Polisiye roman, okuyucuyu kendisine bağlayabilmesi için güzel kurgulanmış karakterleri ve organize edilmiş bir olay örgüsünü de beraberinde getirmelidir. Bu yüzdendir ki, bu alanda pek çok eser olsa dahi sadece birkaç tanesi akıllarda yer etmiş ve arkasından büyük kitleleri kendisine hayran bırakmıştır. İşte bu karakterlerden biri de Arsen Lüpen’dir. Lüpen’in başarısı dünya çapında öyle bir noktaya çıkmıştır ki, kendi yazarını dahi arka planda bırakmıştır. Bizler de sizin için “Hırsızların Piri” hakkında dikkat çekici bilgileri topladık. İşte ikonik karakterlerden kibar hırsız lakaplı Arsen Lüpen’e dair bilinmeyenler…
1. Yazarın Tanıtımı
Karakterimizi tanıtmadan evvel yazarı hakkında bilgi vermek doğru olacaktır. Unutulmaz karakterimizi yaratan Maurice Leblanc, 1864 yılında Fransa’da doğmuştur. Birçok ülkede gördüğü çeşitli eğitimler sonrasında hukuk fakültesinde okumaya başlamış, ancak bir süre sonra edebiyata yönelmek istediğinden eğitimini yarıda bırakmıştır. Her ne kadar diploma sahibi olmasa da gördüğü çeşitli dallardaki eğitimler ile pek çok konuda yazabilecek bilgi birikimi edinmiştir. 1905 yılında yarattığı Arsen Lüpen karakteri ile üne kavuşmuş, farklı karakterler yaratmışsa da “Kibar Hırsız” her zaman onun en değerli karakteri olmuş ve 1930 yılına kadar onun hakkında yazmıştır. 1941 yılında hayatını kaybeden yazar, Fransa’nın yüksek dereceli sivil nişanlarından olan Legion d’honneur’a layık görülmüştür.
2. Kimdir Kibar Hırsız?
Arsen Lüpen (Arsène Lupin), Fransız yazar Maurice Leblanc tarafından yaratılan, hırsızların piri olmuş; ancak bir o kadar da centilmenliğin kitabını yazabilen bir karakterdir. Serüvenlerinin 25 kitaba anca sığdığı Lüpen, 19. yüzyılın sonlarına doğru Avrupa ve Amerika’da dalgalanan Sherlock Holmes’un popülaritesinin doğrudan bir sonucu olarak yaratılmıştır. Hatta ünü o kadar yayılmıştır ki, ülkemizde de etkileri görülebilmektedir. Alanındaki diğer ikonik karakterlerden kendine has tavrıyla sıyrılarak Kibar Hırsız lakabını alan Arsen Lüpen’e dair bilinmeyenler arasındaki bilgilerden biri de bu ününde yatmaktadır. Örneğin Peyami Safa, Server Bedi takma adıyla yazdığı Cingöz Recai karakterini doğrudan Arsen Lüpen’den esinlenerek yaratmıştır.
3. Lüpen’in Özgeçmişi
İkonik karakterlerden Kibar Hırsız olarak tanınan Arsen Lüpen’e dair bilinmeyenler arasında okuyucuların merak ettiği şeylerden biri de karakterimizin özgeçmişidir. Lüpen, 1874 doğumludur. Jimnastik öğretmeni olan babası Lüpen’e boks ve eskrim eğitimleri vermiş, savunma ve saldırı sanatlarına ilgisini bu eğitimler arttırmıştır. Karakterimiz Victorie adlı bir dadı tarafından büyütülmüştür ve aralarındaki diyaloglar serinin sonuna kadar devam etmiştir. Bir süre sonra Lüpen’in anne ve babası boşanmış ve annesi, son derece kibirli bir akrabalarının evinde çalışmaya başlamıştır. Annesine karşı davranışları sebebiyle Lüpen, akrabalarından bir kolye çalmıştır. 18 yaşına kadar hukuk, tıp, oyunculuk ve dövüş sanatları eğitimi almış ve kendisini bu konularda uzmanlaştırmıştır.
4. Karakter Özellikleri
Karakterimiz Arsen Lüpen’in özelliklerini incelediğimizde en dikkat çeken şey, lakabının da anlattığı üzere, daima centilmen olmasıdır. “Kibar Hırsız”, sürekli neşeli ve pozitiftir. Neşesini etrafındaki insanlara da yaptığı esprilerle aşılar. Hırsızlığı bir suç işlemekten ziyade bir akıl oyunu olarak yapar Lüpen. Yoksullara asla bulaşmaz, sonradan görme ve zengin cimrileri kendisine hedef olarak seçer. Onun için bütün kadınlar güzeldir ve her zaman istediği şeyi elde eder. Silah kullanmaz ama çok da iyi nişancıdır. Kan görmekten nefret eder. Jiu Jitsu bilir ve hakkını da verir. Pek çok kılığa girer, hatta o kadar fazla kimliğe girmiştir ki, kimse gerçek simasını bilemez. Son olarak, belki de en karakteristik özelliği, suç mahallerine kendi kartvizitini bırakmasıdır.
5. Lüpen’in Görünümü
Lüpen’in romanlarda nasıl bir siması olduğunu söylemek gerçekten çok zordur. Karakterimiz sürekli kılık değiştirmektedir. Harika bir aktördür ve kendini gizleyebilmek için sınırsız kaynağa sahiptir. En ufak bir çaba göstermeden başka bir insanın sesini, jestlerini ve tavırlarını benimseyebilmektedir. Hatta hikayelerinde anlatıcı rolünü üstlenen yardımcı karakter Maurice, Lupin’in iyi arkadaşlarından biri olduğunu ancak gerçek yüzünü hala görmediğini şu cümlelerle açıklar: “Onu yirmi kez gördüm ve her seferinde farklı bir insandı; O bile bir keresinde bana şöyle demişti: ‘Artık kim olduğumu bilmiyorum. Aynada kendimi tanıyamıyorum.’.”
