Demokrasinin Göstergesi: Dünya Basın Özgürlüğü Sıralaması

5 dk okuma süresi


Tarih boyunca insanlar çevrelerinde gelişen olayları merak etmişlerdir. Bu merak sonucu meslek olarak gazetecilik ortaya çıkmıştır. Bu meslekte önemli olan gazetecilerin özgür olması olarak benimsenmiştir. Bugün basının özgür olup olmadığı tartışmaları belli istatistikler üzerinden yapılmaktadır. Fransa merkezli RSF (sınır tanımayan gazeteciler) tarafından her yıl 180 ülkede görev yapan sosyolog, avukat, gazeteci ve medya çalışanlarına sorular sorularak dünya basın özgürlüğü raporu hazırlanmaktadır. Son olarak dünya basın özgürlüğü sıralaması 2019 yılında yayınlandı. dergiCE olarak demokrasinin göstergesi olarak gösterilen dünya basın özgürlüğü sıralaması kapsamında ilk 14’de yer alan ülkeleri sizin için derledik. İyi okumalar!

1. Norveç

Demokrasinin Göstergesi: Dünya Basın Özgürlüğü Sıralaması

Norveçli gazetecilerin basın özgürlüğü 1841 anayasasının 100. maddesine dayanmaktadır. Norveç’te bulunan medya unsurlarının çoğu özel mülkiyettedir. Buna rağmen ülkedeki gazeteciler sansüre veya siyasi baskıya maruz kalmıyor. Ülkedeki sendikalaşma oranı ise oldukça fazla. Norveç demokrasinin en güçlü göstergesi olan basın özgürlüğünü gazetecilerine sonuna kadar sağlıyor. Bu nedenle Norveç geçtiğimiz iki yılda olduğu gibi son yayınlanan listede de 1. sırada kendine yer buldu. Norveç 2016’dan sonra 1. sıradan ayrılmadı. 2019’da Norveç’te öldürülen basın çalışanı sıfır.

2. Finlandiya

Demokrasinin Göstergesi: Dünya Basın Özgürlüğü Sıralaması

Basın özgürlüğü sıralamasında 2013-2015 yılları arasında birinci sıraya yükselen Finlandiya 2019’da ikinci sırada yer alıyor. Sınır tanımayan Finlandiya Muhabirleri Şubesi Başkanı IIkka Nousiainen, bu başarıyı medya sahiplerinin ya da hükümetin gazetecilerin işlerine karışmamasına ve basın özgürlüğünü koruyan yasa ve kurumlara sahip olmalarına bağlıyor. Basın özgürlüğü konusunda kendine çok güvenen Finlandiya 2018 yılında Helsinki’de bir araya gelen Rusya Başkan’ı Putin ve ABD Başkanı Trump’ı şehirdeki tüm panolara İngilizce ve Rusça “Sayın başkan, özgür basın ülkesine hoş geldiniz.” yazısıyla karşıladı.

3. İsveç

Demokrasinin Göstergesi: Dünya Basın Özgürlüğü Sıralaması

İsveç 253 yıl önce sahip olduğu basın yasası ile dünyanın ilk basın yasasına sahip olmuş oldu. İsveç’te bugün kullanılan basın yasası II. Dünya Savaşı’ndan dört yıl sonra yürürlüğe girdi. Dünya basın özgürlüğü sıralaması listesinde üçüncü sırada yer alan İsveç’in polisi ve yargısı gazetecilere karşı işlenen saldırılara müdahale konusunda oldukça aktif. Gazeteciler her türlü baskı ve sansürden uzak durumdalar. Diğer ülkelerde kritik tartışma konusu olan göç ya da İslam tartışmaları için Norveçli gazeteciler özgür bir ortam bulmaktadır.

4. Hollanda

Demokrasinin Göstergesi: Dünya Basın Özgürlüğü Sıralaması

2018 yılında demokrasi göstergesi olan basın özgürlüğü sıralamasında 3. sırada bulunan Hollanda, 2019 da bir sıra düşerek 4. sırada yer aldı. Hollanda’da hükümet basın özgürlüğünü desteklemekte ve bilgi özgürlüğüne saygı duymaktadır. Gazeteciler ülkenin anayasasını çiğnememek koşuluyla her şeyi yazmak ve söylemekte serbesttir. Ülkede gazetecilerin sendikalaşma oranı yüksektir. Ülkedeki bazı olumsuz durumlara karşı Hollanda medyası bağımsız olmaya devam ediyor.

