Dünyayı oluşturan yer kabuğunda aniden meydana gelen sarsıntılar, doğal afet olarak depreme neden olur. Amerika Jeoloji Araştırma Merkezi başta olmak üzere dünyada meydana gelen sismik hareketler kayıt altına alınır ve takip edilir. Şiddeti ve meydana gelme sıklığına göre bilim insanları tarafından incelenen bu veriler, dünya deprem haritasını oluşturmuş olur. Dünya deprem haritası üzerinde ise deprem kuşakları ve volkanik faaliyetlerin yaşandığı yerler bulunur. Bizler de bu haritadan yola çıkarak, dünyada depremlerin en yıkıcı ve en yoğun yaşandığı ülkeler listesini sizlere sıraladık.

1. Çin

Çin 1900 yılından günümüze kadar 180’den fazla deprem yaşayan bir ülkedir. Bu da herhangi bir ülkenin uzun yıllar arasında geçirdiği deprem sayısından çok daha fazladır. Bu depremlerin çoğu, arazinin oldukça dağlık olduğu ülkenin güneybatı bölgesinde meydana gelmektedir. Yani Sichuan, Gansu, Qinghai, Xinjiang, Tibet ve Yunnan bölgeleri gibi. Ancak fay hattının geçtiği bu bölgeler, nüfus bakımından ikliminin sert ve arazisinin engebeli olması nedeniyle daha az olduğu için büyük can kayıpları yaşanmamaktadır. Fakat bunun yanında topografik yapısı ve zayıf ulaşım ağı sebebiyle de depremlerden sonra yaşanan kurtarma ve enkaz temizleme çalışmaları oldukça zorlu geçmektedir.

2. Endonezya

1900’lü senelerden günümüze kadar olan süreç arasında önemli büyüklükte 113 ve irili ufaklı küçük depremlerle Endonezya, dünyanın depreme en yatkın olan ikinci ülkesidir. Bu yüksek istatistiğe sahip olmasının ana nedeni ise Ateş Çemberi üzerindeki konumudur. Zaten dünyadaki gerçekleşen depremlerin çoğu da bu 40.000 kilometrelik bir alanı kapsayan Ateş Çemberi’nde meydana gelir. Bölgedeki tektonik plakaların hareketinin yanı sıra denizaltı veya yüzey volkanik patlamaları, yüzyıllar boyunca Endonezya’yı etkileyen birçok depremi tetiklemiştir. Aynı zamanda volkanik faaliyetlerin de en sık yaşandığı bölgeler arasında da yer almaktadır.

3. İran

Bir Ortadoğu ülkesi olan İran, sismik aktivitelerin çok yüksek olduğu bir bölgede yer almaktadır. Dünyanın en çok deprem görülen ülkelerinden biridir. Ülke, Avrasya ve Arap tektonik levhalarının birleştiği yerde bulunmaktadır. Dünyanın en genç sıradağlarından biri olan Zagros Dağları, Arap bölgesinin İran plakasının altına dalar. Bu da bölgede sık sık depremlerin oluşmasına sebep olur. Zaten sırf bu olaya bakılırsa İran’ın farklı plakaların çarpışma bölgesinde yer alması nedeniyle ülkede deprem olması kaçınılmaz bir durumdur. 1600 kilometre uzunluğunda ve 400 kilometre genişliğinde bir sismik bölgeye sahiptir ve bu da ülkenin büyük bir bölümünü kapsamaktadır. 1900’lerden bu yana 100’den fazla deprem gerçekleşmiştir.

4. Türkiye

Listedeki diğer ülkeler gibi Türkiye de dünyanın sismik olarak en aktif noktalarından biri olan Avrasya ve Arap levhaları arasındaki levha sınırının üzerinde yer almaktadır. Arap Levhasının hareketi, Kızıldeniz ve Aden Körfezi’nin orta deniz sırtları boyunca yeni kabuğun oluşumu ve yayılmasıyla tetiklenir. Depremlerin dünyada en yoğun olarak görüldüğü ve yaşandığı ülkeler içindeki Türkiye de bu levhaların çarpışma sınırında yer almaktadır. Ülke olarak genç bir levhada olduğumuz düşünülürse her daim deprem riskiyle karşılaşmamız çok olası bir durumdur. Özellikle Marmara ve Ege denizi her yıl onlarca irili ufaklı depremlerin görüldüğü riskli bölgelerdendir. Alp- Himalaya deprem hattı üzerinde yer alır ülkemiz. Yani Türkiye ikinci dereceden deprem ülkesidir, bu yüzden önlemleri ve tedbirleri sıkı tutmalıdır.

5. Japonya

Endonezya gibi, Japonya da Pasifik Ateş Çemberi’ne yakındır. Bu da onu yıkıcı depremlere karşı oldukça savunmasız hale getirdiğini gösterir. Japonya, dört farklı tektonik plakanın birleşimi üzerindedir. Bunlar Kuzey Amerika levhası, Pasifik levhası, Filipin levhası ve Avrasya levhasıdır. Filipin ve Pasifik levhalarının diğer iki levhanın altında hareket etmesi ve dalması depremlere neden olur. Son yılların en büyük depremlerini yaşayan Japonya, altındaki tektonik tabakaların ne kadar aktif olduğunun bir kanıtı niteliğindedir. Özellikle 2011 yılındaki Tohoku depremi ve ardından gelen Tsunamiyle… Okyanusa kıyısı olan ülkelerden biri olan bu ülke, bazı zamanlarda depremlerden daha yıkıcı olan Tsunamiyle de uğraşmak zorundadır.

