İnternetin Sonraki Aşaması Olarak Bilinen Metaverse Kavramı

5 dk okuma süresi


Özellikle Facebook Inc.’nin isminin Meta Inc. olarak değiştirilmesiyle ana akım medyada gündem olan metaverse kavramı yirmi birinci yüzyılın en büyük bilim/teknoloji gelişmelerinden biri sayılıyor. Türkçesi evrenötesi olan metaverse kavramı için basitçe internetin bir sonraki aşaması ve en gelişmiş hali olarak bilinen sanal bir yaşam simülasyonu diyebiliriz. Bilinen bütün iletişim ve etkileşim kurallarını yıkıp en baştan yazacak olan bu kavram hakkında hem olumlu hem de olumsuz düşünceler mevcut. Çünkü bir anlamda “varlık” tanımında değişiklikler yapabilecek bu gelişme, küreselleştiği durumda “yaşamak” ya da “var olmak” üzerine biriken düşüncelerimizi en baştan tasarlamamız gerekebilir.

1. Metaverse Tanımı

İnternetin Sonraki Aşaması Olarak Bilinen Metaverse Kavramı

Yunanca “sonra, öte” anlamına gelen “meta” ve İngilizce “evren” anlamına gelen “universe” kelimelerinin kombinasyonundan doğmuş bir kelimedir. Metaverse, sürekli açık ve tamamen sanal olan bir evrenin ismidir. Kullanıcıların avatarları aracılığıyla birbirleriyle ve başka dijital cisimlerle etkileşime girebildiği bir ağdır. Tıpkı çok oyunculu çevrimiçi oyunlarda olduğu gibi, fakat bu sefer işin içinde webde bulunan bütün verinin de dahil olduğunu düşünün. Sanal gerçeklik veya arttırılmış gerçeklik cihazlarıyla bağlanılabileceği düşünülen bu evrende, tam anlamıyla bir “dünya yaşamı” deneyimi yaşanması planlanıyor.

2. Gelişim Süreci

İnternetin Sonraki Aşaması Olarak Bilinen Metaverse Kavramı

Kavram 1990’ların sonunda ortaya yalnızca bir fikir olarak çıktı. Neal Stephenson’ın 1992 yılında yayınladığı romanı Snow Crash içinde kurgusal bir dünyada tanımlandı. Fakat ortaya atıldığı dönemde fazlasıyla abartılı kabul edildi. Konu Facebook’un konuya duyduğu ilginin artmasıyla dünya gündemine oturdu. Facebook var olan en büyük ver devlerinden biri olduğu için, bir kurgusal evrenin ihtiyaç duyacağı bilgi havuzuna da sahip. Aynı sebeple Facebook’un insanın bireysel sınırlarını tehdit edecek bir gerçeklik oluşturabileceği endişesi de gündemde kavramla birlikte yükseldi. Bilinen modern yaşamın sonraki ve sıradaki aşaması olarak planlanan metaverse kavramı, internetin tam anlamıyla hayatımıza dönüşeceği bir evreni hedefliyor.

3. Metaverse Şirketi

İnternetin Sonraki Aşaması Olarak Bilinen Metaverse Kavramı

“Önümüzdeki 5 sene içinde Facebook kullanıcılarının bizi bir sosyal medya şirketi olarak değil, bir metaverse şirketi olarak göreceğini düşünüyorum.” Facebook’un artık bir alt şirketi olduğu Meta Inc. CEO’su Mark Zuckerberg, Temmuz 2021’de metaverse üzerine kararlılığını bu cümleyle açıklamıştı. Meta Inc. bu kavram üzerine en çok yatırım yapan şirket. Yatırımlarını ise 2014 yılında sanal gerçeklik gözlüğü üretimi konusunda öncü olan Oculus’u 2 milyar dolara satın alarak başladı. Metaverse dünyasının inşası için 10.000 Avrupalı çalışan alacağını beliren Zuckerberg bu süreci “Horizontal Workrooms” isimli sanal ofislerinden yönetecek.

