Birleşmiş Milletlere (BM) üye olan ülkeler belirli dönemlerde sürdürülebilir kalkınma için küresel amaçlar ortaya koyar. Bu amaçlar insanlık adına evrensel hedefleri içeren adeta birer eylem çağrısı niteliğindedir. Bu amaçlara katkı sağlayan girişimler ise, dünya genelinde sürdürülebilir kalkınmayı hedeflemiş olur. Elbette girişimcilik ekosisteminde çok fazla girişim bulunuyor. Biz ise bu içeriğimizde insanlık için yoksullukla mücadeleden çevrenin korunmasına kadar ilham veren dünyadaki girişimcilik örnekleri neler, daha çok bunlara odaklandık. Dileriz sizlere ufuk açıcı bir içerik olur. Keyifli okumalar!
1. Sama
2008 yılında kurulan bu girişim, düşük gelirli bireylerin yoksulluk döngüsünü kırmaları için teknoloji destekli çalışmalar ortaya koyuyor. Şirket, yoksul gruplara dijital işlerde çalışmaları için eğitimler vererek üyelerini küresel iş gücüne katmayı hedefliyor. Verilen eğitimler arasında yapay zeka, veri girişi gibi dijital alanlarda yer alıyor. Bugüne kadar Sama’nın programlarına katılan binlerce kişi, yoksulluktan kurtulup teknolojinin imkanlarından faydalanarak ekonomik özgürlüğüne kavuştu. Amazon, Google, Microsoft gibi büyük teknoloji şirketleriyle ortaklıkları bulunuyor. Sama, gelir eşitsizliğini azaltarak BM’nin Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları (SKA 1) maddesine katkıda bulunuyor.
2. Wefarm
2015 yılında kurulan Wefarm, küçük çiftçilerin bilgi alışverişini kolaylaştıran bir girişimdir. Bu platform, mobil telefonları aracılığıyla tarım uygulamaları, hastalık yönetimi ve ürün verimliliği gibi konularda içerikler üretip, çiftçilerin bilgi alışverişi yapmalarını sağlıyor. 2 milyondan fazla kullanıcıya sahip olan bu girişim, özellikle kırsal alandaki çiftçilere ulaşarak tarımsal verimliliklerini artırmalarına destek oluyor. Ayrıca Wefarm, dünya genelinde açlıkla savaşta (SKA 2) önemli bir işlev üstleniyor ve çözüm öneriyor. 2020 senesinde proje kapsamında yatırımcılardan 13 milyon dolar fon toplayarak daha geniş bölgelere yayılmayı başardı.
3. Zipline
2014 yılında kurulan Zipline, drone teknolojisiyle tıbbi malzeme ve kan ürünlerinin uzak bölgelere ulaştırılmasını sağlayan yenilikçi bir girişimdir. Ruanda’daki sağlık krizleriyle mücadele amacıyla kurulan bu girişim, şimdilerde dünya genelinde birçok ülkeye hizmet veriyor. Kısa sürede ilaç ve malzemeleri hastalara teslim ederek binlerce hayatı kurtardığını söyleyebiliriz. 2020 yılı itibariyle 200.000’den fazla teslimat gerçekleştirmiştir. Özellikle sağlık sistemlerinin yetersiz olduğu bölgelerde adeta bir devrim niteliğinde acil durumlarda etkili bir çözüm sunarak SKA 3 hedefine katkı sağlıyor. Ayrıca perakendecilere ve restoranlara otonom lojistik imkanı da sunuyor.
4. Bridge International Academies
2007’de hayata geçirilen Bridge International Academies projesi, düşük gelirli bölgelerde kaliteli eğitim sağlamak amacıyla teknoloji destekli bir eğitim sistemidir. Girişim, öğrencilere uluslararası düzeyde öğrenme imkanı sunarak eğitimde fırsat eşitliği sağlamayı hedefliyor. Bu proje, bünyesinde 600’den fazla okul barındırarak 500.000’den fazla öğrenciyi eğitmiştir. Dijital öğretmenler, tabletler vasıtasıyla ders programlarını uygularken öğrencilerin başarılarını anında değerlendirebiliyor. SKA 4’ü destekleyen bu proje, yoksul alanlarda nitelikli eğitimi geliştirmeyi amaçlıyor. Ayrıca Dünya Bankası ile Bill & Melinda Gates Vakfı’ndan finansal destek alıyor.
5. Solar Sister
2010 yılında kurulan Solar Sister, kırsal alandaki kadın girişimcilerin güneş enerjisi ürünlerini satmalarına yardımcı olarak ekonomik bağımsızlıklarını elde etmelerini sağlıyor. 2024 yılı itibariyle 11.000’den fazla kadın girişimci ile iş birliği yaparak, güçlü ve nitelikli bireyler haline gelmeleri için iş fırsatları sunmuştur. İnsanlık için toplumsal cinsiyet eşitliği açısından ilham veren girişimcilik örnekleri arasında sayılabilir. Ayrıca sürdürülebilir enerji kaynağı üreterek enerjiye ulaşamayan yerlere hizmet götürerek çevresel fayda da sağlıyor. Güçlü kadın mottosuyla yola çıkan bu girişim, SKA 5’i destekleyerek enerji yoksulluğu meselesine de bir çözüm üretmeye çalışıyor.