5. Danimarka

Demokrasinin Göstergesi: Dünya Basın Özgürlüğü Sıralaması

2018 yılında 9. sırada yer alan Danimarka 2019 yılında tam dört basamak yükselerek 5. sıraya yükselmiştir. Ülkede basın özgürlüğü 1849 anayasasının 77. maddesi ile korunmaya alınmış ve sansür yasaklanmıştır. 2017 yılında öldürülen gazeteci Kim Wall’un katili 2018 yılında ömür boyu hapse mahkum edilmiştir. Ülkede en önemli oto sansür konusu Hz. Muhammed’i karikatürleştiren bir sanatçının katıldığı bir konuşma etkinliğinde iki sivilin öldürülmesinden sonra ortaya çıkmıştır.

6. İsviçre

Demokrasinin Göstergesi: Dünya Basın Özgürlüğü Sıralaması

Geçen seneye göre bir basamak düşüş yaşayan İsviçre, hala dünya basın özgürlüğü sıralaması bakımından en iyiler arasında. İsviçre’nin puan kaybetmesine neden olarak 5. sırada bulunan Danimarka’nın puanını yükseltmesi gösteriliyor. İsviçre basın özürlüğü sıralamasında yükseklerde bulunsa da medya sektöründeki mali problemler dikkat çekiyor. Hatta birkaç gazete mali problemler nedeniyle kapanmak durumunda kaldı Ülkede dikkat çeken olumsuz bir diğer nokta artan tekelleşme oranı.

7. Yeni Zelanda

Demokrasinin Göstergesi: Dünya Basın Özgürlüğü Sıralaması

2017 yılında 13. sırada bulunan Yeni Zelanda bu yıldan sonra yükselişe geçti ve 2019 yılında 7. sırada kendine yer bulmayı başardı. Yeni Zelanda medyası her türlü politik baskı ve sansürden uzak bir şekilde görevlerini sürdürmektedir. Ülkede basın özgür olmasına rağmen ülkedeki medya gruplarının maliyetleri azaltıp kar zorunluluğu yaşaması gazetecilerin özgürlüğünü zayıflatan bir nokta. Ülkedeki gazeteciler çok nadir olarak fiziksel saldırıya maruz kalmaktadır.

8. Jamaika

Demokrasinin Göstergesi: Dünya Basın Özgürlüğü Sıralaması

2018 yılında 6. sırada bulunan Jamaika, hala bilgi özgürlüğüne en fazla saygı duyan ülkeler arasında yer alıyor. Jamaika’nın başarısı hükümetin medya kuruluşlarının çoğunda payının bulunmamasına ve ülkede gazetecilere iftira suçunun kaldırılmasını öngören yasanın kabul edilmesine bağlanıyor. Polis ve siyasi partiler zaman zaman medyayı korkutmaya çalışsa da ülkede Şubat 2009’dan beri medya çalışanlarına karşı ciddi bir tehdit meydana gelmemiştir.

9. Belçika

Demokrasinin Göstergesi: Dünya Basın Özgürlüğü Sıralaması

2018 yılına göre iki basamak gerileyen ve hala ilk onda yer alan Belçika’da basın özgürlüğü “basın özgürdür ve sansür uygulanamaz” diyen anayasanın 19. ve 25. maddeleri ile korunmaya alınmıştır. Buna rağmen son zamanlarda Belçika hakimlerinin gazetecilerin çalışmalarının yayınlanmadan önce denetleyebilecek haklara sahip olması ülkedeki gazeteciler için olumsuz durum yaratıyor. Belçika’da durumun ne şekilde devam edeceğini zaman gösterecek.

10. Kosta Rika

Demokrasinin Göstergesi: Dünya Basın Özgürlüğü Sıralaması

Kosta Rika basın özgürlüğünde geri kalmış ülkelere örnek olacak bir durumda. RSF’nin ifadesine göre Kosta Rika insan haklarına ve ifade özgürlüğüne saygı konusunda en iyi Latin ülkesi olmasına rağmen yolsuzluk ve medya çalışanlarına karşı şiddetle de dikkat çeken bir ülke. Karşıt durumları yaşayan Kosta Rika’da devlet gazetecilere baskı uygulamıyor ve gazeteciler özgür durumdalar.

