İdeal bir diyabet diyeti, meyveler, sebzeler ve kepekli tahıllar gibi sağlıklı karbonhidratları, somon ve ton balığı gibi kalp dostu balıkları, fındık, avokado ve zeytinyağı gibi iyi yağları içerir. Her ne kadar bazı besinlerin faydalı olduğu bilinse de özellikle diyabet hastalarının uzak durması gereken besinler de bulunmaktadır. Bu besinler kan şekerini yükseltir ve kan şekerinde ani çıkışlar veya düşüşler yaşanmasına sebep olur. İşte dikkat edilmesi gereken o besinler…

1. Tatlılar ve Gazlı İçecekler

Pek çok tatlı, şekerleme ve gazlı içecek gibi işlenmiş şekerden yapılan yiyecekler düşük kaliteli karbonhidratlar olarak kabul edilir. Bu yiyecek ve içecekler hem besin değerinden yoksundur hem de kan şekerinizde keskin bir artışa sebep olabilir. Kilo sorunlarına da yol açabilecek bu besinler kan şekerinizi yükselttiği için vücudunuz insülin üretir ve insülin bir yağ depolama hormonudur. Kan dolaşımında ne kadar fazla insülin mevcutsa alınan karbonhidratlar o oranda yağa dönüştürülür ve depolanır. Tatlılar yerine elma, çilek, armut veya portakal gibi lezzetli meyveler tüketilmesi tavsiye edilmektedir.

2. Meyve Suları

Meyvelerin kendileri sağlıklı bir diyet için oldukça elzem bir besin olsa da meyve suları için aynı şeyi söyleyebilmek oldukça güçtür. Konsantre şeker içeren meyve suları tıpkı tatlılar gibi kan şekerinizin aniden yükselmesine neden olacaktır. Ayrıca meyve suyundan aldığınız bir yudum sizi bir dilim meyve kadar da doyurmaz. Meyvenin kendi içerisinde bulunan liflerden yoksun olan meyve suları daha çabuk acıkmanızı da sağlayacağı için diyabet hastalarının acil durumlar dışında uzak durması gereken besinler arasında yer almaktadır. Meyve suları yerine ferahlatıcı etkisi olan, içine limon suyu karıştırılmış maden suyu ya da salatalık ve taze nane ile karıştırılmış su tercih edilebilir.

3. Kuru Meyveler

Kurutulmuş meyveler lif ve birçok besin maddesi içermesine rağmen, içerisinde sıvı olmadığı için daha fazla yemek taze meyveye göre daha kolaydır. Her ne kadar kuru üzüm ya da kayısı yemek bir kurabiye yemekten daha masum olsa da kan şekerinizin yükselmesine sebep olacaktır. Bu tip meyvelere alternatif olarak taze ve lif oranı yüksek meyveler tercih etmeniz kan şekerinizin daha yavaş bir şekilde yükseleceği, buna bağlı olarak da insülin hormonunun daha düzenli olarak salgılanacağı anlamına gelmektedir. Meyve yerken de kan şekerinizin çok yüksek olmamasına dikkat etmeniz yine ani yükselişlerden sizi koruyacak ve meyvenin enerjisinden daha iyi faydalanmanızı sağlayacaktır.

4. Beyaz Karbonhidratlar

Bu listedeki en büyük suçlulardan biri olan, içerisinde rafine nişasta içeren ve düşük kaliteli karbonhidratlar bulunan beyaz pirinç ve beyaz un ile yapılan ekmek, makarna gibi gıdalardır. Bu “beyaz” karbonhidratlar, vücudunuz onları sindirmeye başladığı anda şeker ile büyük benzerlik gösterir. Bu da kandaki şeker seviyenizin artacağı anlamına gelmektedir. Söz konusu karbonhidratlar yerine vücutta daha yavaş parçalanan ve kan şekeri üzerinde daha az etkisi bulunan kahverengi ya da yabani pirinç, arpa, yulaf ezmesi, yüksek lifli tahıllar ve tam tahıllı ekmekler gibi tahıllar ile değiştirmeye çalışmanız sizin kârınıza olacaktır.

5. Tam Yağlı Süt Ürünleri

Süt ürünlerindeki doymuş yağların kolesterol seviyenizi yükseltebileceğini ve bunun kalp hastalığı riskinizi artırabileceğini muhtemelen duymuşsunuzdur. Ancak doymuş yağlar, diyabetli insanlar için başka bir ciddi soruna neden olabilir; araştırmalar, doymuş yağ açısından zengin bir beslenme alışkanlığının insülin direncini kötüleştirebileceğini göstermektedir. Krema, tam yağlı yoğurt, dondurma, krem peynir ve diğer tam yağlı peynirler gibi tam yağlı süt ürünlerinden kaçınmak için bir çaba göstermeniz sizin yararınıza olacaktır. Bunlar yerine az yağlı ya da yağsız süt ürünleri kullanmak, hatta badem ve hindistan cevizi sütleri gibi bitkisel sütleri kullanmak çok daha faydalı olacaktır.