6. Gravity Water
2016 yılında kurulan Gravity Water, yağmur suyunu içme suyuna çeviren ve bunu sürdürülebilir bir biçimde dağıtan sosyal bir girişimdir. Proje kapsamında özellikle çocukların temiz suya erişimini kolaylaştırmak amacıyla okullara yönelik çalışmalar yapılıyor. 2021 itibariyle Gravity Water’ın projeleri 50’nin üzerinde okulda gerçekleştirilmiş ve 25.000’den fazla çocuğun temiz suya ulaşması sağlanmıştır. Bu girişim, temiz suya erişimi artırarak Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarından 6. maddeye katkıda bulunmakta ve sürdürülebilir bir çözüm üretmektedir. Tam da bu yüzden insanlık için ilham veren başarılı girişimcilik örnekleri listemizde yerini aldı.
7. M-Kopa Solar
2010’da kurulan M-KOPA Solar, Afrika’nın kırsal bölgelerinde özellikle düşük gelirli ailelerin elektrik ihtiyaçlarını karşılamak için güneş enerji çözümleri sunan bir girişimdir. Ev sakinleri bu düzeneği bütçelerine uygun taksit seçenekleriyle satın alıp, temiz enerjiye erişebiliyorlar. Güneş panelleri sayesinde aileler, kerosen lambalara olan bağımlılıktan kurtulup, karbon emisyonlarını azaltabiliyor. Enerji maliyetlerini düşürdüğü için aile fertleri, kazançlarını eğitime, sağlık hizmetlerine ve tasarruflara yönlendirebiliyor. 2024 yılı itibariyle 5 milyon kişiye enerji kaynağı ulaştırılmış ve yaklaşık 1,5 milyar doların üzerinde kredi sağlanmıştır. Enerji eksikliğini sonlandırmak amacıyla SKA 7’ye yardımcı oluyor.
8. Too Good To Go
2016 yılında kurulan Too Good To Go, restoranların ve gıda şirketlerinin fazla yiyeceklerini tüketicilere indirimli fiyatlarla sunmalarını sağlayan bir girişimdir. 2024 yılı itibariyle 350 milyondan fazla yemek bu platform sayesinde tasarruf edildi. Gıda israfını azaltarak çevrenin olumsuz etkilerini en aza indirgemiş ve yiyecek israfı konusunda bilinçlenmeye teşvik etmiştir. Farklı ülkelerde başarılı bir şekilde uygulanan proje, karbon emisyonlarını azaltarak çevreye de katkı sağlamakta ve SKA 12’ye destek vermektedir. Ayrıca 2021 yılında Dünya Ekonomik Forumu tarafından “Genç Küresel Liderler” kategorisinde öne çıkan girişimlerden biri olarak tanıtılmıştır.
9. The Ocean Cleanup
2013’de kurulan The Ocean Cleanup, denizlerden plastik kirliliğini azaltmaya yönelik teknolojiler gerçekleştiren bir sosyal girişimdir. Bildiğiniz gibi plastik çöpler, petrol ürünü olduğu için doğal yaşam adına büyük tehlike arz ediyor. Bu girişim ise, Büyük Pasifik Çöp Alanı dahil olmak üzere birçok bölgede projeler gerçekleştiriyor. Nehirleri ve denizleri temizleyerek, buradaki kirliliğin okyanuslara ulaşmasını engellemeyi hedefliyor. Bu proje sayesinde 2024 yılı itibariyle yüz binlerce ton plastik atık toplanmış ve bunların geri dönüştürülmesi sağlanmıştır. Daha çok deniz ekosisteminin korunmasına odaklanan bu girişim, SKA 14’ü destekleyerek sürdürülebilir bir çevreyi amaçlıyor.
10. Ecosia
2009’da kurulan Ecosia, sürdürülebilir kalkınmayı destekleyen Google gibi bir arama motoru girişimidir. Tek farkı, arama motorundan elde ettiği reklam gelirleriyle global düzeyde ağaç dikme projelerine destek veriyor. 2023 yılı itibariyle bu proje sayesinde milyonlarca hektarlık alan yeniden canlandırılmış ve 150 milyon ağaç dikilmiştir. Bir taraftan ormanların kaybının önüne geçilirken diğer açıdan karbon emisyonunu da azaltmaya yardımcı oluyor. Ecosia projesi, yeşil alan ekosistemlerini korumak amacıyla yenilikçi bir sistem geliştirerek aslında sürdürülebilir kalkınma hedeflerinden Karasal Yaşamı (SKA 15) da desteklemiş oluyor.