Ses getiren çalışmalarıyla bilim ve teknolojiye yön veren en başarılı Türk bilim insanları, matematik, tıp, fizik ve daha birçok alanda önemli eserler ortaya koydu. İşte geçmişten bugüne en başarılı Türk bilim insanları…
1. Hulusi Behçet
1889 – 1948 yılları arasında yaşayan Hulusi Behçet, en büyük Türk dermatoloğu olarak anılıyor. Hulusi Behçet, tıp dünyasında Hipokrat’tan beri kesin olarak tanımlanamayan bir hastalığın üzerine çalıştı. Bugün o hastalığın adı bir kan damarı enflamasyonu hastalığı olan Behçet hastalığıdır. Ayrıca Behçet, 1924’te Türkiye’deki ilk dermatoloji ve zührevi hastalıklar dergisinin (Deri Hastalıkları ve Frengi Kliniği Arşivi) yayımlanmasını sağladı.
2. Cahit Arf
Cahit Arf, 1910 yılında Selanik’te doğup 1997 yılında İstanbul’da vefat etti. Sınıf arkadaşlarının çözemediği matematik sorularını kolaylıkla çözen bir öğrenciydi. Lise tahsilini iki yılda bitirdi. Cahit Arf, cebir konusundaki çalışmalarıyla biliniyor. Ordinaryus profesör olan Cahit Arf’ın, bilim dünyasına “Hasse-Arf Teoremi”, “Arf Halkaları”, “Arf Kapanışları” gibi katkıları vardır. Günümüzde, 10 TL’lik banknotların arkasında bulunan fotoğrafı ile Cahit Arf’ın adı yaşatılıyor.
3. Hatice Nüzhet Gökdoğan
1910 doğumlu Hatice Nüzhet Gökdoğan, 1928’de Erenköy Kız Lisesi’nden mezun olduktan sonra, devlet bursu kazanarak yurt dışına gönderildi. Fransa’da, fizik, matematik ve astronomi tahsili alan ve çok başarılı bir öğrenci olan Gökdoğan, Fransız akademisyenlerinin ısrarına rağmen Türkiye’ye geri döndü ve 1934 yılında İstanbul Üniversitesi Astronomi Enstitüsü’nde göreve başladı. 1937’de doktorasını tamamladı ve 1948’de de profesörlüğe atandı. 1954 yılında Fen Fakültesi’ne dekan olarak atanarak “İlk Kadın Dekan” ünvanına sahip oldu. Gökdoğan aynı zamanda, 1948 yılında kurulan Türk Matematik Derneği’nin, 1949’da kurulan Türk Kadınlar Derneği’nin ve 1954 yılında kurulan Türk Astronomi Derneği’nin kurucuları arasında yer aldı.
4. Feza Gürsey
Feza Gürsey, 1921 yılında doğdu. İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Matematik-Fizik bölümünden mezun olan Gürsey, Milli Eğitim Bakanlığı’nın yaptığı sınavı kazanarak İngiltere’ye gitti. Orada İmperial College’da doktora çalışmalarını yaptı. Bu dönemde, “İki bileşenli dalga denklemleri üzerine” ve “Tek boyutlu bir istatistiksel sistem” başlıklı iki önemli makale yayımladı. ODTÜ ve Yale Üniversitesi’nde profesörlük yaptı. Princeton Üniversitesi ve Yale Üniversitesi’nden ünlü fizikçileri ODTÜ’ye davet etti ve birçok konferansın düzenlenmesini sağladı. 1968 yılında TÜBİTAK Bilim Ödülü’nü aldı. Türkiye’de teorik fizik alanında yapılan çalışmaları canlandırmaya çalıştı. Yale Üniversitesi Fizik Bölümü’nde çalışırken (1977) temel parçacık fiziğine yaptığı katkılar için Sheldon Glashow’la birlikte Oppenheimer Ödülü’nü aldı. Feza Gürsey, yakalandığı prostat kanseri nedeniyle 1992 yılında vefat etti.
