Ermenistan hakkındaki görüşler sadece kişiden kişiye değil, aynı zamanda milliyetten milliyete de farklılık göstermektedir. Diğer ülkeler gibi Ermenistan da kültürel klişelerden payını almıştır. Örneğin, bazıları Ermenilerin öfkesinin ülkenin coğrafi konumu nedeniyle olduğunu düşünürler. Aynı zamanda komşu ülkelerinde yaşayan halk gibi, Ermeni halkının da sıcakkanlı Kafkasyalılar olduğu sonucuna varırlar. Diğerleri, sözde Ermeni Soykırımı, Dağlık Karabağ sorunu gibi siyasi görüşmeler çerçevesinde Ermenistan hakkında bilgi sahibi olurlar. Üçüncü bir grup ise, Ermeni diasporası aracılığıyla dünyanın birçok ülkesinde yaşayan Ermeniler hakkında bilgiye sahiptirler. O zaman şimdi tüm bunları bir kenara bırakın! Çünkü, komşu Ermenistan hakkında olan bu çarpıcı gerçekler mutlaka bilmeniz gereken ilgi çekici detaylara sahip.
1. Ağrı Dağı’nın Kutsallığı
Ağrı Dağı (Ararat Dağı), Ermenistan’ın tarihi ve kültürü açısından büyük bir rol oynar. Fakat Ermenistan ülke sınırları içerisinde dahi bulunmamaktadır. Buna rağmen Ermenistan halkı bu dağa adeta tapınmaktadır. Aynı zamanda Ermenistan’ın birçok köşesinden görülür. Aslında şehir, Ağrı Dağı’nın görülebileceği şekilde tasarlanmıştır. Ağrı Dağı’nın, Ermenistan’ı süper güçlü bir depremden koruduğu söylenir. Nuh’un Gemisinin Ağrı Dağı’nın tepesinde buzun içine gömülü olduğuna dair yaygın bir inanış vardır. Fakat pek çok sefere rağmen, söz konusu gemi hiçbir zaman bulunamamıştır. Tüm bu sebeplerden dolayı da Ağrı Dağı Ermenistan’ın ulusal sembolü olarak kabul edilmiştir. Hatta ulusal ambleminde dahi Ağrı Dağı’nın simgesi vardır.
2. Satranç Öğrenme Zorunluluğu
Satranç, Ermenistan’da IX. yüzyıldan beri bilinmektedir. 2011 yılından bu yana ise, Cumhurbaşkanı’nın desteğiyle Ermenistan dünyada satrancın okul programına dahil edildiği ilk ülke olmuştur. 8 ile 10 yaş arası tüm öğrenciler satranç öğrenmek için özel olarak donatılmış ve hazırlanmış sınıflarda çalışır. Ayrıca ülke bu konuyu oldukça başarılı bir şekilde yönetmektedir. Çocukların görsel ve mantıksal zekalarının gelişimi ciddi oranda artış göstermektedir. Bunun yanı sıra stratejik düşünme ve hatta liderlik yetenekleri de gelişmektedir. Erivan’ın merkezinde bir satranç evi bulunur. Günün hangi saatinde içeri girerseniz girin, her yaştan insanın satranç oynadığını görebilirsiniz. Aslında pek çok ülke de Ermenistan örneğini izler ve yerel okullarında böyle bir programı uygulamak ister.
3. İlginç Nüfus Dağılımı
Dünyadaki toplam Ermeni sayısı 10-12 milyon iken, Ermenistan’ın nüfusu 3 milyon civarındadır. 1915 sözde soykırım olaylarından sonra dünyaya yaklaşık 500.000 Ermeni dağılmış ve Ermeni diasporası büyük ölçüde artmıştır. Türkiye’den gelen Ermeni mülteciler, Doğu Avrupa, Balkanlar ve Orta Doğu’nun birçok şehrine yerleşmiştir. Şu anda Amerika Birleşik Devletleri, Rusya, İran, Lübnan, Ukrayna, Fransa, Suriye, Arjantin ve diğer ülkelerde büyük Ermeni toplulukları vardır. Hatta Erivan Havaalanında büyük bir “Eve Hoş Geldiniz” tabelası bulunmaktadır. Aynı zamanda havaalanında Los Angeles’a 24 saat teslimat yapan birçok çiçekçi de vardır. Çünkü Ermenistan’da her ailenin yurt dışında akrabaları bulunmaktadır.
