Günlük Hayatın Parçası Haline Gelen Dijital Kavramlar

6 dk okuma süresi


Teknolojik gelişmeler her geçen gün daha şaşırtıcı şekillerde karşınıza çıkıyor. İlk başlarda şaşırarak karşıladığınız bu gelişmeler zamanla günlük hayatınızda da yer ediniyor, ardından normalleşiyor. Hatta vazgeçilmez hale geliyor. Bilgisayar, cep telefonu, internet gibi ilk ortaya çıktıklarında ihtiyaç duymadığınız icatlar artık birer gereksinim. Onların var olmadığı bir dünya düşünmek, özellikle yeni nesil için, epey zor görünüyor. Elbette bu gelişmeler, beraberinde yeni kavramları da ortaya çıkarıyor. Bu kavramları öğrenmelisiniz ki, teknolojik gelişmelerden geri kalmanız sonucu diğer insanlardan geride kalmanıza sebep olabilir. Biz de sizler için günlük hayatın bir parçası haline gelen, öğrenilmesi gereken bu dijital kavramlar arasından birkaçına değindik. Keyifli okumalar!

1. Dijital Vatandaşlık

Günlük Hayatın Parçası Haline Gelen Dijital Kavramlar

Dijital vatandaşlık, dijital dünyayı toplum yaşamına dâhil olmak için düzenli ve etkili kullanmak olarak tanımlanabilir. Artık iletişimin de çevrimiçi ortamlar üzerinden gerçekleşmesiyle dijital dünyada da doğru vatandaşlar olmak gitgide daha önemli bir hale geliyor. Günlük hayatın parçası olan hak ve sorumluluklarınız, dijital dünyada yer alan dijital kavramlar haline gelen temel başlıklardan. Dijital dünyadaki haklar ve sorumluluklar çerçevesinde, etik ilkeleri göz önünde tutarak dijital vatandaşlığınızı kullanıyorsunuz. Dijital vatandaş olarak günlük hayatınızda yer alan pek çok işi daha kısa ve verimli şekilde yapabiliyorsunuz. Bankacılık işlemleri, e-devlet uygulamaları, alışveriş ve eğitim bunlardan birkaçı. Bu işlemleri gerçekleştirirken bilinçli bireyler olmak, internet ortamının zararsız bir yer olması için gerekli bir unsur.

2. Nesnelerin İnterneti

Günlük Hayatın Parçası Haline Gelen Dijital Kavramlar

Teknolojik gelişmelerin sonuçlarını en iyi gündelik hayatta kullandığınız eşyalarda görebilirsiniz. Televizyondan saate, navigasyondan ev eşyalarına kadar her şey artık internet üzerinden kullanılabilir halde. Bu sistem ise “IOT (Internet of Things)” veya “Nesnelerin İnterneti” olarak anılıyor. Nesnelerin interneti, kullandığınız akıllı nesnelerin internet altyapısı üzerinden birbirleriyle veya daha büyük bir sistemle iletişim kurması ve veri alışverişinde bulunması olarak tanımlanabilir. Bir cihazın, akıllı nesne olarak değerlendirilmesi için üç ölçüt var: Cihazın tekil bir ismi olmalı, cihaz bağlanabilir olmalı ve cihazın bir sensörü olmalı. Gerekli özellikleri sağlayan cihazlara sahip olduktan sonra bu sistemin avantajlarından faydalanabilirsiniz. Bu avantajlar arasında zaman ve para tasarrufunu, çalışma verimliliğini artırmayı, daha fazla gelir elde etmeyi sayabiliriz.

3. Dijital Ayak İzi

Günlük Hayatın Parçası Haline Gelen Dijital Kavramlar

Dijital Ayak İzi, internette çevrimiçi gerçekleştirdiğiniz çeşitli aktivitelerle bıraktığınız verilerin izidir. Bu aktiviteler internette yaptığınız aramaları, mail veya aramalarla kurduğunuz iletişimleri ve yayınladığınız içerikleri kapsar. Bireysel olarak dijital ayak izi bırakılabildiği gibi işletmeler, organizasyonlar ve şirketler de dijital ayak izi bırakabilir. Dijital ayak izini bırakanın kimliğinden bağımsız olarak bu izler iki gruba ayrılır. İstemeden bir şekilde bıraktığınız izler pasif dijital ayak izi, kasıtlı olarak bıraktığınız izler aktif dijital ayak izi olarak anılıyor. Örneğin; bazı arama motorları arama geçmişinizi kaydediyor. Siz bunu istemediğiniz halde kaydettiği için pasif dijital ayak izi yaratmış oluyorsunuz. Bir mail gönderdiğinizse bu maili bilinçli şekilde gönderdiğiniz için aktif dijital ayak izi oluşturmuş oluyorsunuz. Bıraktığınız her dijital ayak iziyle, dijital dünyanın verilerine katkı sağlıyorsunuz.