11. Estonya

Demokrasinin Göstergesi: Dünya Basın Özgürlüğü Sıralaması

2018 yılına göre bir basamak yükselmesine rağmen bazı kaynaklara göre Estonya’da tehlike çanları çalmaya başladı. İktidardaki aşırı sağcı partiyi eleştiren iki gazeteci istifalarını vermek durumunda kaldı. Gazeteciler ciddi suç durumlarında kaynaklarını açıklamazlarsa hapisle karşı karşıya kalabiliyorlar ve ülkede Estonyalı gazetecilerle birlikte çalışan Rus gazetecilerin ülkede verilen gazetecilik ödüllerini şu ana kadar kazanamaması da dikkate değer başka konulardır.

12. Portekiz

Demokrasinin Göstergesi: Dünya Basın Özgürlüğü Sıralaması

2018 yılına göre yükselen başka bir ülke Portekiz. Ülke iki basamak yükselerek 12. sırada yer almayı başardı. Buna rağmen ülkede muhabirlerin yaşadığı mali sıkıntılar, medya kurumlarından çıkarılan çalışanların sayısı ve medya kuruluşlarının borçları olumsuz durumlar olarak dikkat çekiyor.

13. Almanya

Demokrasinin Göstergesi: Dünya Basın Özgürlüğü Sıralaması

İfade özgürlüğünün anayasa tarafından korunduğu ve sansürün yasak olduğu Almanya’da gazetecilere getirilen tek kısıtlama dinlere hakaretin yasaklanmasıdır. Onun dışında gazeteciler toplumu bilgilendirmek üzere büyük bir sorumluluğa sahiptir. Almanya’da gazeteciler geniş özgürlüklere sahip olsa bile Alman istihbaratının şüphelendiği gazetecilerin telefonlarını dinlediği ortaya çıktı. Almanya’da hayatını kaybeden medya çalışanı olmasa bile sözlü ve fiziksel saldırıya uğrayan gazeteciler mevcut.

14. İzlanda

Demokrasinin Göstergesi: Dünya Basın Özgürlüğü Sıralaması

İzlanda anayasası mutlak ifade özgürlüğünü garanti ediyor. Buna rağmen ülkedeki siyasetçiler medyaya baskı uygulamaktadır. Bu olumsuz durumun yanında on dördüncü sırada bulunan İzlanda basın özgürlüğünün kapsamını genişletmek için hakareti suç olmaktan çıkardı. 2010 yılında İzlanda parlamentosu medyanın şeffaflığını, kaynaklarını, özgürlüğünü korumayı oy birliği ile kabul etti.

15. Bonus Türkiye!

Demokrasinin Göstergesi: Dünya Basın Özgürlüğü Sıralaması

dergiCE olarak dünya basın özgürlüğü raporundaki ilk on dört ülkeden bahsedeceğimizi belirtmiştik. Dünya basın özgürlüğü sıralaması listemizde yer alan Türkiye, RSF’nin yayınladığı basın özgürlüğü raporunda maalesef yer almıyor. 2018 yılındaki sıralamasını 2019’da da koruyan Türkiye 180 ülke arasından 157. sırada yer alıyor. Türkiye cezaevinde en fazla tutuklu medya çalışanı olan iki ülkeden biri olarak dikkat çekiyor. Türkiye Gazeteciler Sendikası’nın 2020 raporuna göre hala 84 gazeteci cezaevinde tutuklu… 2019’da 59 gazeteciye 200 yıl ceza verildi. Sınır Tanımayan Gazeteciler’in tanımlaması ile Türkiye profesyonel gazeteci cezaevi. Raporlara göre Türk medyasının %95’i hükümetin etkisi altında. 2019 verilerinde dikkat çeken başka bir nokta da 11 bin 157 gazetecinin iş bulamamasıdır.


Bu içeriğe ifadenle renk ver!

Beğen Beğen
5
Beğen
Mutlu Mutlu
4
Mutlu
Eğlenceli Eğlenceli
2
Eğlenceli
Üzgün Üzgün
1
Üzgün
Olamaz Olamaz
1
Olamaz
Kızgın Kızgın
0
Kızgın
Komik Komik
1
Komik
İlginç İlginç
1
İlginç

Yorum bırak