4. Dünyanın En Eski Şaraphanesi
Ermenistan dünyanın en eski şarap üreten ülkelerinden birisidir. Yüksek kaliteli üzümler bulunur. Bu durumun verimli Ağrı Dağı vadilerindeki kutsanmış topraklardan dolayı olduğuna inanılır. Birkaç yıl önce, Ermenistan’ın Areni köyünde, altı bin yıldan uzun bir süre önce şarap üreten dünyanın en eski şaraphanesi bulunmuştur. Bulunan ögeler arasında, sıkma suyu çözeltisi, fermantasyon kapları, içme kapları, üzüm ve tohum kalıntıları görülmüştür. Bilim adamları, 6000 yıl önce Ermenistan’da şarabın yapıldığı üzümlerin ünlü Pinot Noir’ın atası olduğuna inanır. Günümüzde ise Fransa’da bu tür üzümlerden pahalı şarap üretilir. Areni köyü şimdi bile şarabıyla ünlüdür. Her yıl Ekim ayında yıllık şarap festivaline ev sahipliği yapmaktadır.
5. Pembe Şehir Erivan
Ermenistan’ın başkenti Erivan, yapımında kullanılan taşın renginden dolayı “Pembe şehir” olarak anılır. Binalarının tamamı doğal renkte, değişik pembe tonlarında volkanik kayalardan yapılmıştır. Bu durum şehre canlı bir atmosfer katmaktadır! Ermenistan kırsalında bile araba sürerken, yol üzerindeki evlerin pembemsi tepelere karıştığını fark edebilirsiniz. Erivan, Sovyet Zamanlarından kalma mimarinin harika bir örneğidir. Binalar betondur, caddeler ve merkez şehir meydanı çok geniştir. En eski yerleşim yerlerinden biri olan Erivan Roma’dan 29 yıl önce inşa edilmiştir. Erivan’ın tarihi sekizinci yüzyıla dayanır. Ayrıca binlerce Rum ve Ermeni el yazmasının bulunduğu Matenadaran kütüphanesi gibi geçmişin harika yapısına ev sahipliği yapar.
6. En Eski Ayakkabı
Eylül 2008’de Ermenistan’ın Areni köyünde dünyanın en eski ayakkabısı keşfedilmiştir. Bu ayakkabıyla ilgili çarpıcı gerçekler Ermenistan hakkında mutlaka bilmeniz gereken ilginç detaylara sahiptir. 5500 yıldan fazla yaşı olduğu tespit edilmiştir. 45 cm derinliğinde ve 44 cm çapında bir delikte bulunmuştur. Ayakkabı ile keçi boynuzları da görülmüştür. Kalın bir koyun dışkısı tabakası altında kalmıştır. Bu tabaka ise ayakkabının özel mikro klima şeklinde korunmasını sağlamıştır. Aynı zamanda sert bir koruyucu kabuk görevi görmüştür. Ayakkabı 37 numaradır. İçi saman ve otla doldurulmuştur. Sağ ayağa giyilen tek parça deriden yapılmıştır. Ayrıca ayakkabı bağları için tasarlanmış 2-3 mm çapında bağcıklar ve delikler vardır.