4. Kripto Paralar

İnternetin Sonraki Aşaması Olarak Bilinen Metaverse Kavramı

Kripto paralar ortaya çıkışlarının ardından hızlı yükselişleriyle birlikte metaverse için olumlu gelişmelerin habercileri oldular. Çünkü metaverse sanal bir dünyayı tam olarak yaratmayı hedeflediği gibi, sanal bir ekonomi tasarımını da hedefliyor. Bu birimleri kullanarak üç boyutlu bir evrende, tasarladığınız avatarlarınızla çalışabilecek, gezebilecek, alışveriş yapabilecek, oyunlar oynayabilecek konserlere katılabilecek ve diğer birçok günlük aktiviteyi gerçekleştirebileceksiniz. Bunun yanında, metaverse olası bir kaosu engellemek için de sanal bir kamusal yönetim sistemi oluşturmayı planlıyor. Bu sistemi test etmeye gönüllü olan ilk şehir ise Güney Kore’nin başkenti Seul oldu.

5. NFT’ler

İnternetin Sonraki Aşaması Olarak Bilinen Metaverse Kavramı

Non-fungible token ya da değiştirilemez jeton olarak tanımlanan bu kavram, dijital bir varlığın benzersiz olduğunu kanıtlayan bir sertifika görevi görmektedir. NFT’ler fotoğraflar, videolar, sesler ve diğer dijital dosyaların asıllarının yalnızca size ait olduğunu kanıtlayan sanal belgelerdir. Tıpkı açık arttırmalarla milyon dolarlara satılan heykeller ve resimlerin arkalarındaki fikirde olduğu gibi, NFT’lerde de kıymetli ve eşsiz dijital dosyaların bir aitlik kazanmasını amaçlayan bir sistem var. Metaverse kavramının, kripto paralara olduğu gibi NFT’lere de gerekli anlamı kazandırması işte bu şekilde bekleniyor. NFT’ler sayesinde dijital dünyadaki ayak iziniz kesinleşecek.

6. Teknolojik Determinizm

İnternetin Sonraki Aşaması Olarak Bilinen Metaverse Kavramı

Özellikle yirmi birinci yüzyıl başladığından beri, teknolojik gelişmeler gündelik hayat pratiklerinden şirketler ve devletlerin karar verme mekanizmalarına kadar her şeyi derinden etkiledi. Her bir büyük değişim beraberinde tüm yaşam algısında köklü değişiklikler yarattı. Öyle ki artık bir değişimin üzerine verilen basit bir haber bile, binlerce yeni olasılığın ve teorinin doğmasına sebep oluyor. Tıpkı metaverse kavramı ciddi bir küresel projeye dönüştüğünde ortaya çıkan düşüncelerimiz gibi. İşte bu duruma teknolojik determinizm deniyor. Teknolojik belirlenimcilik de denen bu düşünce akımı, teknik gelişmelerin kültürel, toplumsal ve politik gelişmelerin tamamının üstünde olduğunu ve esas belirleyicinin teknoloji olduğunu savunuyor.

7. Evrenötesi Sahiplik

İnternetin Sonraki Aşaması Olarak Bilinen Metaverse Kavramı

Peki her şeyin üstünde olan bu teknolojinin bir sahibi olacak mı? Distopik bilimkurgudan gelen ve üzerine birkaç dakika düşündüğünüzde aklınıza pek de iç açıcı fikirler gelmeyen metaverse, vadettiği kadar özgür olabilecek mi? 2021 itibariyle metaverse kavramı, internetin bir sonraki aşaması olarak nitelendirilirken bilinen iletişim düzenini de tamamıyla değiştireceği öngörülüyor. Hali hazırda bir veri devi olan Facebook önderliğinde ilerleyen bu projenin masumluğu üzerine düşününce, akla ilk olarak Mark Zuckerberg’e karşı başlatılan soruşturmalar geliyor. 2014 yılından beri Facebook’un topladığı 50 milyon kullanıcı verisinin hak ihlali üzerine başlatılan soruşturma, Zuckerberg’in bireysel özür mektubu ile sonuçlanmıştı.

