Felsefe sözcük anlamı olarak philosophia yani phila (sevgi) ve sophia (bilgelik) kelimelerinin birleşmesinden oluşmaktadır. Dolayısıyla da bilgelik seven anlamına gelmektedir. Her dönemde felsefeye dair ontolojik, epistemolojik ve etiksel çıkarımlarda bulunulmuş, kaynağı araştırılmış ve felsefenin nerede başlandığı üzerine tartışmalar süregelmiştir. Bu anlamda felsefenin varlık, bilgi, bilim, sanat, etik, zihin, ahlak gibi alanlar ortaya çıkmıştır. Birbirinden değerli düşünürler de bu alanlar hakkında fikirlerini kitaplaştırmışlardır. Mutlaka tanımanız gereken bu düşünürlerin felsefe kitapları, herkesin okuması gerekenler arasındadır. İçeriğimizde derlediğimiz önemli felsefe kitaplarını keyifle okumanız dileğiyle!

1. Herakleitos – Fragmanlar

Herakleitos (540-480), Sokrates öncesi filozofları arasındadır. Herakleitos’un genellikle işlediği temel kavramlar arasında “logos” ve “arkhe” vardır. Fragmanlar kitabında ateş konusunda Herakleitos’un felsefi düşüncelerine dair çok şey öğrenmekteyiz. Bu fragmanlardan her biri kendi felsefesini ve kişiliğini yansıtacak biçimde kapalı cümleler ya da tek kelime şeklindedir. Kitabından bir örnek vermek gerekirse “Logos, her şeye ortak olmasına karşın çoğunluk sanki kendilerine ait düşünceler var gibi yaşar.” fragmanı da bu kitabında geçer. Fragmanlar kitabıyla Herakleitos, kendisinden çok sonra gelen filozofları ve düşünürleri etkisi altına alır.

2. Platon – Sokrates’in Savunması

Platon (427-347) antik yunan filozoflarından olup, felsefe tarihine damga vurmuştur. Sokrates’in öğrencisi, Aristoteles’in ise öğretmeni olmuştur. Platon’un eserlerinden biri olan Sokrates’in Savunması, Sokrates’in yargılanma sürecinde geçen diyaloglarından oluşmaktadır. Sokrates, Atina gençlerinin ahlaki yapısını bozduğu ve Atina tanrılarına inanmadığı gerekçesiyle suçlu görünmüştür. Suçlayanın ise kim olduğu belli değildir. Sokrates, savunmasında bilgiliyi arama sürecini aktarmaktadır. Bu süreçte kazandığı düşmanların farkına varamayan Sokrates, suçlamalar ve yargılamalarda soğukkanlılığını korumaktadır. Platon’a göre bu suçlama karşısında verilen karar; suçlanmasına ilişkin ise acıyı, kurtuluşuna ilişkin ise hakikati getirecektir.

3. Aristoteles – Nikomakhos’a Etik

Aristoteles (367-322), Platon’un Akademia’sında eğitim görmüş ve Platon’un ölümüne kadar Akademia’da kalmış antik yunan filozofudur. Aristoteles metafizik, fizik, siyaset, etik gibi alanlarda çalışmalar yapmış ve Nikomakhos’a Etik kitabında etiğe ve siyasete ilişkin görüşlerini aktarmıştır. Nikomakhos’a Etik kitabında etikten bağımsız bir siyasi anlayış olamayacağını belirterek erdem, erdem türleri, mutluluk üzerine yazmıştır. En yüksek iyinin, mutluluğun, araştırılması ve mutluluğun siyasal alanda mümkün olabileceği üzerine yoğunlaştığı bu kitap bize mutluluk, erdem ve siyaset eşitliğine dair anekdotlar vermektedir. Herkesin mutlaka okuması gereken Nikomakhos’a Etik felsefe kitapları arasında en önemlilerindendir.

4. Boethius – Felsefenin Tesellisi

Romalı olan Boethius (480-524) Felsefenin Tesellisi kitabı yargılanmaksızın idam kararı ile zindana atıldığı sırada yazılmıştır. Kitapta felsefe, bir kadın kılığında kurgulanmıştır. Felsefe, Boethius tarafından terk edildiği için onu azarlar ancak yine de Boethius’a zihinsel güç vererek destek olur. Felsefenin Tesellisi Boethius’un mahkeme karşısında kendisini savunamamasının kanıtı niteliğinde bir kitaptır. Özellikle kader ve tanrısal öngörü üzerine yazdığı bu kitap bir nevi Boethius’un savunmasıdır. Kitap düzyazı, şiir ve diyalog karışımıdır. Dönemin en çok okunan kitaplarından biri olmuştur. Bununla birlikte uyarıcı ve eğlendirici üslubu 1. Elizabeth’i bile etkilemiştir.