7. Winston Churchill Alkolü
Ermeni brendi şaraptan veya fermente edilmiş meyve ezmesinden damıtılmış alkollü bir içecektir. Ermenistan brendinin Churchill hakkında da hikayesi olan ve mutlaka bilmeniz gereken çarpıcı gerçekler arasında önemli yeri vardır. 1945 yılında Ermenistan’da, Britanyalı politikacı Winston Churchill’in de bulunduğu Yalta konferansı için üretilen özel bir tür konyak yapılmıştır. Bu konferanstan sonra, Churchill’in en sevdiği alkollü içkilerden biri haline gelmiştir. Hatta Churchill’e uzun ömürlü olmanın sırrı sorulduğunda, şu şekilde cevaplamıştır: “Akşam yemeğine asla geç kalmayın, Küba puroları ve Ermeni brendi için…” Churchill’in her gün bir şişe 50 derecelik Ermeni brendi Dvin içtiği de söylenir.
8. Dünyanın İlk Kilisesi
Ermenistan “kiliseler ülkesi” olarak da bilinir. Ayrıca Hristiyanlığı benimseyen ilk millettir. Hz. İsa’nın ölümünden kısa süre sonra artık Ermenistan Krallığı’na yayılmıştır. Ancak devlet dini olarak kabul edilmesi 4. yüzyılın başlarına kadar sürmüştür. MS 301’de Hristiyanlığı devlet dini olarak kabul eden ilk ulus olmuştur. Bin yıllık manastırlardan, çökmekte olan katedrallere kadar Ermenistan’da fazlaca Hristiyan ibadet yerleri vardır. Ermeni kiliselerine Apostolik de denir. Dünyanın ilk kilisesi Ermenistan’da inşa edilmiştir. Eçmiadzin Katedrali, IV. yüzyılda inşa edilen ilk resmi kilisedir ve var olan en eski Hristiyan katedrali olmaya devam etmektedir. Ayrıca Eçmiadzin Katedrali, 2000 yılında UNESCO tarafından Dünya Mirası Listesi’ne de alınmıştır.
9. Kayısının Anavatanı
Ermenistan kayısının anavatanı sayılır. Kayısı, Ermeni kimliğinin, kültürünün ve mutfağının önemli bir parçasıdır. Sadece yaz aylarında yenebilen bir meyve değildir. Ermeniler de tıpkı Türkler gibi kış ayları için kayısı reçeli ve kuru kayısı yaparlar. 3000 yılı aşkın süredir kayısı yetiştirmektedirler. Bunun kanıtı ise, Garni tapınağındaki kazılarda bulunan kayısı çekirdeğidir. Ermenistan’ı işgal eden 69 Romalı, bu meyveye hayran kalmıştır. Daha sonrasında ise Makedonyalı İskender ve Romalı komutan Lucullus, bu muhteşem meyveyi ülkelerine getirmeyi emretmiştir. Arkeolojik kanıtlar, kayısının eski Ermenistan’da yenildiğini gösterir. İlk kez 18. yüzyılın başlarında ise Kaliforniya’daki İspanyol misyonerler tarafından tanıtılmıştır. 2011 yılında ise en çok kayısı üreticisi Türkiye, İran, Özbekistan, İtalya ve Cezayir olmuştur.
10. “Jan” ve “Merci”
İşte size Ermenistan hakkında mutlaka bilmeniz gereken çarpıcı gerçekler arasında Ermeni halkının sıkça kullandığı iki kelime: “Jan” ve “Merci”. Ermenice bilmiyorsanız ama Fransa’dan sonra Ermenistan’ı ziyarete giderseniz, bir kelimeyi anlayabilirsiniz. Ermenistan’da “Merci” kelimesi sıkça kullanılır. Gerçek şu ki, Ermenistan’da teşekkür kelimesi “shnorakalutyun” yerine genellikle basit ve kısa “merci” diyorlar. Bir diğer çağrışım yapabilecek kelime ise “Jan” kelimesidir. “Jan” birine yumuşak ve sevgi dolu bir şekilde hitap etmenin bir yoludur. “Jan”, “canım”, “sevimli” anlamında en sık kullanılan kelimelerden biridir. Yani, size bu kelimelerle yaklaşan bir Ermeni görürseniz bilin ki size sıcaklık ve saygıyla yaklaşmıştır!