4. Ekran Bağımlılığı

Günlük Hayatın Parçası Haline Gelen Dijital Kavramlar

Günlük hayatın dijital dünyaya taşınmasıyla hayatımızın bir parçası haline gelen kavramlar arasında ekran bağımlılığı da var. Evde kaldığımız günlerde zamanımızın çoğunu televizyon, cep telefonu veya bilgisayar ekranı karşısında geçiriyoruz. Elbette bu cihazların pek çok faydası var ama kontrolünüzü kaybettiğiniz anda zarar görmeye başlayabilirsiniz. Ekranda geçirdiğiniz zaman, ne zaman ekran bağımlılığı haline gelir bilemeyebilirsiniz. Aslında düşündüğünüzden daha görünür bir durum. Günlük hayattaki üretkenliğiniz, sosyal ilişkileriniz, fiziksel sağlığınız ve duygusal durumunuz zorlu süreçlerden geçebilir. Yorgun ve uykusuz hissetmek, çevreye olan ilginin azalması, kendi hayatından kopuk hale gelmek ve odaklanma güçlüğü çekmek bu zorlu süreçlerin birer belirtisi. Eğer ekran süreniz artıkça bu süreçler da zorlaşıyorsa ekran bağımlılığı yaşıyor olabilirsiniz. Ekran bağımlılığı yaşadığınızı düşünüyorsanız profesyonel bir yardım almayı düşünebilirsiniz.

5. Bulut Teknolojisi

Günlük Hayatın Parçası Haline Gelen Dijital Kavramlar

Bulut teknolojisi, ya da diğer adıyla bulut bilişim, dijital hayatın bize sunduğu en pratik uygulamalardan biri. Bulut teknolojisi kullanıcılarına bilgisayar kaynakları sağlayan, internet tabanlı hizmetler olarak tanımlanabilir. Google Drive, Microsoft Bulut bu hizmetin örneklerinden. Bu teknolojiyi günlük hayatta veri depolamak için kullanabilirsiniz. Depoladığınız verilerinize istediğiniz zaman, istediğiniz yerden ulaşabilirsiniz. Verilerinizi kullanmanın yanı sıra diğer kullanıcılarla paylaşabilirsiniz. Bu hizmet sizi dosya depolama, arşiv gibi fiziksel yer kaplayan işlemlerden kurtararak verimliliğini yükseltecektir. Ayrıca sağladığı gizlilik, maliyet tasarrufu ve anında güncelleme özellikleriyle de size kazanç sağlayacaktır. Yüklediğiniz her dosya, bulut teknolojisi sayesinde herhangi bir cihazdan erişime hazır olacaktır.

6. Artırılmış Gerçeklik

Günlük Hayatın Parçası Haline Gelen Dijital Kavramlar

İçerikte yer alan kavramlardan belki de en ilgi çekicisi artırılmış gerçeklik. İngilizcesi Augmented Reality (AR) olan bu kavram, dünyadaki çevrenin içindekilerle birlikte pek çok duyuya hitap edecek şekilde bilgisayar tarafından etkileşimli bir deneyim olarak hazırlanmasıdır. AR deneyimi bilgisayarların ürettiği grafik, ses, GPS ve görüntü verileriyle zenginleştirilir. Başka bir deyişle, bilgisayarla gerçekliği değiştirir ve artırır. Bu deneyim, gerçek zamanlı ve fiziksel dünya ile etkileşimli olarak gerçekleşir. Gelişen artırılmış gerçeklik teknolojisi, pek çok kullanım alanına sahip. İnteraktif ürün pazarlaması, müze turları, oyunlar, ev dekorasyonu, eğitim ve alışveriş bunlardan sadece birkaçı. Bu alanda Türkiye’de gerçekleştirilen faaliyetlerden biri Visualizer. Bu uygulama üzerinden artırılmış gerçekliği kullanarak istediğiniz duvar rengini görebiliyorsunuz.

7. Otonom Araç

Günlük Hayatın Parçası Haline Gelen Dijital Kavramlar

Sürücüsüz araç olarak da bildiğiniz otonom araçlar, bir sürücü aktivitesi olmadan otomatik kontrol sistemiyle hareket edebilen araçlara denir. Otonom araçlar, trafik akışını ve çevresini algılayabilir. Bunu sahip olduğu radar, bilgisayar görüşü, GPS, sonar vb. teknolojilerle yapar. Siz araç sürerken nasıl duyularınıza yorum yapıyorsanız otonom araçlar da bunu yapar. Otonom sistemlerin gelişimi de diğer teknolojik gelişmeler gibi hayatın akışını hızlandıracaktır. Bunun yanı sıra azalan maliyetler, artırılmış güvenlik ve trafik kazalarında azalma gibi faydalar da bu sistemden beklenmektedir. Öte yandan, bu teknoloji pek çok sorunu da akıllara getiriyor. Trafik akışının artması, sistem sorunları, sorumluluk ve yasal düzenlemeler, karayolu taşımacılığında iş kayıpları bunlar arasında sayılabilir.