5. N. Machiavelli – Prens

Prens, Machiavelli (1469-1527) tarafından yazılmıştır. Makyavelist düşüncenin temeli ve siyasete dair olan bu kitap bir prensin, bir hükümdarın hükümranlığını ve egemenliğini nasıl sürdüreceği üzerine yazılmıştır. Prens’in gücünün devamlılığı için kendisinde bulunması gereken nitelikler üzerinde yoğunlaşmaktadır. Kitapta tarihten örnekler yer almaktadır. Örnekler içerisinde dönemin Türk devletinin siyasi yönü de aktarılmıştır. Machiavelli bu eseri kaleme alırken İtalya’nın içinde bulunduğu siyasi karmaşayı esas alarak tarihsel hataları dile getirmiştir. Prens, Rönesans döneminin en ünlü edebiyat eserleri arasında yer almıştır. Ayrıca Prens, felsefe kitapları arasında herkesin mutlaka okuması gereken eserlerden biridir.

6. Rene Descartes – Meditasyonlar

Okunması gereken felsefe kitapları listesindeki önemli eserlerden biri “Meditasyonlar” kitabıdır. Fransız düşünür ve matematikçi Rene Descartes (1596-1650) tarafından yazılmıştır. Meditasyonlar asıl olarak şüphenin amaç olarak değil, araç olarak kullanılması gerektiğini anlatan akıcı bir eserdir. Descartes kitapta, doğru olarak bildiği her şeyi ve tüm önyargılarını bir kenara atarak yolculuğa çıkmıştır. Descartes’ın şüphe konusu ettiği durumları bulabileceğiniz bu kitapta üzerinde şüphe duyulması gereken şeyleri baştan nasıl ele aldığını ve sorguladığını görmek mümkün. Ayrıca ruh-beden ikilisine dair düşüncelerini ve Tanrı fikrine ait tefekkürlerini de yine Meditasyonlar kitabında görmekteyiz.

7. G. W. Leibniz – Monadoloji

Leibniz (1646-1716)’in eseri olan Monadoloji sonsuz tözlerin ele alındığı kitaptır. Yunanca “monas” kavramından gelen monad “bir olan, birlik” anlamına gelmektedir. Monadoloji, monadın ne olduğu ve ne gibi özelliklere sahip olduğu tanımlarının olduğu kitabıdır. Saf, bölünemeyen ve şekle sahip olmayanın temel unsuru olan monadlar, Tanrı varlığı düşüncesi üzerine tartışmaya sürüklemektedir. Bir el kitapçığı kadar küçük ve kolay okunur olan Monadoloji tümevarımsal bir biçimde ele alınmıştır. Çok küçük yapılardan başlayarak evren ve Tanrı’ya kadar uzanan monadların serüveni günümüz bilimini çağrıştırmaktadır.

8. Thomas Hobbes – Leviathan

Hobbes (1588-1679)’un Leviathan’ı siyasi tavrını ortaya koyduğu kitabıdır. Felsefenin siyasi kanadında önemli bir yer edinen kitaptır. İnsanın doğa durumunu da ortaya koyduğu bu kitabın alt başlığı “Bir Din ve Dünya Devletinin İçeriği, Biçimi ve Kudreti’dir. İnsanın doğa durumundan siyasal olmaklığa neden geçme ihtiyacı duyduğuna dair Hobbes’un düşüncelerinin yer aldığı bu kitap okunmadan siyaset felsefesi eksik kalacaktır. Kitap ayrıca toplumsal sözleşme teorisinin ilk örneklerinden kabul edilebilir. Hobbes kitabında siyasal ve toplumsal karışıklığa ancak güçlü ve bölünmemiş bir hükümetin engel olabileceğini dile getirmektedir.

9. Baruch Spinoza – Etika

Yediden yetmişe herkesin mutlaka okuması gereken felsefe kitapları listemizin 9. maddesi “Geometrik Düzene Göre Kanıtlanmış ve Beş Bölüme Ayrılmış Olan Etika”. Spinoza (1632-1677)’nın kitabı olan Etika; Tanrı, ruhun tabiatı ve kökü üzerine, duygulanımların kökü ve tabiatı üzerine, insanın köleliği ve duygulanımların kuvvetleri üzerine son olarak da zihin gücü veya insanın hürlüğü üzerine alt başlıklarından oluşur. Geometrik uslamlama ile yazılmıştır. Spinoza’ya göre Euklides’in geometrisi en doğru sonuçlara ulaştırmaktadır. Bu bakımdan önemli etik konularını açıklarken ilginç bir yol izleyerek aksiyomlar, sayısal önermeler ve çeşitli çıkarımlar kullanmıştır.

10. Platon – Devlet

Felsefe tarihinin birçok tartışmasına temel oluşturmuş olan Platon, Devlet adlı kitabıyla çokça bilinmektedir. Günümüzde dahi düşünceleri tartışılmakta ve savunulmaktadır. A. N. Whitehead’in deyimiyle Platon’dan sonraki tüm batı felsefesi Platon’un eserlerine düşülmüş notlardan ibarettir. Öyle ki Devlet kitabı da Platon’un yaşlılık dönemi eserlerinden olsa bile bu kitaba bakmadan ontolojiye, epistemolojiye, etiğe ve siyasete dair bir tartışma yapmak temelsiz kalacaktır. Devlet kitabı bize erdeme, adalete, yönetime, yönetim biçimlerine, topluma, ideaya, devlet adamının, devletin nasıl olması gerektiğine ve daha birçok konuda bilgiler vermektedir.