Ağaçlar dünümüz, bugünümüz ve geleceğimizdir. Doğanın yeşil bilgeleri olan ağaçlar, dünyamızın milyonlarca yıllık döngüsünde biz insanlardan önce de bu dünyaya sahip çıkmaktaydılar. Dünyamızın ve ülkemizin dört bir yanında çıkarak canımızdan can götüren yangınlara rağmen siz yine de unutmayın, doğa kendini yenilemenin bir yolunu daima bulur. İşte sizler için hazırladığımız hayata umut, doğaya can veren yaşamın en ulu canlıları olan ağaçların, doğaya kattıkları birbirinden farklı faydaları…
1. Gıda Verir
“Soluk Mavi” dünyamızda yaşamın sonsuz türü ve biçimi, bu canlılarınsa gıdaya ihtiyaçları vardır. Bu inanılmaz ekosistemde pek çok farklı türden ağaç meyveleri ile gıda üreterek sayısız canlının ihtiyacını karşılamaktadır. Arka bahçenizde yetişen bir elma ağacı bile yaşı ile doğru orantılı olarak, verimli bir mevsimde 800’e kadar meyve üretebilir. Bununla birlikte bazı ağaçların hem kabuklarında ki lifleri hem de dallarında ki yaprakları gıda olarak tüketilebilmektedir. Dahası ağaçlar üzerlerinde oluşan çeşitli organizmalara ev sahipliği yaparak daha küçük bir ekosistemi de yaşatmaktan kendilerini alıkoymazlar.
2. Oksijen Üretir
Canlılar pek çok farklı şekilde evrimleşerek çeşitli şekillerde solunum yapabilecek yöntemler geliştirmiştir. Bu solunum içinse dünyamızda yaşayan türlerin çok büyük bir kısmı oksijene ihtiyaç duyar. Şanslıyız ki biz insanlar içinde geçerli olan bu ihtiyaç dünyamızda ağaçlar tarafından bedelsiz bir şekilde karşılanır. Ağaçlar yeşil yaprakları sayesinde karbondioksiti mucizevi denebilecek bir işlem olan fotosentez sayesinde tükettiğimiz havadan karbondioksiti tekrar oksijene çevirebilirler. Fotosentez sonucu ortaya çıkan oksijen miktarı ağacın büyüklüğü, türü ve yaşına göre farklılıklar gösterebilir. Örnek vermek gerekirse bir dönüm dolusu yetişkin ağaç, yaklaşık olarak 18 kişinin yıllık oksijen ihtiyacını karşılayabilir.
3. Şehri Serinletir
Son 50 yılda artan insan nüfusu beraberinde yeni yerleşim yerleri oluşturulması gerekliliğini getirdi. Bununla birlikte ısıyı çeken şehir yapılaşmaları hızla arttı. Yapılan bir dizi araştırmalar havanın ısısının bu yapılaşmaya bağlı olarak hafife alınamayacak derecelerde arttığını gösterdi. Isı toprak tarafından yansıtılmadığı ve beton-asfalt gibi yapılara sıkıştığı için modern yaşam alanları yoğun ısı artışlarına sebep oluyor. Neyse ki doğa bu konuda da insanların yardımına yetişiyor. Ağaçlar bulundukları bölgede gölgelik alanlar yaratarak oluşan ısı adalarının oluşmasını engeller ve yaprakları sayesinde havaya su buharı salarak yoğunluklarına göre şehrin ısısını dengeleyebilirler.
4. Erozyonu Önler
Birbirinden farklı pek çok türü olan ağaçların doğaya karşı sadece can veren yönleri ile toprağın üzerinde değil, aynı zamanda toprağın altında da sağladıkları önemli faydaları vardır. Bir ağacın görünen yapraklı üst kısmı kadar toprağın altında da görünmeyen devasa kökleri vardır. Su akıntıları ya da hava akıntıları sebebiyle oluşan toprak hareketlerine karşı en etkili çözümü de ağaçlar sunar. Tepe, yamaç ve dere kıyıları gibi alanlarda oluşan toprak kayması, ağaçların kökleri ile toprağı bir arada tutması sayesinde engellenebilir. Ağaçlar toprağın yüzey akışını azaltır ve toprak kayması riskini temelli giderebilirler. Bazı ağaçların kökleri öylesine derine inebilir ki fay hatlarına tutunarak deprem riskini de büyük ölçüde azaltabilirler.
5. Havayı Temizler
Ağaçlar türlerine göre çeşitlilik gösterebilecek şekilde havadaki kötü kokuları ve azot, amonyak, kükürt ve ozon gibi kirletici gazları emerek temizleyebilirler. Bazı ağaçlar ise hava temizliğinde diğerlerine göre daha başarılı olabiliyor. Kimi kozalaklı ağaçlar kirli partikülleri yapışkan yapraklarında tutabiliyor, bazıları ise zararlı gazları emerek yapılarını bozabiliyor. Otoyol kenarlarına dikilen ağaçlar otomobillerden çıkan egzoz gazının yayılmasını engelleyerek kendi emelleri için kullanabiliyorlar. Doğanın mucizesi ağaçlar, bu şekilde hem havayı kirlenmekten kurtarıyor hem de gelişimleri için gerekli olan elementleri sağlayabiliyor ya da onları hapsedebiliyorlar.