8. Siber Suç

Günlük Hayatın Parçası Haline Gelen Dijital Kavramlar

Siber suç kavramı, bilgisayar ve bilgisayar ağı kullanılarak işlenen suçları kapsayan bir kavramdır. Bu suçlar çerçevesinde bilgisayar, suçun aracı veya hedefi olabilir. Siber suç işleyen kişilerin temel gayesi genel olarak yüksek kazanç elde etme isteğidir. Bu suçu işlerken ülkelerin güvenliğine ve ekonomisine karşı tehdit yaratırlar. 2014’te yayınlanan bir rapora göre, siber suçların küresel ekonomide yarattığı yıllık zarar 445 milyar dolar. Siber suçlar karşınıza dolandırıcılık, istenmeyen iletilerin gönderilmesi, müstehcen veya saldırgan içerik, hakaret, rahatsızlık verme ve kişisel bilgilerin çalınması şeklinde çıkabilir. Bu suçların dijital dünyada yarattığı ihlaller, dijital dünyada kalmıyor. Devletler vatandaşların haklarını dijital ortamda da korumak için hukuki düzenlemeler yapıyorlar. Örneğin; Türk Ceza Kanununa göre hakaret suçu sesli, yazılı veya görüntülü bir iletiyle işlenirse 1 yıldan az ceza verilemez.

9. Elektronik İmza

Günlük Hayatın Parçası Haline Gelen Dijital Kavramlar

Elektronik imza, dijital ortamda gönderilen belgelerin gerçekliğini doğrulayan matematiksel bir şemadır. E-imza, kâğıt üstündeki imzanın gördüğü işlevi dijital dünyada gerçekleştirir. Hatta kâğıt üstündeki imzadan da daha güvenilirdir. E-imza size imzalayanın kimliğini, imzalanan verinin güvenilirliğini ve verinin bütünlüğünün bozulmadığını garantiler. Elektronik imzalar da kişiye özeldir. Bu sayede işleme katılan kişiler, işlemle ilgilerini inkâr edemezler. Kullanılan şifreleyici ile gönderilen ileti, söz konusu alıcı dışında kimse tarafından okunamayacak ve değiştirilemeyecek şekilde şifrelenir. Elektronik imza çeşitli dijital belgelerde ve sertifikalarda kullanılır. Finans sistemlerinde kredi anlaşmaları, hukuk alanında resmî evraklar, sağlık alanında reçete ve sağlık kaydı, blockchain sisteminde güvenli işlem yapılması bunlardan birkaçıdır.

10. Bilgi Güvenliği

Günlük Hayatın Parçası Haline Gelen Dijital Kavramlar

Bilgi güvenliği, bir veri tabanında bulunan dijital verilerin yetkisiz kişiler tarafından zarara uğratılmasını önlemeyi ifade eder. Bu zarar bir siber saldırı ya da veri ihlali şeklinde gerçekleşebilir. Bu zararlardan etkilenmemek için bilgi güvenliği sistemlerini kullanabilirsiniz. Bilgi güvenliğinin üç temel unsuru gizlilik, bütünlük ve erişilebilirliktir. Gizlilik bilginin yetkisiz erişimden korunmasını, bütünlük bilginin yetkisiz erişimle değiştirilememesini, erişilebilirlik ise ihtiyaç duyduğunda yetkililerin bilgiye ulaşabilmesini ifade eder. Bu üçlüden herhangi biri zarar görürse bilgi güvenliği sorunları ortaya çıkar. Özellikle kişisel bilgileri toplayan kuruluşlar için bu bilgileri sorunsuz şekilde korumak oldukça önemlidir. Kişiler için de günlük hayatın büyük bir parçası dijital bilgilerden oluştuğu için bilgi güvenliği bilinmesi ihtiyaç haline gelen dijital kavramlar arasında.


Bu içeriğe ifadenle renk ver!

Beğen Beğen
9
Beğen
Mutlu Mutlu
1
Mutlu
Eğlenceli Eğlenceli
3
Eğlenceli
Üzgün Üzgün
0
Üzgün
Olamaz Olamaz
0
Olamaz
Kızgın Kızgın
0
Kızgın
Komik Komik
0
Komik
İlginç İlginç
2
İlginç

Yorum bırak