5. Behram Kurşunoğlu
1922 doğumlu Behram Kurşunoğlu, kuantum fiziğiyle ilgili yaptığı araştırmalarla özellikle “Genelleştirilmiş İzafiyet Teorisi” adıyla yeni bir kuram ortaya atan kişi olarak dünyaca tanınan bir bilim insanıdır. 1940’ların sonuna doğru A. Einstein ile mektuplaşmaya başlayan Kurşunoğlu, 1953 yılında Cornell Üniversitesi’nde çalışırken Einstein’ı evinde ziyaret etti. Bu buluşma sırasında tartıştıkları konuları Miami Herald gazetesine yazdı. Ayrıca Behram Kurşunoğlu, doğa kuvvetlerinin anlaşılmasına yarayacak “Birleşik Alan Teorisi”ni geliştirdi. Daha sonraki yıllarda da çekirdek enerji konusuyla ilgilendi.
6. Ahmet Yüksel Özemre
1935 yılında İstanbul’un Üsküdar ilçesinde doğan Ahmet Yüksel Özemre, Türkiye’nin ilk atom mühendisidir. 34 yaşında profesör olan Özemre, kariyeri boyunca pek çok üstün hizmet madalyası aldı ve birçok ödüle layık görüldü. Bunlardan biri de 1993’te Gebze Sanayici ve İşadamları Derneği tarafından aldığı “Türkiye’de Yılın İlim Adamı Ödülü”dür.
7. Oktay Sinanoğlu
1935 – 2015 yılları arasında yaşayan Oktay Sinanoğlu, kimyager, biyokimyager ve moleküler biyofizikçiydi. 1964 yılında Yale Üniversitesi’nde de teorik kimya bölümünü kurdu. 1964’te “Çözgeniter Kuramı”, 1974’te “Kimyasal Tepkime Mekanizmaları Kuramı”, 1981’de “Mikrotermodinamik” ve 1983’te “Değerlik Kabuğu Etkileşim Kuramı” çalışmalarını gerçekleştirdi. Sinanoğlu, 1975 yılında özel kanunla ilk ve tek Türkiye Cumhuriyeti Profesörü ünvanını aldı. 1988’de, kendi geliştirdiği matematik teorilerine dayanan bir yöntem olan “Sinanoğlu indirgemesi” yöntemini yayımladı.
8. Aziz Sancar
1946 yılında Mardin’de doğan Aziz Sancar’ın adı, Nobel Kimya Ödülü’nü alana kadar çoğu insan tarafından duyulmamıştı. Sancar, İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi’ni bitirdikten sonra, moleküler biyoloji alanına yöneldi. Biyolojik saat, DNA onarımı, kanser tedavisi gibi konular üzerine 400’ün üzerinde bilimsel makale ve 33 kitap yayımladı. Hasar görmüş DNA’ların hücreler tarafından nasıl yenilendiklerini haritalandıran çalışmasıyla 2015 yılında Nobel Ödülü’ne layık görüldü.
9. Canan Dağdeviren
1985 doğumlu Canan Dağdeviren, Harvard Üniversitesi Genç Akademi üyeliği bulunan ilk Türk bilim insanıdır. Esnek, katlanabilir ve giyilebilir elektronik cihazlar üzerine çalışmalar yapan Dağdeviren, cilt kanserinin tespit edilmesini sağlayan giyilebilir kalp çipini icat etti. Forbes’in “30 Yaş Altı 30 Bilim İnsanı” ve MIT Technology Review’un “35 Yaş Altı Mucitler” listelerinde yer aldı. Hala çalışmalarıyla dünyaya yön veren başarılı bir bilim kadını olarak, bize gururlandırmaya devam ediyor.
10. Feryal Özel
Geçmişten bugüne en başarılı Türk bilim insanları listemizin son ismi Feryal Özel. 1975 doğumlu Özel, kara delikler, nötron yıldızları ve teorik astrofizik üzerine araştırmalar yapan bir astrofizikçidir. 2001 yılından beri NASA’da görev yapmaktadır. Albert Einstein’ın Görelilik Teorisi’nde dile getirdiği fakat teleskop ışınlarını yuttuğundan dolayı görüntülenemeyen kara delikleri görüntüleme üzerine çalışan Modelleme ve Analiz Çalışma Grubu’nu yönetti. Grup, farklı teleskoplardan elde edilen milyonlarca veriyi birleştirdi ve 2019 yılında ortaya bir fotoğraf çıkarmayı başardı.