8. Gözetim Kapitalizmi

İnternetin Sonraki Aşaması Olarak Bilinen Metaverse Kavramı

Facebook gibi veri devlerinin kişisel kimlikler ve veriler üzerine oluşturduğu bu tehdidin bir adı var. Gözetim kapitalizmi, en sonunda bundan kar etmeyi planlayan bir yapının kişisel verileri ticarileştirmeyi başarmasını temsil ediyor. Modern bir gelir kaynağı olmakla beraber, geleceğin en değerli sanal kaynakları arasında görülmektedir. Teorinin sahibi Shoshana Zuboff, “bilgi kapitalizminin radikal bir şekilde içi boşaltılmış bir versiyonu” olarak tanımlıyor gözetim kapitalizmini. Çünkü bilginin niteliğinden çok, kapsayıcılığını ve ticari değerini gözeten bir sisteme evirilmiştir gözetim kapitalizmi. Böyle yalnızca satın alanlar ve satanlar veriyi bir “anlama” dönüştürmeyi başarabilirler.

9. Dijital Kimlik

İnternetin Sonraki Aşaması Olarak Bilinen Metaverse Kavramı

Bir başka distopik teori de 3 boyutlu metaverse evreninde kullanacağınız avatar ya da dijital kimliğinizin sahipliği ve sosyolojik sonuçları üzerine. Öncelikle, içinde bulunduğunuz sanal evrendeki kimliğiniz size ait olabilecek mi? Sahip olabilmenin bir bedeli olacak mı ve en önemlisi bu dijital kimlik düşüncelerimizi manipüle edecek deneyimlere sürüklenmemize sebep olabilir mi? Bu soruları soran distopik kavramın adı “merkeziyetçi metaverse”. Bilmediğimiz bir merkezi kontrolün, dijital kimliğimize sanki rastlantısalmış gibi belirli deneyimleri yaşatarak fikirlerimizi istediği ticari sonuçlara yönlendirmek isteyeceğini söylüyor. Böylece kapalı algoritmalar içinde, seçimlerimizin tamamının kontrol altına alınabileceği endişesi oluşuyor.

10. Gerçekleşme İhtimali

İnternetin Sonraki Aşaması Olarak Bilinen Metaverse Kavramı

Metaverse, milyarlarca doların yatırımına sahiplik eden ve on binlerce çalışanıyla birlikte mega şirketlerin odağı olan bir kavram. Bu çevrimiçi sanal evrenin küresel bir kapsama ulaşmasından ne kadar uzakta olduğumuza dair çeşitli fikirler var. Ancak bu içeriğe kaynak olan hiçbir veri bunun görülemeyecek kadar uzak bir gelecekte gerçekleşeceğini söylemiyor. Pek çok insan hakları ihlali yapmış olan Facebook’un zamanla yeni iş birlikleri kuracağı ve evrenin inşasını hızlandıracağı öngörülüyor. Ancak bu evrene dahil olmanın minimum ücreti ve gerekli ekipmanın küresel boyutta dağıtımının kolaylaştırılması üzerine şu anda hiçbir veri yok. Yani kısaca metaverse henüz gerçekleşmedi. Fakat hiç uzakta değil.


Bu içeriğe ifadenle renk ver!

Beğen Beğen
5
Beğen
Mutlu Mutlu
1
Mutlu
Eğlenceli Eğlenceli
2
Eğlenceli
Üzgün Üzgün
0
Üzgün
Olamaz Olamaz
0
Olamaz
Kızgın Kızgın
0
Kızgın
Komik Komik
0
Komik
İlginç İlginç
1
İlginç

Yorum bırak