL adreslerinden kontrol etmelisiniz. Eğer bilgiyi paylaşan web sitesinde ‘Hakkımızda’ veya ‘İletişim” sayfası bulunmuyorsa kurumsal bir kaynak değildir. Ziyaret ettiğiniz web sitelerini dikkatli bir şekilde inceleyip uzantılarını kontrol ettikten sonra; taklit olup olmadığını anlayabilirsiniz. Özellikle SSL sertifikası (https) bulunmayan internet sitelerinden herhangi bir bilgi ya da bağlantı paylaşmamalısınız.


Bu içeriğe ifadenle renk ver!

Beğen Beğen
27
Beğen
Mutlu Mutlu
23
Mutlu
Eğlenceli Eğlenceli
17
Eğlenceli
Üzgün Üzgün
5
Üzgün
Olamaz Olamaz
2
Olamaz
Kızgın Kızgın
2
Kızgın
Komik Komik
3
Komik
İlginç İlginç
7
İlginç

Yorum bırak