6. Hayat Verir
Ağaçlar pek çok özellikleriyle hayata sayısız katkı sağlarlar, fakat her şeyden önce, yaşatırlar. Öyle ki hem köklerinin toprağın altında oluşturduğu alanlarda böcek türleri ve küçük sürüngenler için, hem gövdelerinde ki alanlar ile maymunlar, sincaplar, rakunlar ve diğer pek çok hayvan için, hem de dallarının üzerinde çeşitli kuş türleri için ev sahipliği yaparak hayat verirler. Ayrıca üzerlerinde oluşmalarına izin vererek çoğu zaman mutualist bir ilişki içinde ev arkadaşlığı yaptıkları yosunlar ve mantarları da eklemekte fayda var. Bu sayede her bir ağaç aslında kendi küçük dünyalarını ve ekosistemlerini yaratarak gözle görülmeyecek şekilde çevrelerine hayat verir.
7. Suyu Temizler ve Tasarruf Yapar
Daha öncede bahsettiğimiz ağaçların ısı bölgelerine engel olan gölgeleri, aynı zamanda etraflarında bulunan çim ve çiçeklerin sahip oldukları suyun buharlaşmasını engelleyerek tasarruf yaparlar. Yeni dikilmiş olan ağaçların haftada ortalama 50-60 litre suya ihtiyaçları bulunur. Ağaçların yaprak yüzeylerinde ki suyun buharlaşması ile atmosferdeki nemi arttırdıkları bilinmektedir. Aynı şekilde ağaçlar yağan yağmurların akış hızını dal ve yaprakları ile yavaşlatarak suyun gövdesinden altındaki toprağa akmasını sağlar. Bu yavaşlatma aynı zamanda yağmur suyunun kirletici akarsu ve denizlere taşınmasını önler. Daha da önemlisi ağaç dipleri temizlenerek malçlandığında, suyu doğal şekilde filtreleyerek yer altı su kaynaklarını besleyebilirler.
8. İklim Değişikliğiyle Mücadele Eder
Dünyamızı her geçen gün daha kötü etkileyen iklim değişikliğine, yanarak yok olan ormanlar ve aşırı fosil yakıt tüketiminin sonucu ortaya çıkan sera gazları sebep olmaktadır. Güneşten gelen ısı toprak tarafından yansıtıldığında bu gaz kütlelerinin içerisine sıkışarak atmosferdeki ısının artmasına sebep olur. En çok bildiğimiz sera gazlarından biri olan karbondioksit, ağaçlar tarafından karbonu emilerek oksijen halinde atmosfere bırakılır. Doğaya ve dünyamıza can veren ulu varlıklar olan ağaçların, havayı temizlemek konusunda faydaları da birbirinden farklı olabilmektedir. Yine de türü ne olursa olsun 1000 metrekarelik bir ağaç alanın emebileceği karbondioksit miktarı, 10.000 km kullanılmış bir aracın yayacağı miktara denktir.
9. Yön Gösterir, Mevsimleri Müjdeler
Ormanlık bir alanda ve gökyüzünde kuzey yıldızını göremediğinizde, üzerinde yosun bulunan ağaçlar size kuzey yönünü gösterebilir. Güneşin güney yönünde bulunması sebebiyle ağaçların kuzeyde kalan kısmı yosunlar için nem birikmesi nedeniyle harika bir habitat oluşturur. Bu şekilde böyle kötü bir senaryoda ağaçlar size yön gösterebilirler. Öte yandan Mevsimsel olarak şekilsel değişiklik gösteren ağaçlar, içinde bulunduğumuz mevsimi bize kendi yöntemleriyle gösterebilirler. İlkbaharda çiçekler açar, yazın meyveler üretir, sonbaharda sararır ve kış aylarında ise neredeyse hiç yaprakları kalmaz. Ayrıca, bu muhteşem döngüleri ile hayatın harika birer özeti olmayı da başarırlar.
10. Harika Bir Öğretmen ve Oyun Arkadaşıdır
Ağaçlar çocuklar için bir oyun alanı olduğu gibi, dallarına asılan bir salıncak ya da bir hamak sayesinde keyifli bir rahatlama alanı sağlayabilirler. Yeşil alanlar ruha dinginlik vererek koşulsuz huzur mabetleri oluşturur. Bununla birlikte bir ağacın tüm zorluklara rağmen büyüyebilmesi ve gerektiğinde asfalttan ya da betondan fırlayarak yaşamanın bir yolunu bulabilmesi, içerisinde derin bir felsefi bilgi barındırır. Sakinleri oldukları doğa sayesinde biyomimikri gibi çeşitli öğretileri ve hayata karşı köklü felsefelerini sunarak bizlere gözle görülebilir bir eğitim imkanı sağlayabilirler. Tüm bunların dışında kadim üyeleri oldukları tabiatın sonsuz bilgisi de kabuklarının altında saklı durmaktadır.