6. Yağlı Proteinler

Diyabetli bireyler mümkün olduğu kadar işlenmiş ve yağlı et ürünlerinden kaçınmalıdırlar çünkü tıpkı tam yağlı süt ürünleri gibi doymuş yağ oranları yüksektir. Etteki doymuş yağlar kolesterolü yükseltir ve tüm vücutta ateşlenme de denilen inflamasyonu tetikler. Bu durumdan kaçınabilmek için yağlı kırmızı et yerine derisiz tavuk ve hindi, balık ve kabuklu deniz ürünleri veya yağsız kırmızı et ürünleri tercih edilebilir. Söz konusu kıyma ise yağsız kıyma seçmeniz önerilir. Yağlı etler inflamasyonu tetiklerken kalp sağlığında önemli bir rol oynayan kolesterolün de artmasına sebep olmaktadır.

7. Paketli Gıdalar

İçerdikleri tüm şeker, beyaz un, tuz ve koruyucuların yanı sıra, cips, kraker, kek gibi atıştırmalık gıdalar trans yağ içerirler. Trans yağlar iyi kolesterol seviyenizi düşürerek kötü kolesterol seviyenizi çoğaltır ve kalp hastalığı riskinizi arttırırlar. Pek çok uzman paketli gıdalarda kullanılan trans yağların doymuş yağlardan bile daha tehlikeli olduğunu öne sürmektedir. Bu tip paketli gıdalardan kaçınmanın en kolay yolu paketlerin arkasında bulunan besin değerleri bölümünü incelemektir. Besin değerlerini inceleyen biri diyabet hastalarının neden paketli gıdalardan uzak durması gereken besinler arasında bulunması gerektiğini çok daha iyi anlayacaktır.

8. Kızartmalar

Pek çok insan gibi patates kızartması, kızarmış tavuk ve patates cipsi gibi kızarmış yiyeceklere karşı bir zaafınız olabilir. Ancak bu özlemi başka bir şekilde gidermeniz uzun vadede sağlığınız için çok daha faydalı olacaktır. Kızarmış yiyecekler pişirilmeden önce genelde ekmek içeren bir harç ile kaplanır ve pişirilme yöntemleri gereği çok fazla yağ emerler. Kızartılmış yiyecekler sadece kan şekerinizi yükseltmek ile kalmaz aynı zamanda kan şekerinizi uzun bir süre boyunca yüksek kalmasını sağlarlar. Kızartmalara alternatif olarak fırınlama, ızgara ve günümüzde oldukça yaygınlaşan hava fritözleri ile de kızartma yöntemiyle yapılan yiyecekler kadar lezzetli yiyecekler hazırlanılabilir.

9. Alkollü İçecekler

Akşam yemeğinde kendinize bir kokteyl veya hatta bir kadeh şarap koymadan önce kan şekeri seviyenize önemli ölçüde etkileyebileceğinden ötürü alkollü içecek tüketmenin etkilerini doktorunuzla konuşun. Diyabet için kullanılan ilaçlar tıpkı alkol gibi karaciğerde işlenir ve alkol tüketimi karaciğerinize aşırı bir yük binmesine sebep olabilir. Çok eğlendiğiniz ve içki içmeyi çok içmek istediğiniz anlarda olabildiğince az şekerli içecekleri tercih etmeye çalışın. Mümkünse içinde türlü şuruplar bulunan gösterişli kokteyllerden kaçınmaya ve oldukça az bileşenli kokteylleri tüketmeyi tercih etmeniz hem sizin hem de karaciğeriniz üzerindeki yükün çok olmamasını sağlayacaktır.

10. Tatlandırıcılar

İnsanlar doğada bulunmasından ötürü bal gibi tatlandırıcıların sağlıklı olduğunu düşünme eğilimindedirler, ancak vücut şekerler arasında ayrım yapmaz ve herhangi bir şekere nasıl tepki veriyorsa doğal tatlandırıcılara da aynı tepkiyi verir. Bu nedenle diyabet hastalarının uzak durması ve kaçınması gereken besinler arasında tatlandırıcılar da bulunmaktadır. Diyabet hastalarının tükettikleri yiyecek ve içeceklerin doğal tadıyla tadını çıkarmayı öğrenmesi aynı zamanda eklenen şekeri azaltmaya başlamaları kendileri için yapabilecekleri en büyük iyiliklerden biri olacaktır.