6. Kibar Hırsız’ın Ortaya Çıkışı
Arsen Lüpen karakterinin ortaya çıkışı, Sherlock Holmes’un ününün dünyaya yayılmasının hemen ardından gerçekleşmiştir. Arthur Conan Doyle’un The Strand Dergisi’nde yazdığı Sherlock Holmes öyküleri o kadar beğenilmiştir ki, ünü Fransa’ya kadar gelmiştir. Bunun ardından Şubat 1905’te, gazeteci Pierre Lafitte yeni kurduğu “Je sais tout” dergisinde, Holmes’un The Strand dergisinde yaptığı gibi büyük bir okuyucu kitlesine ulaşmak için Holmes tarzı bir karakterin olmasını istemiştir. Arkadaşı yazar Maurice Leblanc ile iletişime geçmiş ve yayın için bir dizi macera hikayesi hazırlamasını istemiştir. Aynı yılın Temmuz ayında Leblanc; tatlı bir hırsız, kaçış sanatçısı, kılık değiştirme ustası Arsen Lüpen karakterini yaratmış; Kibar Hırsız karakteri kısa sürede okuyucu tarafından sevilerek benimsenmiştir.
7. Esin Kaynakları
Leblanc’ın Arsen Lüpen karakterini yaratırken ilham aldığı pek çok kaynak bulunmaktadır. Yazar dönemin gazetelerini detaylıca okuyarak, gördüğü haberlerdeki belli karakteristik özellikleri kendi kahramanına eklemiştir. Ancak iki ilham kaynağı vardır ki Lüpen’in kişiliğini asıl onlar belirlemiştir. Bunlar, Sherlock Holmes ve dönemin en ünlü hırsızlarından Marius Jacob’tur. Dönemin polisiye furyasında devrim yaratmış ve günümüzde de gerek edebiyat dünyasında gerekse hayran kurgularında ayrı bir yeri bulunan Sherlock Holmes’un centilmen kişiliği ve akıl oyunları ile Marius Jacob’un sivri zeka hırsızlıkları birleşince karakterimiz ortaya çıkmıştır.
8. Gerçek Hayattaki Lüpen
Arsen Lüpen karakterini anlatırken onun en büyük ilham kaynağını anlatmamak da olmaz. Marius Jacob, mizah anlayışıyla da bilinen Fransız bir anarşisttir. Gemilerde geçen çocukluğunun ardından ülkesine dönerek burada matbaacılık yapmaya başlamıştır. Bu dönemlerde Kropotkin’in anarşist düşüncelerini benimsemiştir. Fransız seçimlerinde seçim sandıklarını bombalamasının ardından hapse düşmüştür. Hapisten çıktığında hırsızlıklarına başlamış ve suç mahallerine mizah unsuru barındıran küçük notlar bırakmıştır. Arsen Lüpen’in kartvizit bırakma özelliği, tam da buradan ilham alınmıştır. Tıpkı Lüpen gibi zengin kesimi hedef alan Jacob ihbar sonucu yakalanmış ancak deli numarası yaparak hapis yerine akıl hastanesine gönderilmiş ve oradan da kaçarak faaliyetlerini sürdürmüştür.
9. Karakterin Kitapları
Fransız edebiyatı için büyük önem taşıyan ve okuyucuların her bir serüvenine hayran kaldığı Arsen Lüpen’in maceralarının anlatıldığı tam 25 adet kitap bulunmaktadır. Bu kitaplardan sırasıyla Kibar Hırsız, Arsen Lüpen Herlock Sholmes’a Karşı, Oyuk İğnenin Esrarı, Sekiz Yüz On Üç, Kristal Tıpa, Arsen Lüpen’in İtirafları, Obüs Patlaması, Altın Üçgen, Otuz Mezarlı Ada, Kaplan, Saat Sekizi Çalarken, Dr. Kagliastro, Yeşil Gözlü Kız, Müfettiş Barnett ve Ortakları, Esrarengiz Ev ve İki Çehreli Kadın Türkçe’ye çevrilmişken, diğerleri maalesef dilimize henüz çevrilmemiştir. Arsene Lüpen’in Son Aşkı adlı kitabın ise Fransızca dışında hiçbir basımı bulunmamaktadır.
10. Modern Hayata Uyarlamaları
Kibar Hırsız Arsen Lüpen’in 1908 yılından beri pek çok ülkede tiyatro oyunları oynanmakta ve seyirciler tarafından tam not almaktadır. Hatta ince bıyıklı, silindir şapkalı, siyah smokin ve beyaz eldivenli Kibar Hırsız tiplemesi bu oyunlarda Arsen Lüpen ile bağdaşlaşmıştır. Ayrıca kendine ait bir çizgi roman serisi de bulunmaktadır. Bunun yanı sıra 1971 yılından 1974 yılına kadar süren kendi adında bir dizisi ve 2004 yılında çekilmiş, yönetmenliğini Jean-Paul Salome’nin yapmış olduğu bir adet filmi bulunmaktadır. Tüm bu yapımların dışında Kibar Hırsız’ın hikayelerinden ilham alınarak yaratılan ve başrolünde Omar Sy’ın bulunduğu 2021 yapımı Lupin adlı dizi Netflix’te izleyicilerle buluşmaktadır.