6. Amerika Birleşik Devletleri

Aktif deprem kuşağı üzerinde bulunan ve dünyada depremlerin en şiddetli ve en yoğun yaşandığı ülkeler arasındaki Amerika Birleşik Devletleri, şiddetli depremlerin ve kasırgaların yaşandığı yerlerin başında bulunur. Okyanusa kıyısı olan Amerika da bu kuşakta yer alan bir diğer ülkedir. Amerika’da yaşanan depremler, kasırga ve hortumların da yaşanmasına neden olmaktadır. Batı kıyılarının bir kısmı Pasifik Ateş Çemberi’ndedir. Bölgede levha tektoniği de hala aktiftir. Pasifik ve Kuzey Amerika levhalarının dinamik hareketleri, özellikle Alaska ve Kaliforniya’daki birçok depreme neden olan sebeplerin baş sorumlusudur. Diğer bir fay hattı olan San Andreas Fayı, devleti adeta felaketlere sürükleyecek kadar genç ve aktif bir fay hattıdır.

7. Peru

Kıyı şeridi boyunca uzanan aktif fay hatlarına sahip Güney Amerika, depremlerin sık yaşandığı bir diğer bölgedir. Bu hat üzerinde yer alan Peru ve özellikle Meksika, tarihte şiddetli depremler yaşamış ülkelerin başında yer almaktadır. Güney Amerika ve Nazca levhaları arasındaki bölgenin üzerinde bulunan Peru, Güney Amerika’nın Nazca levhasına yılda 77 milimetrelik yaptığı baskı ve hareket sonucu sürekli depremler oluşan bir bölgededir. 2019 yılında 8.0 büyüklüğünde merkez üssü Ekvator sınırına yakın bir bölgede bir deprem yaşanmıştır. Yerin 120 kilometre altında meydana gelen bu depremin nedeni Nazca hattıydı. And Dağlarının oluşumu da bu iki levhanın birbirini sıkıştırması sonucu yükselmiş tektonik hareketin sonucunda oluşmuştur.

8. Meksika

Meksika, Pasifik Ateş Çemberi’nin sismik hareket alanlarının içinde bulunan başka bir ülkedir. Pasifik Okyanusu tabanının tektonik hareketlerle oldukça hareketli geçmesi nedeniyse oldukça yıkıcı depremler meydana gelmektedir. Son zamanlarda meydana gelen büyük Çiapas depremi 8.1 şiddetindeydi. Araştırmalara göre bu şiddetli depremlerin nedeni Cotos ve Karayip plakalarının burada birleşmesi ve sıkışması. Coğrafi konumu olarak oldukça riskli bir bölgede (Ateş Çemberi) bulunan Meksika, tarihten bu yana büyük depremler atlatmıştır. 1902 itibariyle 5 tane en düşüğü 7.1 olmak üzere şiddetli sarsıntılar geçirmiştir.

9. Yeni Zelanda

Pasifik Ateş Çemberi alanında bulunan ve depremlerin çok sık görüldüğü başka bir ülke de Yeni Zelanda’dır. Dünyada hemen her gün depremlerin ve sarsıntıların en yoğun yaşandığı ülkeler içindeki Yeni Zelanda’da, yılda 14.000 ile 15.000 deprem görülür. Bunların çoğu hissedilmezken 150 ile 200 tanesi hissedilecek kadar büyük ve yıkıcıdır. Daha önce de belirtildiği gibi depremler, en hareketli iki tabakanın buluştuğu ve birbirine baskı yaptığı yerlerde meydana gelir. Yeni Zelanda’da bu levhaların ve fayların üstünde bulunur. 1900 yıllarından kalma kayıtlar ülkenin her yıl 6-7 büyüklüğünde, her 10 yılda bir 8 büyüklüğünde bir depremle karşı karşıya kalacağını göstermektedir.

10. Yunanistan

Afrika levhasının Ege denizinin altına geçtiği bölgede oluşan ve aktif volkanlara ve depremlere neden olan Helen hattı, tektonik yapıda bir hattır. Yunanistan, Girit ve Rodos’un güneyinden başlar ve Fethiye’ye doğru ilerler. Tüm bu Ege denizinde yaşanan ve hem Yunanistan’ı hem de Türkiye’yi etkileyen bu bölgedeki Afrika levhası, kuzeye doğru hareket eder ve Akdeniz tabanını sıkıştırır. Bu sıkışma sonucunda her yıl yüzlerce düşük ve yüksek şiddette depremler meydana gelir. 2020 yılında gerçekleşen 6.6 büyüklüğündeki İzmir depreminin neden olduğu fay hattıdır. Aynı zamanda Akdeniz adaları üzerinde tarihten beri görülen büyük depremlerin de asıl sebebidir.